ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ENGLISH letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhaṅga.A. (sammoha.)

                       2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
     [725] Tattha tisso paṭisambhidā lokiyā, atthapaṭisambhidā lokiyalokuttaramissakā.
Sā hi nibbānārammaṇamaggaphalañāṇānaṃ vasena lokuttarāpi hoti, abhidhammabhājanīyaṃ 1-
kusalākusalavipākakiriyānaṃ vasena catūhi vārehi vibhattaṃ. Tattha yattakāni heṭṭhā
cittuppādakaṇḍe 2- kusalacittāni vibhattāni, tesaṃ sabbesampi vasena ekekasmiṃ
cittaniddese catasso catasso paṭisambhidā vibhattāti veditabbā. Akusalacittesupi
eseva nayo. Vipākakiriyāvāresu vipākakiriyānaṃ atthena saṅgahitattā dhammapaṭisambhidaṃ
chaḍḍetvā ekekasmiṃ vipākacittepi kiriyācittepi 3- tisso tissova
@Footnote: 1 cha.Ma. abhidhammabhājanīye   2 abhi. 34/1/21     3 cha.Ma. vipākacitte ca kiriyacitte ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page419.

Paṭisambhidā vibhattā. Pāli pana mukhamattameva dassetvā saṅkhittā, sā heṭṭhā āgatavitthāravaseneva veditabbā. Kasmā pana yathā kusalākusalavāresu "tesaṃ vipāke ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā"ti vuttaṃ, evamidha "yesaṃ dhammānaṃ ime vipākā, tesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā"ti evaṃ na vuttanti? heṭṭhā vuttattā. Yadevaṃ tesaṃ vipāke ñāṇaṃ atthapaṭisambhidāti heṭṭhā vuttattā ayaṃ atthapaṭisambhidāpi idha na vattabbā siyāti. No na vattabbā. Kasmā? heṭṭhā vipākakiriyācittuppādavasena avuttattā. Kiriyāvāre ca yesaṃ dhammānaṃ ime kiriyāti vacanameva na yujjatīti dvīsupi imesu vāresu tisso tissova paṭisambhidā vibhattā. Tattha yāya niruttīyā tesaṃ dhammānaṃ paññatti hotīti yāya niruttiyā tesaṃ phasso hotītiādinā nayena vuttānaṃ dhammānaṃ ayaṃ phasso, ayaṃ vedanāti evaṃ paññatti hoti. Tatra dhammaniruttābhilāpe ñāṇanti tasmiṃ atthe ca dhamme ca pavattamānāya tassā dhammaniruttiyā sabhāvapaññattiyā abhilāpe ñāṇaṃ. Abhilāpasaddaṃ ārammaṇaṃ katvā uppannaṃ ñāṇameva idhāpi kathitaṃ. Yena ñāṇenāti yena paṭibhāṇapaṭisambhidāñāṇena. Tāni ñāṇāni jānātīti itarāni tīṇi paṭisambhidāñāṇāni jānāti. Idāni yathā yaṃ ñāṇaṃ tāni ñāṇāni jānāti, tathā tassa tesu pavattiṃ dassetuṃ imāni ñāṇāni idamatthajotakānīti vuttaṃ. Tattha idamatthajotakānīti imassa atthassa jotakāni pakāsakāni, imaṃ nāma atthaṃ jotenti pakāsenti paricchindantīti attho. Iti ñāṇesu ñāṇanti iminā ākārena pavattaṃ tīsu ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhāṇapaṭisambhidā nāma. Tattha kiñcāpi ayaṃ paṭibhāṇapaṭisambhidā "imissā idaṃ kiccaṃ, imissā idaṃ kiccan"ti itarāsaṃ paṭisambhidānaṃ kiccaṃ jānāti, sayampana tāsaṃ kiccaṃ kātuṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page420.

Na sakkoti bahussutadhammakathiko viya appassutadhammakathikassa. Dve kira bhikkhū eko bahussuto eko appassuto. Te ekatova ekaṃ dhammakathāmaggaṃ uggaṇhiṃsu. Tattha appassuto sarasampanno ahosi, itaro mandassaro. Tesu appassuto gatagataṭṭhāne attano sarasampattiyā sakalaparisaṃ khobhetvā dhammaṃ kathesi. Dhammaṃ suṇamānā haṭṭhatuṭṭhamānasā hutvā "yathā esa dhammaṃ kathesi, eko tipiṭakadharo maññe bhavissatī"ti vadanti. Bahussutabhikkhu pana "dhammassavane jānissatha `ayaṃ tipiṭakadharo vā no vā"ti āha. So kiñcāpi evamāha, yathā pana so sakalaparisaṃ khobhetvā dhammaṃ kathetuṃ sakkoti, evamassa kathanasamatthatā natthi. Tattha kiñcāpi paṭibhāṇapaṭisambhidā bahussuto viya appassutassa itarāsaṃ kiccaṃ jānāti, sayaṃ pana taṃ kiccaṃ kātuṃ na sakkotīti veditabbaṃ. Sesamettha 1- uttānatthameva. [746] Evaṃ kusalacittuppādādivasena paṭisambhidā vibhajitvā idāni tāsaṃ uppattiṭṭhānabhūtaṃ khettaṃ dassetuṃ puna catasso paṭisambhidātiādimāha. Tattha tisso paṭisambhidā kāmāvacarakusalato catūsu ñāṇasampayuttesu cittuppādesūti idaṃ sekkhānaṃ vasena vuttaṃ. Tesampi hi dhammapaccavekkhaṇakāle heṭṭhā vuttaṃ pañcappakāraṃ dhammaṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu ñāṇasampayuttakusalacittesu dhammapaṭisambhidā uppajjati. Tathā niruttipaccavekkhaṇakāle saddaṃ ārammaṇaṃ katvā niruttipaṭisambhidā, ñāṇapaccavekkhaṇakāle sabbatthakañāṇaṃ ārammaṇaṃ katvā paṭibhāṇapaṭisambhidāti. Kiriyato catūsūti idaṃ pana asekkhānaṃ vasena vuttaṃ. Tesañhi dhammapaccavekkhaṇakāle heṭṭhā vuttaṃ pañcappakāraṃ dhammaṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu ñāṇasampayuttakiriyācittesu dhammapaṭisambhidā uppajjati. Tathā niruttipaccavekkhaṇakāle saddaṃ ārammaṇaṃ katvā niruttipaṭisambhidā, ñāṇapaccavekkhaṇakāle sabbatthakañāṇaṃ ārammaṇaṃ katvā paṭibhāṇapaṭisambhidāti. @Footnote: 1 cha.Ma. sesaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page421.

Atthapaṭisambhidā etesu ceva uppajjatīti idaṃ pana sekkhāsekkhānaṃ vasena vuttaṃ. Tathā hi sekkhānaṃ atthapaccavekkhaṇakāle heṭṭhā vuttappabhedaṃ atthaṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu ñāṇasampayuttakusalacittesu ayaṃ uppajjati, maggaphalakāle ca maggaphalesu. Asekkhassa panatthaṃ paccavekkhaṇakāle heṭṭhā vuttappabhedameva atthaṃ ārammaṇaṃ katvā catūsu ñāṇasampayuttakiriyācittesu uppajjati, phalakāle ca uparime sāmaññaphaleti evametā sekkhāsekkhānaṃ uppajjamānā imāsu bhūmīsu uppajjantīti bhūmidassanatthaṃ ayaṃ nayo dassitoti. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 418-421. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=9890&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=9890&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=784              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=10143              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=8078              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=8078              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ENGLISH letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]