บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
6. Chatthanaya sampayogavippayogapadavannana [228] Idani sampayogavippayogapadam bhajetum rupakkhandhotiadi araddham. Tattha yam labbhati, yanca na labbhati, tam sabbam pucchaya gahitam. Vissajjane pana yam na labbhati, tam natthiti patikkhittam. "catuhi sampayogo. Catuhi vippayogo. @Footnote: 1-1 cha.Ma. dutiyapanhe.....veditabba Sabhago, visabhago"ti vacanato hi catuhi arupakkhandheheva sabhaganam ekasantanasmim ekakkhane uppannanam arupakkhandhanamyeva annamannasampoyogo labbhati. Rupadhammanam pana rupena nibbanena va, nibbanassa ca rupena saddhim sampayogo nama natthi. Tatha rupanibbananam arupakkhandhehi. Visabhaga hi te tesam. Yatha ca arupakkhandhanam rupanibbanehi, evam bhinnasantanehi nanakkhanikehi arupadhammehipi saddhim natthiyeva. Tepi hi tesam santanakkhana- visabhagataya visabhagayeva. Ayampana visabhagata sangahatthena virujjhanato sangahanaye natthi. Gananupagamattanhi sangahattho. Sampayoganaye pana atthi, ekuppadatadilakkhano 1- hi sampayogatthoti. Evamettha yassa ekadhammenapi sampayogalakkhanam na yujjati, tassa pucchaya sangaham katvapi natthiti patikkhepo kato. Yassa vippayogalakkhanam yujjati, tassa vippayogo dassito. Yani pana padani sattasu vinnanadhatusu ekayapi dhatuya 2- avippayutte rupena nibbanena va missakadhamme dipenti, tani sabbathapi idha na yujjantiti na gahitani. Tesam idamuddanam:- "dhammayatanam dhammadhatu dukkhasaccanca jivitam salayatanam namarupam cattaro ca mahabhava. Jati jara ca maranam tikesvekunavisati gocchakesu ca pannasa attha culantare pada. Mahantare pannarasa attharasa tato pare tevisapadasatam etam sampayoge na labbhati"ti. Dhammayatananhi rupanibbanamissakatta tasmim apariyapannena vinnanenapi na sakka sampayuttanti vattum. Yasma panettha vedanadayo vinnanena @Footnote: 1 cha.Ma......lakkhanam 2 cha.Ma. ayam patho na dissati Sampayutta, tasma vippayuttantipi na sakka vattum. Sesesupi eseva nayo. Evam sabbatthapi etani na yujjantiti idha na gahitani, sesani khandhadini yujjantiti tani gahetva ekekavasena ca samodhanetva 1- ca panhavissajjanam katam. Tesu panhesu pathame ekenayatanenati manayatanena. Kehiciti dhammayatana- dhammadhatupariyapannehi vedanasannasankharehi. [229] Dutiye tihiti pucchitapucchitam thapetva sesehi. Kehici sampayuttoti vedanakkhandho sannakkhandhasankharakkhandhehi, 2- itarepi attanam thapetva itarehi. Kehici vippayuttoti rupanibbanehi. Evam sabbattha rupassa vippayoge dhammayatanadhammadhatusu arupam, arupassa vippayoge rupam datthabbam. Tatiyapanho uttanatthova. [231] Catutthe "katihi khandhehi"tiadim avatva sampayuttanti natthiti vuttam, tampana khandhadinamyeva vasena veditabbam. Paratopi evarupesu panhesu eseva nayo. Adipanhasminhi sarupato dassetva parato pali sankhitta. Imina nayena sabbattha atthayojana veditabba. Yattha pana natipakata bhavissati, tattha nam pakatam katvava gamissama. [234] Solasahi dhatuhiti cakkhuvinnanadhatu tava attanam thapetva chahi vinnanadhatuhi dasahi ca rupadhatuhi. Sesasupi eseva nayo. [235] Tihi khandhehiti sankharakkhandham thapetva sesehi. Ekaya dhatuyati manovinnanadhatuya. 3- Samudayamaggananhi annaya dhatuya sampayogo natthi. Ekena khandhenati sankharakkhandhena. Ekenayatanenati dhammayatanena. Ekaya dhatuyati dhammadhatuya. Etesu hi tam saccadvayam kehici sampayuttam. @Footnote: 1 cha.Ma. samodhanena 2 cha.Ma. sannasankharehi 3 Si. ekaya vinnanadhatuya [238] Sukhindriyadipanhe tihiti sannasankharavinnanehi. Ekaya dhatuyati kayavinnanadhatuya manovinnanadhatuya ca. Chahi dhatuhiti kayavinnanadhatuvajjahi. [245] Rupabhavapanhe sabbesampi arupakkhandhanam arupayatanananca atthitaya na kehiciti vuttam. Arupabhavapanhe 1- ghanajivhakayavinnanadhatunam pana natthitaya tihi dhatuhi vippayuttoti vuttam. [256] Adhimokkhapanhe dvihi dhatuhiti manodhatumanovinnanadhatuhi. Pannarasahiti sesahi dasahi rupadhatuhi pancahi ca cakkhuvinnanadihi. [257] Kusalapanhe kusalehi catunnampi khandhanam gahitatta sampayogo patikkhitto. [258] Vedanattikapanhe ekena khandhenati vedanakkhandheneva. Pannarasahiti cakkhusotaghanajivhavinnanadhatumanodhatuhi ceva rupadhatuhi ca. Ekadasahiti kayavinnanadhatuya saddhim rupadhatuhi. [262] Nevavipakanavipakadhammadhammapanhe pancahiti cakkhuvinnanadihi. Anupadinnupadaniyapanhe chahiti manovinnanadhatuvajjahi. Savitakkasavicarapanhe pannarasahiti pancahi vinnanehi saddhim rupadhatuhi. Avitakkavicaramattapanhe ekena khandhenatiadi sankharakkhandhavasena veditabbam. Dutiyajjhanavicaranhi thapetva sesa avitakkavicaramatta nama. Pitim thapetva sesa pitisahagata. Tattha vicaro vicarena piti ca pitiya na sampayuttati sankharakkhandhadhammayatanadhammadhatusu kehici sampayutta nama. Solasahiti dhammadhatumanovinnanadhatuvajjaheva. Avitakkaavicarapanhe ekaya dhatuyati manodhatuya. Sukhasahagata upekkhasahagata ca vedanattike vuttava. Dassanenapahatabbadayo kusalasadisava. @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati [271] Parittarammanam vipakadhammasadisam. Ekaya dhatuyati dhammadhatuya. Kehiciti ye tattha parittarammana na honti, tehi. Dhammadhatu pana parittarammananam channam cittuppadanam vasena catuhi khandhehi sangahitatta pathamapatikkhepameva bhajati. Mahaggatarammanadayopi kusalasadisava. [273] Anuppannesu pancahi dhatuhiti cakkhuvinnanadihi. Tani hi ekantena uppadidhammabhutaneva, uppannakotthasampi pana bhajanti. Paccuppanna- rammanadayo parittarammanasadisava. Hetuadayo samudayasadisava. Sahetuka ceva na ca hetupi pitisahagatasadisava. Tatha paramasasampayutta. Anupadinna anuppanna- sadisava. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Sampayogavippayogapadavannana nitthita. -------------The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 17-21. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=360&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=360&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=224 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=960 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=1048 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=1048 Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]