ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 8 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.2)

                       9. Mahaassapurasuttavannana
    [415] Evamme sutanti mahaassapurasuttam. Tattha angesuti anga nama
janapadino rajakumara, tesam nivaso ekopi janapado rulhisaddena "anga"ti
vuccati, tasmim angesu janapade. Assapuram nama anganam nigamoti assapuranti
nagaranamena laddhavoharo anganam janapadassa eko nigamo, tam gocaragamam
katva viharatiti attho. Bhagava etadavocati etam "samana samanati vo bhikkhave
jano sanjanati"tiadivacanamavoca.
    Kasma pana evam avocati. Tasmim kira nigame manussa saddha pasanna
buddhamamaka dhammamamaka samghamamaka, tadahupabbajitasamanerampi vassasatikattherasadisam
@Footnote: 1 cha.Ma. dharethati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page220.

Katva pasamsanti, pubbanhasamaye 1- bhikkhusamgham pindaya pavisantam disva bijanangaladini gahetva khettam gacchantapi pharasuadini gahetva arannam pavisantapi tani upakaranani nikkhipitva bhikkhusamghassa nisidanatthanam asanasalam va mandapam va rukkhamulam va sammajjitva asanani pannapetva 2- avarake ca paniyam paccupatthapetva 2- bhikkhusamgham nisidapetva yagukhajjakadini datva katabhattakiccam bhikkhusamgham uyyojetva tato tani upakaranani adaya khettam va arannam va gantva attano kammani karonti, kammantatthanepi nesam anna katha nama natthi, cattaro maggattha cattaro phalatthati attha puggala ariyasamgho nama, te "evarupena silena evarupena acarena evarupaya patipattiya samannagata lajjino pesala ularaguna"ti bhikkhusamghasseva vannam kathenti, kammantatthanato agantva bhuttasayamasa gharadvare nisinnapi sayanagharam pavisitva nisinnapi bhikkhusamghasseva vannam kathenti. Bhagava tesam manussanam nipaccakaram disva bhikkhusamgham pindapatapacayane niyojitva etadavoca. Ye dhamma samanakarana ca brahmanakarana cati ye dhamma samadaya paripurita samitapapasamanam ca bahitapapabrahmanam ca karontiti attho. "tinimani bhikkhave samanassa samaniyani samanakaraniyani. Katamani tini, adhisilasikkhasamadanam, adhicittasikkhasamadanam, adhipannasikkhasamadanan"ti 3- ettha pana samanena kattabbadhamma vutta, tepi ca samanakarana hontiyeva. Idha pana hirottappadivasena desana vittharita. Evam no ayam amhakanti ettha noti nipatamattam, evam ayam amhakanti attho. Mahapphala mahanisamsati ubhayampi atthato ekameva avanjhati amogha. Saphalati ayam tassevattho. Yassa hi phalam natthi, sa vanjha nama hoti. Saudrayati savaddhi, idam saphalataya vevacanam. Evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti bhikkhave evam tumhehi sikkhitabbam, iti bhagava imina ettakena thanena hirottappadinam dhammanam vannam kathesi. Kasma? vacanapathapacchindanattham. Sace hi @Footnote: 1 cha.Ma. pubbanhasamayam 2-2 cha.Ma. arajapaniyam paccupatthapetva Si. adharake @ca paniyam ca 3 an. tika. 20/82/222 samanasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page221.

Koci acirapabbajito balabhikkhu evam vadeyya "bhagava hirottappadidhamme samadaya vattathati vadati, ko nu kho tesam samadaya vattane anisamso"ti, tassa vacanapathapacchindanattham. Ayanca anisamso, ime hi dhamma samadaya paripurita samitapapasamanam nama bahitapapabrahmanam nama karonti, catuppaccayalabham uppadenti, paccayadayakanam mahapphalatam sampadenti, pabbajjam avanjham saphalam saudrayam karontiti vannam abhasi, ayamettha sankhePo. Vittharato pana vannanakatha 1- satipatthane 2- vuttanayeneva veditabba. [416] Hirottappenati "yam hiriyati hiriyitabbena, ottappati ottappitabbena"ti 3- evam vittharitaya hiriya ceva ottappena ca. Apicettha ajjhattasamutthana hiri, bahiddhasamutthanam ottappam. Attadhipateyya hiri, lokadhipateyyam ottappam. Lajjisabhavasanthita hiri, bhayasabhavasanthitam ottappam, vittharakatha panettha sabbakarena visuddhimagge vutta. Apica ime dve dhamma lokam palanato lokapalanakadhamma namati kathita. Yathaha "dveme bhikkhave sukka dhamma lokam palenti. Katame dve? hiri ca ottappam ca. Ime kho bhikkhave dve sukka dhamma lokam palenti. Ime ce bhikkhave dve sukka dhamma lokam na paleyyum, nayidha pannayetha' mata'ti va' matuccha'ti va `matulani'ti va `acariyabhariya'ti va `garunam dara'ti va, sambhedam loko agamissa, yatha ajelaka kukkutasukara sonasingala"ti. 4- Imeyeva jatake "devadhamma"ti kathita. Yathaha:- "hiriottappasampanna sukkadhammasamahita santo sappurisa loke devadhammati vuccare"ti. 5- Mahacundattherassa pana kilesasallekhanapatipadati katva dassita. Yathaha "pare ahirika bhavissanti, mayamettha hirimana bhavissamati sallekho karaniyo. @Footnote: 1 cha.Ma. vannakatha. 2 su.vi. 2/373/366 adi mahasatipatthanasutta., @pa.su.1/326 adi (sya) 3 abhi. san. 34/1330-1/299 nikkhepakanda @4 an. duka. 20/9/51 cariyasutta 5 khu. ja. 27/6/3 devadhammajataka (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page222.

Pare anottappi 1- bhavissanti, mayamettha ottappi 2- bhavissamati sallekho karaniyo"ti. 3- Ime ca 4- mahakassapattherassa ovadupasampadati katva dassita. Vuttanhetam "tasmatiha te kassapa evam sikkhitabbam, tibbam me hirottappam paccupatthitam bhavissati theresu navesu majjhimesuti. Evam hi te kassapa sikkhitabban"ti. 5- Idha pana te samanadhamma namati dassita. Yasma pana ettavata samannattho matthakam patto nama hoti, tasma aparepi samanakaranadhamme dassetum siya kho pana bhikkhave tumhakantiadimaha. Tattha samannatthoti samyuttake tava 6- "katamanca bhikkhave samannam, ayameva ariyo atthangiko maggo. Seyyathidam, sammaditthi .pe. Sammasamadhi, idam vuccati bhikkhave samannam. Katamo ca bhikkhave samannattho, yo kho bhikkhave ragakkhayo dosakkhayo mohakkhayo, ayam vuccati bhikkhave samannattho"ti 7- maggo "samannan"ti, phalanibbanani "samannattho"ti vuttani. Imasmim pana thane maggampi phalampi ekato katva samannattho kathitoti veditabbo. Arocayamiti kathemi. Pativedayamiti janapemi. [417] Parisuddho no kayasamacaroti ettha kayasamacaro parisuddho aparisuddhoti duvidho. Yo hi bhikkhu panam hanati, adinnam adiyati, kamesu miccha carati, tassa kayasamacaro aparisuddho nama, ayam pana kammapathavaseneva varito. Yo pana panina va ledduna va dandena va satthena va param potheti 8- vihetheti, tassa kayasamacaro aparisuddho nama, ayampi sikkhapadabandheneva 9- patikkhitto. Imasmim sutte ubhayametam akathetva paramasallekho nama kathito. Yo hi bhikkhu paniyaghate va paniyam pivantanam patte va bhattam bhunjantanam kakanam nivaranavasena hattham va dandam va leddum va uggirati, tassa kayasamacaro aparisuddho. Viparito parisuddho nama. Uttanoti uggato pakato. Vivatoti @Footnote: 1 cha.Ma. anottapi 2 cha.Ma. ottapi 3 Ma.mu. 12/83/83 sallekhasutta @4 cha.Ma. imeva 5 sam.ni. 16/154/210-1 civarasutta 6 Ma. samannam tava @7 sam. maha. 19/36/19 dutiyasamannasutta 8 Si. hetheti @9 Si. sikkhapadakkhandheneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page223.

Anavato asanchanno, ubhayenapi parisuddhatamyeva dipeti. Na ca chiddavati sada ekasadiso antarantare chiddarahito. Samvutoti kilesanam dvaram pidahanena pidahito, na vajjapaticchadanatthaya. [418] Vacisamacarepi yo bhikkhu musa vadati, pisunam katheti, pharusam bhasati, sampham palapati, tassa vacisamacaro aparisuddho nama, ayam pana kammapathavasena varito. Yo pana gahapatikati va dasati va pessati va adihi khumsento vadati, tassa vacisamacaro aparisuddho nama, ayam pana sikkhapadabandheneva patikkhitto. Imasmim sutte ubhayampetam akathetva paramasallekho nama kathito. Yo hi bhikkhu daharena va samanerena va "kacci bhante amhakam upajjhayam passatha"ti vutte "avuso sambahula bhikkhuniyo 1- etasmim padese vasimsu, 2- upajjhayo te vikkayikasakabhandikam ukkhipitva gato bhavissati"tiadina nayena hasadhippayopi evarupam katham katheti, tassa vacisamacaro aparisuddho. Viparito parisuddho nama. [419] Manosamacare yo bhikkhu abhijjhalu byapannacitto micchaditthiko hoti, tassa manosamacaro aparisuddho nama, ayam pana kammapathavaseneva varito. Yo pana upanikakhittam jataruparajatam sadiyati, tassa manosamacaro aparisuddho nama, ayampi sikkhapadabandheneva patikkhitto. Imasmim sutte ubhayampetam akathetva paramasallekho nama kathito, yo pana bhikkhu kamavitakkam va byapadavitakkam va vihimsavitakkam va vitakketi, tassa manosamacaro aparisuddho. Viparito parisuddho nama. [420] Ajivasmim yo bhikkhu ajivahetu vejjakammam pahinagamanam gandaphalanam 3- karoti, arumakkhanam deti, telam pacatiti ekavisatianesanavasena jivitam 4- kappeti. Yo va pana vinnapetva bhunjati, tassa ajivo aparisuddho nama, ayam pana sikkhapadabandheneva patikkhitto. Imasmim sutte ubhayampetam akathetva paramasallekho nama kathito, yo hi bhikkhu sappinavanitatelamadhuphanitadini labhitva "sve va @Footnote: 1 cha.Ma. bhikkhubhikkhuniyo 2 cha.Ma. vivadimsu 3 Si. bhandapalanam 4 cha.Ma. jivikam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page224.

Punadivase va bhavissati"ti sannidhikarakam paribhunjati, yo va pana nimbankuradini disva samanere vadati "ankure khadatha"ti, samanera thero khaditukamoti kappiyam katva denti, dahare pana samanere va paniyam pivatha avusoti vadati, te thero paniyam pivitukamoti paniyam sudhovitva 1- denti, tampi paribhunjantassa ajivo aparisuddho nama hoti. Viparito parisuddho nama. [422] Mattannuti pariyesanapatiggahanaparibhogesu mattannu yuttannu pamanannu. [423] Jagariyamanuyuttati rattindivam cha kotthase katva ekasmim kotthase niddaya okasam katva panca kotthase jagariyamhi yuttappayutta. Sihaseyyanti ettha kamabhogiseyya petaseyya sihaseyya tathagataseyyati catasso seyya. Tattha "yebhuyyena bhikkhave kamabhogi satta vamena passena senti"ti 2- ayam kamabhogiseyya, tesu hi dakkhinena passena seyya nama natthi. "yebhuyyena bhikkhave peta uttana senti"ti 2- ayam petaseyya. Peta hi appamamsalohitatta atthisanghatajatita 3- ekena passena sayitum na sakkonti, uttanava senti. "yebhuyyena bhikkhave siho migaraja nanguttham antarasatthimhi pakkhipitva dakkhinena passena sayati"ti 2- ayam sihaseyya, tejussadatta hi siho migaraja dve purimapade ekasmim thane pacchimapade ekasmim thapetva nanguttham antarasatthimhi pakkhipitva purimapadapacchimapadanangutthanam thitokasam sallakkhetva dvinnam purimapadanam matthake sisam thapetva sayati, divasampi sayitva pabujjhamano na utrasanto pabujjhati, sisam pana ukkhipitva purimapadanam thitokasam sallakkheti, sace kinci thanam vijahitva thitam hoti. "nayidam tuyham jatiya, na surabhavassa ca anurupan"ti anattamano hutva tattheva sayati, na gocaraya pakkamati. Avijahitva thite pana "tuyham jatiya surabhavassa ca anurupamidan"ti hatthatuttho @Footnote: 1 cha.Ma. paniyasankham dhovitva 2 an. catukka. 21/246/272 seyyasutta @3 Si. atthisamghataghatita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page225.

Utthaya sihavijambhitam vijambhitva kesarabharam vidhunitva tikkhattum sihanadam naditva gocaraya pakkamati, catutthajjhanaseyya pana tathagataseyyati vuccati. Tasu idha sihaseyya agata, ayanhi tejussadairiyapathatta uttamaseyya nama. Padena padanti dakkhinapadena vamapadam. Accadhayati atiadhaya isakam atikkamma thapetva, gopphakena hi gopphake, januna janumhi sanghattiyamane abhinham vedana uppajjati, cittam ekaggam na hoti, seyya aphasuka hoti. Yatha pana na sanghatteti, evam atikkamma thapite vedana nuppajjati, cittam ekaggam hoti, seyya phasuka hoti, tasma evamaha. [425] Abhijjham loketiadi culahatthipade vittharitam. [426] Ya panayam seyyathapi bhikkhaveti upama vutta. Tattha inamadayati vaddhiya dhanam gahetva. Byantikareyyati vigatantani 1- kareyya, yatha nesam kakanikamattopi pariyanto nama navasissati, evam kareyya, sabbaso patiniyyateyyati attho. Tatonidananti ananyanidanam, so hi ananomhiti avajjanto balavapamojjam labhati, balavasomanassamadhigacchati, tena vuttam "labhetha pamojjam, adhigaccheyya somanassan"ti. Visabhagavedanuppattiya kakaceneva catuiriyapatham chindanto abadhatiti abadho, svassa atthiti abadhiko. Tamsamutthanadukkhena dukkhito. Adhimattagilanoti balhagilano. Nacchadeyyati adhimattabyadhiparetataya na rucceyya. Balamattati balameva, balancassa kaye na bhaveyyati attho. Tatonidananti arogyanidanam, tassa hi arogomhiti avajjayato tadubhayam hoti. Tena vuttam "labhetha pamojjam, adhigaccheyya somanassan"ti. Na cassa kinci bhoganam vayoti kakanikamattampi bhoganam vayo na bhaveyya. Tatonidananti bandhanamokkhanidanam. Sesam vuttanayeneva sabbapadesu yojetabbam. Anattadhinoti na attani adhino, attano ruciya kinci katum na labhati. Paradhinoti paresu adhino. Parasseva ruciya pavattati. Na yena @Footnote: 1 Si. vigatantam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page226.

Kamam gamoti yena disabhagenassa kamo 1- hoti, iccha uppajjati gamanaya, tena gantum na labhati. Dasabyati dasabhava. Bhujissoti attano santako. Tatonidananti bhujissanidanam. Kantaraddhanamagganti kantaram addhanamaggam, nirudakam dighamagganti attho. Tatonidananti khemantabhuminidanam. Ime panca nivarane appahineti ettha bhagava appahinam kamacchandanivaranam inasadisam, sesani rogadisadisani katva dasseti. Tatrayam sadisata:- yo hi paresam inam gahetva vinaseti, so tehi inam dehiti vuccamanopi pharusam vuccamanopi bajjhamanopi pahariyamanopi 2- kinci patippharitum 3- na sakkoti, sabbam titikkhati, titikkhakarananhissa tam inam hoti. Evameva yo yamhi kamacchandena rajjati, tanhagahanena tam vatthum ganhati. So tena pharusam vuccamanopi bajjhamanopi pahariyamanopi 2- sabbam titikkhati, titikkhakarananhissa so kamacchando hoti gharasamikehi vadhiyamananam itthinam viyati, evam inam viya kamacchando datthabboti. Yatha pana pittarogaturo madhusakkharadisupi dinnesu pittarogaturataya tesam rasam na vindati, tittakam tittakanti uggiratiyeva. Evameva byapannacitto hitakamehi acariyupajjhayehi appamattakampi ovadiyamano ovadam na ganhati, "ativiya me tumhe upaddavetha"tiadini vatva vibbhamati, pittarogaturataya so puriso madhusakkharadirasam viya kodhaturataya jhanasukhadibhedam sasanarasam na vindatiti, evam rogo viya byapado datthabbo. Yatha pana nakkhattadivase bandhanagare bandho puriso nakkhattassa neva adim, na majjham, na pariyosanam passati, so dutiyadivase mutto "aho hiyyo nakkhattam manapam, aho naccam, aho gitan"tiadini sutvapi pativacanam na deti. Kimkarana? nakkhattassa ananubhutatta. Evameva thinamiddhabhibhuto bhikkhu vicittanayepi Dhammassavane vattamane neva tassa adim, na majjham, na pariyosanam janati. @Footnote: 1 gantukamata; su. vi. 1/221-2/191 (nava.) 2 su. vi. 1/223/192 vadhiyamanopi @3 cha.Ma. patibahitum, Ma. patiharitum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page227.

So upatthite 1- dhammassavane "aho dhammassavanam, aho karanam, aho upama"ti dhammassavanassa vannam bhanamananam sutvapi pativacanam na deti. Kimkarana? thinamiddhavasena dhammakathaya ananubhutattati, evam bandhanagaram viya thinamiddham datthabbam. Yatha pana nakkhattam kilantopi daso "idam nama accayikam karaniyam atthi, sigham tattha gaccha, no ce gacchasi, hatthapadam va te chindami kannanasam va"ti vutto sigham gacchatiyeva, nakcattassa adimajjhapariyosanam anubhavitum na labhati. Kasma? paradhinataya. Evameva vinaye apakatannuna vivekatthaya arannam pavitthenapi kismincideva antamaso kappiyamamsepi akappiyamamsasannaya uppannaya vivekam pahaya silaparisodhanattham 2- vinayadharassa santike gantabbam hoti, vivekasukham anubhavitum na labhati. Kasma? uddhaccakukkuccabhibhutatayati, evam dasabyam viya uddhaccakukkuccam datthabbam. Yatha pana kantaraddhanamaggapatipanno puriso corehi manussanam viluttokasam pahatokasanca 3- disva dandakasaddenapi sakunikasaddenapi cora agatati ussankitaparisankito hoti, gacchatipi, titthatipi, nivattatipi, gatatthanato agatatthanameva bahutaram hoti. So kicchena kasirena khemantabhumim papunati va, na va papunati. Evameva yassa atthasu thanesu vicikiccha uppanna hoti. So "buddho nu kho, na nu kho buddho"tiadina nayena vicikicchanto adhimuccitva saddhaya ganhitum na sakkoti, asakkonto maggam va phalam va na papunatiti. Iti yatha kantaraddhanamagge "cora atthi natthi"ti punappunam asappanaparisappanam apariyogahanam chambhitattam cittassa uppadento khemappattiya 4- antarayam karoti, evam vicikicchapi "buddho nu kho na buddho"tiadina nayena punappunam asappanaparisappanam apariyogahanam chambhitattam cittassa uppadayamana ariyamaggappattiya 5- antarayam karotiti kantaraddhanamaggo viya datthabba. @Footnote: 1 cha.Ma. utthite 2 cha.Ma. silavisodhanattham 3 Si. gatokasam @4 cha.Ma. khemantapattiya 5 cha.Ma. ariyabhumippattiya Ma. ariyabhumikhemapattiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page228.

Idani seyyathapi bhikkhave ananyanti ettha bhagava pahinakamacchandanivaranam ananyasadisam, sesani arogyadisadisani katva dasseti. Tatrayam sadisata:- yatha hi puriso inam adaya kammante payojetva samiddhakammanto "idam inam nama palibodhamulan"ti cintetva pavaddhitam 1- inam niyyatetva pannam phalapeyya, athassa tato patthaya neva koci dutam pesesi, na pannam, so inasamike disvapi sace icchati, asana utthahati, no ce, na utthahati. Kasma? tehi saddhim nillepataya alaggataya. Evameva bhikkhu "ayam kamacchando nama palibodhamulan"ti satipatthane vuttanayeneva cha dhamme bhavetva kamacchandanivaranam pajahati, tassevam pahinakamacchandassa yatha inamuttassa purisassa inasamike disva neva bhayam na chambhitattam hoti. Evameva paravatthumhi neva sango na bandho 2- hoti dibbanipi rupani passato kileso na samudacarati. Tasma bhagava ananyamiva kamacchandappahanam aha. Yatha pana so pittarogaturo puriso bhesajjakiriyaya tam rogam vupasametva tato patthaya madhusakkharadinam rasam vindati. Evameva bhikkhu "ayam byapado nama anatthakaro"ti cha dhamme bhavetva byapadanivaranam pajahati, so evam pahinabyapado yatha pittarogavimutto puriso madhusakkharadini madhurani sampiyayamano patisevati. Evameva acarapannattiadini sikkhapiyamano 3- sirasa sampaticchitva sampiyayamano sikkhati. Tasma bhagava arogyamiva byapadappahanam aha. Yatha so nakkhattadivase bandhanagaram pavesitapuriso aparasmim nakkhattadivase "pubbepi aham pamadadosena bandho tam nakkhattam nanubhavim, 4- idani appamatto bhavissami"ti yathassa paccatthika okasam na labhanti, evam appamatto hutva nakkhattam anubhavitva "aho nakkhattam aho nakkhattan"ti udanam udanesi. Evameva bhikkhu "idam thinamiddham nama mahaanatthakaran"ti cha dhamme bhavetva thinamiddhanivaranam pajahati. So evam pahinathinamiddho yatha bandhana muttapuriso sattahampi nakkhattassa adimajjhapariyosanam anubhavati, evameva bhikkhu @Footnote: 1 cha.Ma. savaddhikam 2 Ma. gedho 3 su.vi. 1/224/194 sikkhapadani @4 cha.Ma. nanubhavami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page229.

Dhammanakkhattassa adimajjhapariyosanam anubhavanto saha patisambhidahi arahattam papunati. Tasma bhagava bandhana mokkhamiva thinamiddhappahanam aha. Yatha pana daso kancideva mittam upanissaya samikanam dhanam datva attanam bhujissam katva tato patthaya yam icchati, tam kareyya. Evameva bhikkhu "idam uddhaccakukkuccam nama mahaanatthakaran"ti cha dhamme bhavetva uddhaccakukkuccam pajahati. So evam pahinuddhaccakukkucco yatha bhujisso puriso yam icchati, tam karoti. Na nam koci balakkarena tato nivatteti. Evameva bhikkhu yathasukham nekkhammapatipadam patipajjati, na nam uddhaccakukkuccam balakkarena tato nivatteti. Tasma bhagava bhujissam viya uddhaccakukkuccappahanam aha. Yatha ca balava puriso hatthasaram gahetva sajjavudho saparivaro kantaram patipajjeyya, tam cora duratova disva palayeyyum. So sotthina tam kantaram nittharitva khemantam patto hatthatuttho assa. Evameva bhikkhu "ayam vicikiccha nama anatthakara"ti 1- cha dhamme bhavetva vicikiccham pajahati. So evam pahinavicikiccho yatha balava sajjavudho saparivaro puriso core disva nibbhayo core tinam viya aganetva sotthina nikkhamitva khemantabhumim papunati, evameva duccaritakantaram nittharitva paramakhemantabhumim amatam nibbanam papunati. Tasma bhagava khemantabhumim viya vicikicchappahanamaha. [427] Imameva kayanti imam karajakayam. Abhisandetiti temeti sineheti, sabbattha pavattapitisukham karoti. Parisandetiti samantato sandeti. Paripuretiti vayuna bhastam viya pureti. Parippharatiti samantato phusati. Sabbavato kayassati assa bhikkhuno sabbakotthasavato kayassa. Yankinci upadinnakasantatippavattitthane 2- chavimamsalohitanugatam anumattampi thanam pathamajjhanasukhena aphutthannama 3- na hoti. Dakkhoti cheko patibalo nahaniyacunnani katum ceva yojetum ca sannetum ca. 4- Kamsathaleti yena kenaci lohena katabhajane. Mattikabhajanam @Footnote: 1 cha.Ma. su.vi. 1/224/195 anatthakarikati 2 Ma. upadinnakasantananibbattatthane @3 cha.Ma. aphutam nama 4 Ma. sandetum ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page230.

Pana thiram na hoti, maddantassa 1- bhijjati, tasma tam na dasseti. 2- Paripphosakam paripphosakanti sincitva sincitva. Sanneyyati vamahatthena kamsathalam gahetva dakkhinena hatthena pamanayuttam udakam sincitva sincitva parimaddanto pindakam kareyya. Sinehanugatati udakasinehena anugata. Sinehaparetati udakasinehena parigata. Santarabahirati saddhim antopadesena ceva bahipadesena ca, sabbatthakameva udakasinehena phutthati 3- attho. Na ca paggharatiti na bindu bindu udakam paggharati, sakka hoti hatthenapi dvihipi tihipi angulihi gahetum ovattikampi 4- katunti attho. [428] Dutiyajjhanasukhupamayam ubbhitodakoti ubbhinnaudako, hettha ubbhijjitva uggacchanaudako, antoyeva pana ubbhijjanaudakoti attho. Ayamukhanti agamanamaggo. Devoti megho. Kalena kalanti kale kale, anvaddhamasam va anudasaham vati attho. Dharanti vutthim. Anupaveccheyyati na paveseyya, na vasseyyati attho. Sita varidhara ubbhijjitvati sitam vari tam udakarahadam purayamanam ubbhijjitva. Hettha uggacchantam udakanhi uggantva uggantva bhijjantam udakam khobheti, catuhi disahi pavisanaudakam puranapannatinakatthadandakadihi udakam khobheti, vutthiudakam dharanipatapubbulakehi udakam khobheti, sannisinnameva pana hutva iddhinimmitamiva uppajjamanam udakam imam padesam pharati, imam padesam na pharatiti natthi, tena aphutthokaso nama na hoti, 5- tattha rahado viya karajakayo, udakam viya dutiyajjhanasukham. Sesam purimanayeneva veditabbam. [429] Tatiyajjhanasukhupamayam uppalani ettha santiti uppalini. Sesapadadvayepi eseva nayo. Ettha ca setarattaniluppalesu yankinci uppalam uppalameva, unakasatapattam pundarikam, satapattam padumam. Pattaniyamam va vinapi setam padumam, rattam pundarikanti ayamettha vinicchayo. Udakanuggataniti udakato na uggatani. Antonimuggaposiniti udakatalassa antonimugganiyeva hutva posini, vaddhiniti attho. Sesam purimanayeneva veditabbam. @Footnote: 1 cha.Ma. sannentassa Si. sannantassa 2 cha.Ma. na dessati. 3 cha.Ma. phutati @4 Ma. ovattikayampi 5 cha.Ma. na hotiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page231.

[430] Catutthajjhanasukhupamayam parisuddhena cetasa pariyodatenati ettha nirupakkilesatthena parisuddham. Pabhassaratthena pariyodatam veditabbam. Odatena vatthenati idam utupharanattham vuttam. Kilitthavatthena hi utupharanam na hoti, tamkhanam dhotaparisuddhena utupharanam balavam hoti. Imissa hi upamaya vattham viya karajakayo, utupharanam viya catutthajjhanasukham. Tasma yatha sunahatassa purisassa parisuddham vattham sasisam parupitva nisinnassa sarirato utu sabbameva vattham pharati, na koci vatthassa apphutokaso hoti. Evam catutthajjhanasukhena bhikkhuno karajakayassa na koci okaso apphuto hotiti evamettha attho datthabbo. Catutthajjhanacittameva va parutavattham viya, 1- tamsamutthanarupam utupharanam viya. Yatha hi katthaci odatavatthe kayam apphusantepi tamsamutthanena utuna sabbatthakameva kayo phuttho hoti, evam catutthajjhanasamutthapitena sukhumarupena sabbatthakameva bhikkhuno kayo phuttho 2- hotiti evamettha attho datthabbo. [431] Pubbenivasananupamayam tamdivasam katakiriya pakata hotiti tamdivasam gatagamattayameva gahitam. Tattha gamattayagatapuriso viya pubbenivasananalabhi datthabbo. Tayo gama viya tayo bhava datthabba. Tassa purisassa tisu gamesu tamdivasam katakiriyaya avibhavo viya pubbenivasaya cittam abhiniharitva nisinnassa bhikkhuno tisu bhavesu katakiriyaya avibhavo datthabbo. [432] Dibbacakkhupamayam dve agarati dve ghaRa. Sadvarati sammukhadvaRa. Anucankamanteti aparaparam cankamante. 3- Anuvicaranteti ito cito ca vicarante, ito pana geha nikkhamitva etam geham, etasma va nikkhamitva imam geham pavisanavasena datthabba. Tattha dve agara sadvara viya cutipatisandhiyo, cakkhuma puriso viya dibbacakkhunanalabhi, cakkhumato purisassa dvinnam gehanam antare thatva passato dve agare pavisanakanikkhamanakapurisanam pakatakalo viya dibbacakkhulabhino alokam vaddhetva olokentassa cavanakauppajjanakasattanam @Footnote: 1 cha.Ma. vattham viYu. 2 cha.Ma. karajakayo phuto 3 cha.Ma. sancarante

--------------------------------------------------------------------------------------------- page232.

Pakatakalo. Kim pana te nanassa pakata, puggalassati? nanassa. Tassa pakatatta pana puggalassa pakatayevati. [433] Asavakkhayananupamayam pabbatasankhepeti pabbatamatthake. Anaviloti nikkaddamo. Sippiyo ca sambuka ca sippisambukam. Sakkhara ca kathala ca sakkharakathalam. Macchanam gumba ghatati macchagumbam. Titthantampi carantampiti ettha sakkharakathalam titthatiyeva, itarani carantipi titthantipi. Yatha pana antarantara thitasupi nisinnasupi nipajjamanasupi 1- "eta gavo caranti"ti carantiyo upadaya itarapi carantiti vuccanti. Evam titthantameva sakkharakathalam upadaya itarampi dvayam titthantanti vuttam. Itaranca dvayam carantam upadaya sakkharakathalampi carantanti vuttam, tattha cakkhumato purisassa tire thatva passato sippisambukadinam vibhutakalo viya asavanam khayaya cittam niharitva nisinnassa bhikkhuno catunnam saccanam vibhutakalo datthabbo, [434] Idani sattahakarehi salingato sagunato khinasavassa namam ganhanto ayam vuccati bhikkhave bhikkhu samano itipitiadimaha. Tattha evam kho bhikkhave bhikkhu samano hotitiadisu bhikkhave evam bhikkhu samitapapatta samano hoti. Bahitapapatta brahmano hoti. Nahatakilesatta nahatako hoti, dhotakilesattati attho. Catumaggananasankhatehi vedehi akusaladhammanam gatatta vedagu hoti, viditattati attho. Teneva viditassa hontitiadimaha. Kilesanam sutatta sottiyo hoti, nissutatta ahatattati 2- attho. Kilesanam arakatta ariyo hoti, hatattati attho. Tehi arakatta araham hoti, duribhutattati attho. Sesam sabbattha pakatamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya mahaassapurasuttavannana nitthita. -------------- @Footnote: 1 cha.Ma. vijjamanasupi 2 cha.Ma. apahatattati


             The Pali Atthakatha in Roman Book 8 page 219-232. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=5612&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=5612&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=459              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=8507              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=10045              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=10045              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]