ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

                  6. Chatthanaya sampayogavippayogapadavannana
     [228] Idani sampayogavippayogapadam bhajetum rupakkhandhotiadi araddham.
Tattha yam labbhati, yanca na labbhati, tam sabbam pucchaya gahitam. Vissajjane
pana yam na labbhati, tam natthiti patikkhittam. "catuhi sampayogo. Catuhi vippayogo.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. dutiyapanhe.....veditabba
Sabhago, visabhago"ti vacanato hi catuhi arupakkhandheheva sabhaganam ekasantanasmim
ekakkhane uppannanam arupakkhandhanamyeva annamannasampoyogo labbhati.
Rupadhammanam pana rupena nibbanena va, nibbanassa ca rupena saddhim
sampayogo nama natthi. Tatha rupanibbananam arupakkhandhehi. Visabhaga hi
te tesam. Yatha  ca arupakkhandhanam rupanibbanehi, evam bhinnasantanehi
nanakkhanikehi arupadhammehipi saddhim natthiyeva. Tepi hi tesam santanakkhana-
visabhagataya visabhagayeva. Ayampana visabhagata sangahatthena virujjhanato
sangahanaye natthi. Gananupagamattanhi sangahattho. Sampayoganaye pana atthi,
ekuppadatadilakkhano 1- hi sampayogatthoti. Evamettha yassa ekadhammenapi
sampayogalakkhanam  na yujjati, tassa pucchaya sangaham katvapi natthiti patikkhepo
kato. Yassa vippayogalakkhanam yujjati, tassa vippayogo dassito. Yani pana
padani sattasu vinnanadhatusu ekayapi dhatuya 2- avippayutte rupena nibbanena
va missakadhamme dipenti, tani sabbathapi idha na yujjantiti na gahitani.
Tesam idamuddanam:-
          "dhammayatanam dhammadhatu       dukkhasaccanca jivitam
           salayatanam namarupam         cattaro ca mahabhava.
           Jati jara ca maranam        tikesvekunavisati
           gocchakesu ca pannasa      attha culantare pada.
           Mahantare pannarasa         attharasa tato pare
           tevisapadasatam etam         sampayoge na labbhati"ti.
     Dhammayatananhi rupanibbanamissakatta tasmim apariyapannena vinnanenapi
na sakka sampayuttanti vattum. Yasma panettha vedanadayo vinnanena
@Footnote: 1 cha.Ma......lakkhanam  2 cha.Ma. ayam patho na dissati
Sampayutta, tasma vippayuttantipi na sakka vattum. Sesesupi eseva nayo.
Evam sabbatthapi etani na yujjantiti idha na gahitani, sesani khandhadini
yujjantiti tani gahetva ekekavasena ca samodhanetva 1- ca panhavissajjanam
katam. Tesu panhesu pathame ekenayatanenati manayatanena. Kehiciti dhammayatana-
dhammadhatupariyapannehi vedanasannasankharehi.
     [229] Dutiye tihiti pucchitapucchitam thapetva sesehi. Kehici sampayuttoti
vedanakkhandho sannakkhandhasankharakkhandhehi, 2- itarepi attanam thapetva
itarehi. Kehici vippayuttoti rupanibbanehi. Evam sabbattha rupassa vippayoge
dhammayatanadhammadhatusu arupam, arupassa vippayoge rupam datthabbam. Tatiyapanho
uttanatthova.
     [231] Catutthe "katihi khandhehi"tiadim avatva sampayuttanti natthiti
vuttam, tampana khandhadinamyeva vasena veditabbam. Paratopi evarupesu panhesu
eseva nayo. Adipanhasminhi sarupato dassetva parato pali sankhitta.
Imina nayena sabbattha atthayojana veditabba. Yattha pana natipakata
bhavissati, tattha nam pakatam katvava gamissama.
     [234] Solasahi dhatuhiti  cakkhuvinnanadhatu tava attanam thapetva
chahi vinnanadhatuhi dasahi ca rupadhatuhi. Sesasupi eseva nayo.
     [235] Tihi khandhehiti sankharakkhandham thapetva sesehi. Ekaya dhatuyati
manovinnanadhatuya. 3- Samudayamaggananhi annaya dhatuya sampayogo natthi.
Ekena khandhenati sankharakkhandhena. Ekenayatanenati dhammayatanena. Ekaya
dhatuyati dhammadhatuya. Etesu hi tam saccadvayam kehici sampayuttam.
@Footnote: 1 cha.Ma. samodhanena   2 cha.Ma. sannasankharehi   3 Si. ekaya vinnanadhatuya
      [238] Sukhindriyadipanhe tihiti sannasankharavinnanehi. Ekaya
dhatuyati kayavinnanadhatuya manovinnanadhatuya ca. Chahi dhatuhiti
kayavinnanadhatuvajjahi.
     [245] Rupabhavapanhe sabbesampi arupakkhandhanam arupayatanananca
atthitaya na kehiciti vuttam. Arupabhavapanhe 1- ghanajivhakayavinnanadhatunam
pana natthitaya tihi dhatuhi vippayuttoti vuttam.
     [256] Adhimokkhapanhe dvihi dhatuhiti manodhatumanovinnanadhatuhi.
Pannarasahiti sesahi dasahi rupadhatuhi pancahi ca cakkhuvinnanadihi.
     [257] Kusalapanhe kusalehi catunnampi khandhanam gahitatta sampayogo
patikkhitto.
     [258] Vedanattikapanhe ekena khandhenati vedanakkhandheneva.
Pannarasahiti cakkhusotaghanajivhavinnanadhatumanodhatuhi ceva rupadhatuhi ca.
Ekadasahiti kayavinnanadhatuya saddhim rupadhatuhi.
     [262] Nevavipakanavipakadhammadhammapanhe pancahiti cakkhuvinnanadihi.
Anupadinnupadaniyapanhe chahiti manovinnanadhatuvajjahi. Savitakkasavicarapanhe
pannarasahiti pancahi vinnanehi saddhim rupadhatuhi. Avitakkavicaramattapanhe
ekena khandhenatiadi sankharakkhandhavasena veditabbam. Dutiyajjhanavicaranhi thapetva
sesa avitakkavicaramatta nama. Pitim thapetva sesa pitisahagata. Tattha vicaro
vicarena piti ca pitiya na sampayuttati sankharakkhandhadhammayatanadhammadhatusu
kehici sampayutta nama. Solasahiti dhammadhatumanovinnanadhatuvajjaheva.
Avitakkaavicarapanhe ekaya dhatuyati manodhatuya. Sukhasahagata upekkhasahagata
ca vedanattike vuttava. Dassanenapahatabbadayo kusalasadisava.
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati
     [271] Parittarammanam vipakadhammasadisam. Ekaya dhatuyati dhammadhatuya.
Kehiciti ye tattha parittarammana na honti, tehi. Dhammadhatu pana
parittarammananam channam cittuppadanam vasena catuhi khandhehi  sangahitatta
pathamapatikkhepameva bhajati. Mahaggatarammanadayopi kusalasadisava.
     [273] Anuppannesu pancahi dhatuhiti cakkhuvinnanadihi. Tani hi
ekantena uppadidhammabhutaneva, uppannakotthasampi pana bhajanti. Paccuppanna-
rammanadayo parittarammanasadisava. Hetuadayo samudayasadisava. Sahetuka ceva
na ca hetupi pitisahagatasadisava. Tatha paramasasampayutta. Anupadinna anuppanna-
sadisava. Sesam sabbattha uttanatthamevati.
                   Sampayogavippayogapadavannana nitthita.
                          -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 17-21. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=360&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=360&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=224              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=960              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=1048              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=1048              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]