ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

                       2. Abhidhammabhajaniyavannana
     [155] Abhidhammabhajaniye yatha hettha vipassakanam upakaratthaya
"cakkhvayatanam rupayatanan"ti yugalato ayatanani vuttani, tatha avatva
ajjhattikabahiranam sabbakarato 3- sabhavadassanattham "cakkhvayatanam sotayatanan"ti
evam ajjhattikabahiravavatthananayena vuttani.
@Footnote: 1 cha.Ma. manasikatva      2 cha.Ma. sammasanacaro      3 cha.Ma. abbokarato
     [156] Tesam niddesavare tattha katamam cakkhvayatanantiadini hettha
vuttanayeneva veditabbani.
     [167] Yam panetam dhammayatananiddese "tattha katama asankhata dhatu,
ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayo"ti vuttam, tatrayamattho:- asankhata dhatuti
asankhatasabhavam nibbanam. Yasma panetam agamma ragadayo khiyanti, tasma
"ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayo"ti vuttam. Ayamettha acariyanam samanatthakatha.
     Vitandavadi panaha "patiyekkam nibbanam nama natthi, kilesakkhayova
nibbanan"ti. Suttam aharati ca vutte "nibbanam nibbananti avuso
sariputta vuccati, katamam nu kho avuso nibbananti. Yo kho avuso ragakkhayo
dosakkhayo mohakkhayo, idam vuccati nibbanan"ti etam jambukhadakasuttam 1- aharitva
"imina suttena veditabbam `patiyekkam nibbanam nama natthi, kilesakkhayova
nibbanan"ti aha. So vattabbo "kim pana yatha cetam suttam, tatha attho"ti.
Addha vakkhati "ama natthi suttato muncitva attho"ti. Tato vattabbo "idam
tava te suttam abhatam, anantarasuttam ahara"ti. Anantarasuttam nama arahattam
"arahattanti avuso sariputta vuccati, katamam nu kho avuso arahattanti. Yo
kho avuso ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayo, idam vuccati arahattan"ti 2- idam
tassevanantarasuttam abhatam. 3-
     Imasmim pana abhate tam ahamsu "nibbanam nama dhammayatanapariyapanno
dhammo, arahattam cattaro khandha. Nibbanam sacchikatva viharanto dhammasenapati
nibbanam pucchitopi arahattam pucchitopi kilesakkhayameva aha. Kim pana nibbananca
arahattanca ekam, udahu nanan"ti. Ekam va hotu nanam va, ko ettha taya
atibahum cunnikaranam karontena attho. Na tvam ekam nanam janasiti. Nanu
nate sadhu hotiti evam punappunam pucchito vanacetum asakkonto aha "ragadinam
@Footnote: 1 sam.sala. 18/497/310 (sya)
@2 sam.sala. 18/498/310 (sya)          3 cha.Ma. tassevanantaram abhatasuttam
Khinante 1- uppannatta arahattam ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuccati"ti
tato nam ahamsu "mahakammam te katam, lancam 2- datvapi tam vadapento etadeva
vadapeyya. Yatheva ca te etam vibhajitva kathitam, evam idampi sallakakhehi. Nibbanam
hi agamma ragadayo khinati nibbanam `ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayo'ti
vuttam. Tinipi hi etani nibbanasseva adhivacanani"ti.
     Sace evam vutte sannattim gacchati, iccetam kusalam. No ce, bahunibbanataya
karetabbo. Katham? idam tava pucchitabbo "ragakkhayo nama ragasseva khayo,
udahu dosamohanampi, dosakkhayo nama dosasseva khayo, udahu ragamohanampi,
mohakkhayo nama mohasseva khayo, udahu ragadosanampi"ti. Addha vakkhati
"ragakkhayo nama ragasseva khayo, dosakkhayo nama dosasseva khayo, mohakkhayo
nama mohasseva khayo"ti.
     Tato vattabbo:- tava vade ragakkhayo ekam nibbanam hoti, dosakkhayo
ekam, mohakkhayo ekam. Tinnam akusalamulanam khaye tini nibbanani honti,
catunnam upadananam khaye cattari, pancannam nivarananam khaye panca, channam
tanhakayanam khaye cha, sattannam anusayanam khaye satta, atthannam micchattanam
khaye attha, navannam tanhamulakadhammanam khaye nava, dasannam samyojananam khaye
dasa, diyaddhassa kilesasahassassa khaye patiyekkam patiyekkam nibbananti bahuni
nibbanani honti, natthi pana te nibbananam pamananti. Evam pana aggahetva
nibbanam agamma ragadayo khinati ekameva nibbanam ragakkhayo dosakkhayo
mohakkhayoti vuccati. Tinipi hetani nibbanasseva adhivacananiti ganha.
     Sace pana evam vuttepi na sallakkheti, olarikataya karetabbo. Katham?
Andhabala hi acchadipimigamakkatadayopi kilesapariyutthita vatthum patisevanti. Atha
nesam patisevanapariyante kilesa vupasamanti. 3- Tava vade acchadipimigamakkatadayo
@Footnote: 1 Si. khinatte    2 cha.Ma. lanjam. evamuparipi      3 cha.Ma. kileso vupasammati
Nibbanappatta nama honti, olarikam vata te nibbanam thulam, kannepi 1-
pilandhitum na sakkati. Evam pana aggahetva nibbanam agamma ragadayo
khinati ekameva nibbanam ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuccati. Tinipi
hetani nibbanasseva adhivacananiti ganha.
     Sace pana evam vuttepi na sallakakheti, gotrabhunapi karetabbo. Katham?
Evam tava pucchitabbo "tvam gotrabhu 2- nama atthiti vadesi"ti. Ama vadamiti.
Gotrabhukkhane kilesa khina khiyanti khiyissantiti. Na khina, na khiyanti, apica
kho khiyissantiti. Gotrabhu pana kim arammanam karotiti. Nibbanam. Tava gotrabhukkhane
kilesa na khina, na khiyanti, athakho khiyissanti. Tavam akhinesuyeva kilesesu
kilesakkhayam nibbanam pannapesi, appahinesu anusayesu anusayappahanam nibbanam
pannapesi. Tam te na sameti. Evam pana aggahetva nibbanam agamma
ragadayo khinati ekameva nibbanam ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti vuccati.
Tinipi hetani nibbanasseva adhivacananiti ganha.
     Sace pana evam vuttepi na sallakkheti, maggena karetababo. Katham? evam
Tava pucchitabbo "tvam maggam nama vadesi"ti. Ama vadamiti. Maggakkhane kilesa
khina khiyanti khiyissantiti. Janamano vakkhati "khinati va khiyissantiti va
vattum na vattati, khiyantiti vattum vattati"ti. Yadi evam maggassa kilesakkhayam
nibbanam katamam, maggena khiyanakakilesa katame, maggo katamam kilesakkhayam nibbanam
arammanam katva katame kilese khepeti. Tasma ma evam ganha. Nibbanam pana
agamma ragadayo khinati ekameva nibbanam ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayoti
vuccati. Tinipi hetani nibbanasseva adhivacananiti.
     Evam vutte evamaha "tvam agamma agammati vadesi"ti. Ama vadamiti.
"agamma nama"ti idam te kuto laddhanti. Suttato laddhanti. Ahara suttanti.
@Footnote: 1 cha.Ma. kannehi          2. cha.Ma. gotrabhu. evamuparipi
Evam avijja ca tanha ca tam agamma tamhi bhagga tamhi khina na ca kinci
kadaciti. Evam vutte paravadi tunhibhavamapannoti.
     Idhapi dasayatanani kamavacarani, dve pana catubhumikani lokiyalokuttaramissakaniti
veditabbaniti.
                     Abhidhammabhajaniyavannana nitthita.
                       -------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 56-60. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=1298&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=1298&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=99              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=1755              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=1748              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=1748              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]