ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

                          4. Mahayamakavagga
                       1. Culagosingasuttavannana
    [325] Evamme sutanti culagosingasuttam. Tattha nadike 2- viharatiti
nadika nama ekam talakam nissaya dvinnam cullapi 3- timahapitiputtanam dve gama,
tesu ekasmim game. Ginjakavasatheti itthakamaye avasathe. Ekasmim kira samaye
bhagava mahajanasangaham karonto vajjiratthe carikam caramano nadikam anuppatto.
Nadikavasino manussa bhagavato mahadanam datva dhammikatham sutva pasannahadaya
"satthu vasanatthanam karissama"ti mantetva itthakaheva bhittisopanathamthe
valarupadini dassenta pasadam katva sudhaya limpitva malakammalatakammadini
nitthapetva bhummattharanamancapithadini pannapetva satthu niyyadesum.
Aparaparampanettha manussa bhikkhusamghassa rattitthanadivatthanamandapacankamadini
karayimsu. Iti so viharo maha ahosi. Tam sandhaya vuttam "ginjakavasathe"ti.
@Footnote: 1 cha.Ma. uttaritara jatati    2 cha.Ma. natike     3 cula... (?)
    Gosingasalavanadayeti tattha ekassa jetthakarukkhassa khandhato gosingasanthanam
hutva vitapam utthahi, tam rukkham upadaya sabbampi tam vanam gosingasalavananti
sankham gatam. Dayoti avisesena arannassetam namam. Tasma gosingasalavanadayeti
gosingasalavanaaranneti attho. Viharantiti samaggirasam anubhavamana viharanti.
Imesam hi kulaputtanam uparipannasake 1- puthujjanakalo kathito, idha khinasavakalo.
Tada hi te laddhassada laddhappatittha adhigatappatisambhida khinasava hutva
samaggirasam anubhavamana tattha viharimsu. Tam sandhayetam vuttam.
    Yena gosingasalavanadayo tenupasankamiti dhammasenapatimahamoggallanattheresu
va asitimahasavakesu va antamaso dhammabhandagarikam anandattherampi
kanci anamantetva sayameva pattacivaram adaya anikanissato hatthi viya, yutha
nissato kesarasiho viya. 2- Vatacchinno valahako viya ekakova upasankami.
Kasma panettha bhagava sayam agamasiti? tayo kulaputta samaggirasam anubhavanta
Viharanti, tesam pagganhanato pacchimam janatam anukampanato dhammagarubhavato ca.
Evam kirassa ahosi "aham ime kulaputte pagganhitva ukkamsitva patisantharam
katva dhammam nesam desissami"ti. Evantava pagganhanato agamasi. Aparampissa
ahosi "anagate kulaputta sammasambuddho samaggavasam vasantanam santikam sayam
gantva patisantharam katva dhammam kathetva tayo kulaputte pagganhi, ko nama
samaggavasam na vaseyyati samaggavasam vasitabbam mannamana khippameva dukkhassantam
karissanti"ti, evam pacchimam janatam anukampanatopi agamasi. Buddha ca nama
dhammagaruno honti, so ca nesam dhammagarubhavo rathavinite agatova. 3- Iti imasma
dhammagarubhavatopi dhammam pagganhissamiti agamasi.
    Dayapaloti arannapalo. So tam arannam yatha icchiticchitappadese
manussa pavisitva tattha puppham va phalam va niyyasam va dabbasambharam va na haranti,
evam vatiya parikkhittassa tassa arannassa yojite dvare nisiditva tam arannam
rakkhati paleti. Tasma "dayapalo"ti vutto. Attakamarupati attano hitam
@Footnote: 1 Ma. upari. 14/238/204 adi. upakkilesasutta    2 cha.Ma. kalasiho viya
@3 cha.Ma. avikatova
Kamayamanasabhava hutva viharanti. Yo hi imasmim sasane pabbajitvapi
vejjakammadutakammapahinagamanadinam vasena ekavisatianesanahi jivitam kappeti, ayam na
attakamarupo nama. Yo pana imasmim sasane pabbajitva ekavisatianesanam pahaya
catupparisuddhisile patitthaya buddhavacanam ugganhitva sappayadhutangam adhitthaya
atthatimsaya arammanesu cittaruciyam kammatthanam gahetva gamantam pahaya arannam
pavisitva samapattiyo nibbattetva vipassanaya kammam kurumano viharati, ayam
attakamo nama. Tepi tayo kulaputta evarupa ahesum. Tena vuttam "attakamarupa
viharanti"ti.
    Ma tesam aphasukamakasiti tesam ma aphasukam akasiti bhagavantam varesi. Evam kirassa
ahosi "ime kulaputta samagga viharanti, ekaccassa ca gatatthane bhandanakalahavivada
vattanti, tikhinasingo candagono viya ovijjhanto vicarati, athekamaggena dvinnam
gamanam na hoti, kadaci ayampi evam karonto imesam kulaputtanam samaggavasam bhindeyya,
pasadiko ca panesa suvannavanno rasagiddho manne, gatakalato patthaya
panitadayakanam attano upatthakananca vannakathanadihi imesam kulaputtanam
appamadaviharam bhindeyya, vasanatthananipi 1- etesam kulaputtanam nibaddhani
paricchinnani tisso ca pannasala tayo cankama tini divatthanani tini
mancapithani, ayam pana samano mahakayo vuddhataro manne bhavissati, so akale
ime kulaputte senasana vutthapessati, evam sabbatthapi etesam aphasu
bhavissati"ti. Tam anicchanto "ma tesam aphasukamakasi"ti bhagavantam varesi.
    Kimpanesa jananto varesi, ajanantoti? ajananto. Kincapi hi
Tathagatassa patisandhiggahanato patthaya dasasahassacakkavalakampanadini patihariyani
pavattimsu, arannavasino pana dubbalamanussa sakammappasuta tani sallakkhetum na
sakkonti, sammasambuddho ca nama yada anekabhikkhusahassaparivaro byamappabhaya
asitianubyanjanehi dvattimsamahapurisalakkhanasiriya ca buddhanubhavam dassento
vicarati, tada ko esoti apucchitvava janitabbo hoti, tada pana bhagava
@Footnote: 1 cha.Ma. vasanatthanani cati
Sabbampi tam buddhanubhavam civaragabbhena paticchadetva valahakagabbhena paticchanno
punnacando viya sayameva pattacivaramadaya annatakavesena agamasi. Iti nam
ajanantova dayapalo nivaresi.
    Etadavocati thero kira ma samanati dayapalassa katham sutvava cintesi
"mayam tayo jana idha viharama, anne pabbajita nama natthi, ayanca dayapalo
pabbajitena viya saddhim katheti, ko nu kho bhavissati"ti divatthanato vutthaya
dvare thatva maggam olokento bhagavantam addasa. Bhagavapi therassa saha
dassaneneva sarirobhasam munci, asitianubyanjanavirajita byamappabha
pasaritasuvannapato viya virocittha. Thero "ayam dayapalo phanakataasivisam givayam gahetum
hattham pasarento viya loke aggapuggalena saddhim kathentova na janati,
annatarabhikkhuna viya saddhim kathetiti nivarento etam "ma avuso
dayapala"tiadivacanam avoca.
    Tenupasankamiti kasma bhagavato paccuggamanam akatvava upasankami? evam
Kirassa ahosi "mayam tayo jana samaggavasam vasama, sacaham ekakova paccuggamanam
karissami, samaggavaso nama na bhavissati"ti piyamitte gahetvava paccuggamanam
karissami. Yatha ca bhagava mayham piyo, evam sahayanampi me piyoti, tehi
saddhim paccuggamanam katukamo sayam akatvava upasankami. Keci pana tesam theranam
pannasaladvare cankamanakotiya bhagavato agamanamaggo hoti, tasma thero
tesam sannam dadamanova gatoti. Abhikkamathati ito agacchatha. Pade pakkhalesiti
vikasitapadumasannibhehi jalahatthehi manivannaudakam gahetva suvannavannesu
pitthipadesu udakamabhisincitva padena padam ghamsanto pakkhalesi. Buddhanam
kaye rajojallam nama na upalimpati, kasma pakkhalesiti? sarirassa utuggahanattham,
tesanca cittasampahamsanattham. Amhehi abhihatena udakena bhagava pade pakkhalesi,
paribhogam akasiti tesam bhikkhunam balavasomanassavasena cittam pinitam hoti, tasma
pakkhalesi. Ayasmantam anuruddham bhagava etadavocati so kari tesam vuddhataro.
    [326] Tassa sangahe kate sesanam katova hotiti theranneva etam
kacci vo anuruddhatiadivacanam avoca. Tattha kacciti pucchanatthe nipato. Voti
samivacanam. Idam vuttam hoti:- kacci anuruddha tumhakam khamaniyam, iriyapatho vo
khamati, kacci yapaniyam, kacci vo jivitam yapeti ghatiyati, kacci pindakena na
kilamatha, kacci tumhakam sulabham pindam, sampatte vo disva manussa ulunkayagum va
katacchubhikkham va databbam mannantiti bhikkhacaravattam pucchati. Kasma? paccayena
akilamantena hi sakka samanadhammo katum, vattameva va etam pabbajitanam. Atha tena
pativacane dinne "anuruddha tumhe rajapabbajita mahapunna, manussa tumhakam
aranne vasantanam adatva kassa annassa databbam mannissanti, tumhe pana
etam bhunjitva kim nu kho migapotaka viya annamannam ghattenta 1- viharatha,
udahu samaggibhavo vo atthi"ti samaggirasam pucchanto kacci pana vo anuruddha
samaggatiadimaha.
    Tattha khirodakibhutati yatha khiranca udakanca annamannam samsandeti, visum
na hoti, ekattam viya upeti, kacci evam samaggivasena ekattupagatacittuppada
viya viharathati pucchati. Piyacakkhuhiti mettacittam paccupatthapetva olokanacakkhuni
piyacakkhuni nama, kacci tatharupehi cakkhuhi annamannam sampassanta viharathati
pucchati. Tagghati ekamsatthe nipato, ekamsena mayam bhanteti vuttam hoti. Yatha
katham panati ettha yathati nipatamattam. Kathanti karanapuccha. Katham pana tumhe
evam viharatha, kena karanena viharatha,  tam me karanam bruthati vuttam hoti.
Mettam kayakammanti mettacittavasena pavattam kayakammam. Avi ceva raho cati
sammukha ceva parammukha ca. Itaresupi eseva nayo.
    Tattha sammukha kayavacikammani sahavase labbhanti, itarani vippavase,
manokammam sabbattha labbhati. Yanhi sahavasantesu ekena mancapitham va
darubhandam va mattikabhandam va bahi dunnikkhittam hoti, tam disva kenidam
valanjitanti avannam akatva attana dunnikkhittam viya gahetva patisamentassa
@Footnote: 1 cha.Ma. samghattenta
Patijaggitabbayuttam va pana thanam patijaggantassa sammukha mettam kayakammam
nama hoti. Ekasmim pakkante tena dunnikkhittam senasanaparikkharam tatheva
nikkhipantassa patijaggitabbayuttatthanam va pana patijaggantassa parammukha mettam
kayakammam nama hoti. Saha vasantassa pana therehi 1- saddhim madhuram sammodaniyam
katham patisantharam saraniyam katham dhammakatham sarabhannam sakaccham panhapucchanam
panhavissajjananti evamadikarane sammukha mettam vacikammam nama hoti. Theresu
pana pakkantesu mayham piyasahayo nandiyatthero kimbilatthero 2- evam silasampanno
evam acarasampannotiadigunakatham parammukha mettam vacikammam nama hoti. Mayham
piyamitto nandiyatthero kimbilatthero 2- avero 3- hotu, abyapajjho 4- sukhi
hotuti evam samannaharato pana sammukhapi parammukhapi mettam manokammam nama
hotiyeva.
    Nana hi kho no bhante kayati kayanhi pittham viya mattika viya
ca omadditva ekato katum na sakka. Ekanca pana manne cittanti cittam
pana no hitatthena nirantaratthena aviggahatthena samaggatthena ekamevati dasseti.
Kathampanetam sakam cittam nikkhipitva itaresam cittavasena vattimsuti? ekassa patte
Malam utthahati, ekassa civaram kilittham hoti, ekassa paribhandakammam hoti. Tattha
yassa patte malam utthitam, tena mamavuso patte malam utthitam pacitum vattatiti
vutte itare mayham civaram kilittham dhovitabbam, mayham paribhandam katabbanti avatva
arannam pavisitva daruni aharitva chinditva pattakatahe paribhandam
katva  5- pattam pacitva 5- tato param civaram va dhovanti, paribhandam va karonti.
Mamavuso civaram kilittham dhovitum vattati, mama pannasala uklapa paribhandam
katum vattatiti pathamataram arocitepi eseva nayo.
    [327] Sadhu sadhu anuruddhati bhagava hettha na ca mayam bhante
pindakena kilamimhati vutte na sadhukaramadasi. Kasma? ayanhi kabalinkaraharo
@Footnote: 1 cha.Ma. tehi       2 cha.Ma. kimilatthero   3 Ma. arogo
@4 cha.Ma. abyapajjo  5-5  cha.Ma. ime patha na dissanti
Nama imesam sattanam apayalokepi devamanussalokepi acinnasamacinnova.
Ayampana lokasannivaso yebhuyyena vivadapakkhando, apayalokepi devamanussalokepi
ime satta pativiruddha eva, etesam samaggikalo dullabho, kadacideva hotiti
samaggasamvasassa dullabhatta idha bhagava sadhukaramadasi. Idani tesam appamadalakkhanam
pucchanto kacci pana vo anuruddhatiadimaha. Tattha voti nipatamattam, paccattavacanam
va, kacci tumheti attho. Amhakanti amhesu tisu janesu. Pindaya patikkamatiti
game pindaya caritva paccagacchati. Avakkarapatinti atirekapindapatam apanetva
thapanatthaya ekam samuggapatim dhovitva thapeti.
    Yo pacchati te kira thera na ekatova bhikkhacaram pavisanti, phalasamapattirata
hete. Patova sarirapatijagganam katva vattappatipattim puretva senasanam pavisitva
kalaparicchedam katva phalasamapattim appetva nisidanti. Tesu yo pathamataram
nisinno attano kalaparicchedavasena pathamataram utthati, so pindaya caritva
patinivatto bhattakiccatthanam agantva janati "dve bhikkhu paccha, aham pathamataram
agato"ti. Atha pattam pidahitva asanapannapanadini katva yadi patte
pativisamattameva hoti, nisiditva bhunjati. Yadi atirekam hoti, avakkarapatiyam
pakkhipitva patim pidhaya bhunjati. Katabhattakicco pattam dhovitva nirodakam 1- katva
thavikaya osapetva  2- asanani ukkhipitva 2- pattacivaram gahetva attano
vasanatthanam pavisati. Dutiyopi agantvava janati  "eko pathamam agato, eko
pacchato"ti. So sace patte bhattam pamanameva hoti, bhunjati. Sace mandam, avakkarapatito
gahetva bhunjati. Sace atirekam hoti, avakkarapatiyam pakkhipitva pamanameva
bhunjitva purimatthero viya vasanatthanam pavisati. Tatiyopi agantvava janati
"dve pathamam agata, aham pacchato"ti. Sopi dutiyatthero viya bhunjitva
katabhattakicco pattam dhovitva nirodakam katva thavikaya osapetva asanani
ukkhipitva patisameti, paniyaghate va paribhojaniyaghate va avasesaudakam chaddetva
ghate nikujjitva avakkarapatiyam sace avasesabhattam hoti, tam vuttanayena haritva 3-
@Footnote: 1 cha.Ma. vodakam. evamuparipi   2-2 cha.Ma. ime patha na dissanti  3 cha.Ma. jahitva
Patim dhovitva patisameti, bhattaggam sammajjati, tato kacavaram chaddetva sammajjanim
ukkhipitva upacikahi muttatthane thapetva pattacivaram adaya vasanatthanam
pavisati. Idam theranam bahivihare aranne bhattakiccakaranatthane bhojanasalavattam.
Idam sandhaya "yo paccha"tiadi vuttam.
    Yo passatitiadi pana nesam antovihare vattanti veditabbam. Tattha
vaccaghatanti acamanakumbhim. Rittanti rittakam. Tucchakanti tasseva vevacanam.
Avisayhanti ukkhipitum asakkuneyyam, atibhariyam. Hatthavikarenati hatthasannaya. Te
kira paniyaghatadisu yankinci tucchakam gahetva pokkharanim gantva anto ca bahi ca
dhovitva udakam parissavitva 1- tire thapetva annam bhikkhum hatthavikarena
amantenti, odissa va anodissa va saddam na karonti. Kasma odissa
saddam na karonti? tam bhikkhum saddo badheyyati. Kasma anodissa saddam na
karonti? anodissa sadde dinne "aham pure aham pure"ti dvepi nikkhameyyum, tato
dvihi kattabbakamme tatiyassa kammacchedo bhaveyya. Samyatapadasaddo pana hutva
aparassa bhikkhuno divatthanasantikam gantva tena ditthabhavam natva hatthasannam
karoti, taya sannaya itaro agacchati, tato dve jana hatthena hattham
samsibbanta dvisu hatthesu thapetva upatthapenti. Tam sandhayaha "hatthavikarena
dutiyam amantetva hatthavilanghikena upatthapema"ti.
    Pancahikam kho panati catuddase pannarase atthamiyanti idantava
pakatidhammassavanameva, tam akhandam katva pancame pancame divase dve thera nativikale
nhayitva anuruddhattherassa vasanatthanam gacchanti. Tattha tayopi nisiditva
tinnam pitakanam annatarasmim annamannam panham pucchanti, annamannam vissajjenti,
tesam evam karontanamyeva arunam uggacchati. Tam sandhayetam vuttam. 2- "kacci pana
vo anuruddha appamatta atapino pahitatta viharatha"ti. 2- Ettavata therena
bhagavata appamadalakkhanam pucchitena pamadatthanesuyeva appamadalakkhanam vissajjitam
@Footnote: 1 cha.Ma. parissavetva      2-2 cha.Ma. ime patha na dissanti
Hoti. Annesanhi bhikkhunam bhikkhacarapavisanakalo nikkhamanakalo nivasanaparivattanam
civaraparupanam antogame pindaya caranam dhammakathanam anumodanam gamato nikkhamitva
bhattakiccakaranam pattadhovanam pattaosapanam pattacivarapatisamananti papancakaranatthanani
etani, tasma thero amhakam ettakam thanam muncitva pamadakalo nama natthiti
dassento pamadatthanesuyeva appamadalakkhanam vissajjesi.
    [328] Athassa bhagava sadhukaram datva pathamajjhanam pucchanto puna
atthi pana votiadimaha. Tattha uttarimanussadhammati manussadhammato uttari.
Alamariyananadassanavisesoti ariyabhavakaranasamatthako nanadassanaviseso. 1- Kinhi no
siya bhanteti kasma bhante nadhigato bhavissati, adhigatoyevati. Yavadevati
yava eva.
    [329] Evam pathamajjhanadhigame byakate dutiyajjhanadini pucchanto
etassa pana votiadimaha. Tattha samatikkamayati samatikkamatthaya. Patipassaddhiyati
patipassaddhatthaya. Sesam sabbattha vuttanayeneva veditabbam. Pacchimapanhe pana
lokuttarananadassanavasena adhigatanirodhasamapattim pucchanto alamariyananadassana-
visesoti aha. Theropi pucchanurupeneva byakasi. Tattha yasma vedayitasukhato
avedayitasukham santataram panitataram hoti, tasma annam phasuviharam uttaritaram va
panitataram va na samanupassamati aha.
    [330] Dhammiya kathayati samaggirasanisamsapatisamyuttaya dhammiya kathaya.
Sabbepi te catusu saccesu parinitthitakicca, tena tesam pativedhatthaya kinci
kathetabbam natthi. Samaggirasena 2- pana ayanca ayanca anisamsoti samaggirasanisamsameva
tesam bhagava kathesi. Bhagavantam anusamyayitvati anugantva. Te kira bhagavato pattacivaram
gahetva thokam agamamsu, atha bhagava viharaparivenapariyantam gatakale "aharatha
me pattacivaram, tumhe idheva titthatha"ti pakkami. Tato patinivattitvati tato
thitatthanato nivattitva. Kim nu kho mayam ayasmatoti bhagavantam nissaya
@Footnote: 1 cha.Ma..... samattho nanaviseso     2 Si. samaggivasena, Ma. samaggirase
Pabbajjadini adhigantvapi attano gunakathaya attiyamana adhigamappicchataya
ahamsu. Imasanca imasancati pathamajjhanadinam lokiyalokuttaranam. Cetasa ceto
paricca viditoti ajja me ayasmanto lokiyasamapattiya vitinamesum, ajja
lokuttarayati evam cittena cittam paricchinditva viditam. Devatapi meti bhante
anuruddha ajja ayyo nandiyatthero, ajja ayyo kimbilatthero 1- imaya ca
imaya ca samapattiya vitinamesiti evamarocesunti attho. Panhabhiputthenati
tampi maya sayam viditanti va devatahi arocitanti va ettakeneva mukham me
sajjanti. Katham samutthapetva aputtheneva me na kathitam. Bhagavata pana panhabhiputthe
panham abhipucchitena sata byakatam, tatra me kim na rocathati aha.
    [331] Dighoti "mani manicaro 2- digho, atho serisako saha"ti 3- evam
agato atthavisatiya yakkhasenapatinam abbhantaro eko devaraja. Parajanoti
tasseva yakkhassa namam. Yena bhagava tenupasankamiti so kira vessavanena pesito etam
thanam gacchanto bhagavantam sayam pattacivaram gahetva ginjakavasathato gosingasalavanassa
antare disva bhagava attana pattacivaram gahetva gosingasalavane tinnam
kulaputtanam santikam gacchati. Ajja mahati dhammadesana bhavissati. Mayapi tassa
desanaya bhagina bhavitabbanti adissamanena kayena satthu padanupadiko
gantva avidure thatva dhammam sutva satthari gacchantepi na gato, "ime thera
kim karissanti"ti dassanattham pana tattheva thito. Atha te dve there anuruddhattheram
palibodhante 4- disva ime thera bhagavantam nissaya pabbajjadayo sabbagune
adhigantvapi bhagavatova maccharayanti, na sahanti, ativiya niliyanti paticchadenti,
na idani tesam paticchadetum dassami, pathavito yava brahmaloka etesam gune
pakasessami"ti cintetva yena bhagava tenupasankami.
    Labha vata bhanteti ye bhante vajjiratthavasino bhagavantanca ime ca
tayo kulaputte passitum labhanti, vanditum labhanti, deyyadhammam datum labhanti, dhammam
@Footnote: 1 cha.Ma. kimilatthero   2 cha.Ma. manivaro   3 di. pati. 11/293/187 atanatiyasutta
@4 cha.Ma. palivethente, Ma. palivedhante
Sotum labhanti, tesam labha bhante vajjinanti attho. Saddam sutvati so kira
attano yakkhanubhavena mahantam saddam katva sakalam vajjirattham ajjhottharanto
tam vacam niccharesi. Tena cassa tesu tesu rukkhapabbatadisu adhivattha bhumma devata
saddam assosum. Tam sandhaya vuttam "saddam sutva"ti. Anussavesunti mahantam saddam
sutva savesum. Esa nayo sabbattha. Yava brahmalokati yava akanitthabrahmaloka.
Tancepi kulanti "amhakam kulato nikkhamitva ime kulaputta pabbajitva 1-
evam silavanto gunavanto acarasampanna kalyanadhamma"ti evam tancepi
kulam ete tayo kulaputte pasannacittam anussareyyati evam sabbattha attho
datthabbo. Iti bhagava yathanusandhinava desanam nitthapesiti.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                     culagosingasuttavannana nitthita.
                         ---------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 142-152. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=3643&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=3643&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=361              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=6696              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=7808              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=7808              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]