ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 9 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.3)

                       9. Culasakuludayisuttavannana
      [270] Evamme sutanti culasakuludayisuttam. Tattha yada pana bhante bhagavati
idam paribbajako dhammakatham sotukamo bhagavato dhammadesanaya salayabhavam
dassento aha.
      [271] Tannevettha patibhatuti sace dhammam sotukamo, tuyham cettha 1-
eko panho ekam karanam upatthatu. Yatha mam patibhaseyyati yena karanena mama
dhammadesana upatthaheyya, etena hi karanena kathaya samutthitaya sukham dhammam
desetunti dipeti. Tassa mayham bhanteti so kira tam disva "sace bhagava idha
abhavissa, ayametassa bhasitassa atthoti dipasahassam viya ujjalapetva ajja me
pakatam akarissa"ti dasabalamyeva anussari. Tasma tassa mayham bhantetiadimaha.
Tattha aho nunati anussaranatthe nipatadvayam. Tenassa bhagavantam anussarantassa
etadahosi "aho nuna bhagava aho nuna sugato"ti. Yo imesanti yo imesam
dhammanam. Sukusaloti sutthu kusalo nipuno cheko. So bhagava aho nuna katheyya,
so sugato aho nuna katheyya, tassa hi bhagavato pubbenivasananassa anekani
kappakotisatasahassani 2- ekanganani pakataniti ayamettha adhippayo.
      Tassa vaham pubbantam arabbhati yo hi labhi hoti, so "pubbe tvam
khattiyo ahosi, brahmano ahosi"ti vutte jananto sakkaccam sussusati.
Alabhi pana "evam bhavissati evam bhavissati"tipi silakampamattameva 3- dasseti.
Tasma evamaha "tassa va aham pubbantam arabbha panhassa veyyakaranena
cittam aradheyyan"ti.
      So va mam aparantanti dibbacakkhulabhino hi anagatamsananam ijjhati,
tasma evamaha. Itaram pubbe vuttanayameva.
      Dhammam te desessamiti ayam kira atite desiyamanepi na bujjhissati,
anagate desiyamanepi na bujjhissati. Athassa bhagava sanhasukhumam paccayakaram
@Footnote: 1 cha.Ma. tuyhevettha       2 cha.Ma. kappakotisahassani       3 Si. kampamattameva
Desetukamo evamaha. Kim pana tam bujjhissatiti. Etam pageva na bujjhissati,
anagate panassa vasanaya paccayo bhavissatiti disva bhagava evamaha.
      Pamsupisacakanti asucitthane nibbattapisacam. So hi ekam mulam gahetva
adissamanakayo hoti. Tatridam vatthu:- eka kira yakkhini dve darake
thuparamadvare nisidapetva aharapariyesanattham nagaram gata. Daraka ekam
pindapatikattheram disva ahamsu "bhante amhakam mata antonagaram pavittha,
tassa vadeyyatha `yam va tam va laddham tam gahetva sigham gaccha, daraka te
jighacchataya santharetum 1- na sakkonti"ti. Tamaham katham passissamiti. Idam bhante
ganhathati ekam mulakkhandam adamsu. Therassa anekani yakkhasahassani pannayimsu,
so darakehi dinnasannanena tam yakkhinim addasa virupam bibhaccham kevalam vithiyam 2-
gabbhamalam paccasimsamanam. Disva tamattham kathesi. Katham mam tvam passasiti vutte
mulakkhandam dassesi, sa acchinditva ganhi. Evam pamsupisacaka ekam mulam
gahetva adissamanakaya honti. Tam sandhayesa "pamsupisacakampi na passami"ti
aha. Na pakkhayatiti na dissati na upatthati.
      [272] Dighapi kho te esati udayi esa tava vaca dighapi bhaveyya,
evam vadantassa 3- vassasatampi vassasahassampi pavatteyya, na ca attham dipeyyati
adhippayo. Appatihirakatanti aniyyanikam amulakam niratthakam sampajjatiti attho.
      Idani tam vannam dassento seyyathapi bhantetiadimaha. Tattha pandukambale
nikkhittoti visabhagavanne rattakambale thapito. Evamvanno atta hotiti idam
so subhakinhadevaloke nibbattakkhandhe sandhaya "amhakam matakale atta
subhakinhadevaloke khandha viya joteti"ti vadati.
      [273] Ayam imesam ubhinnanti so kira yasma manissa bahi abha na
niccharati, khajjopanakassa anguladvangulacaturangulamattam niccharati, mahakhajjopanakassa
pana khalamandalamattampi niccharatiyeva, tasma evamaha.
@Footnote: 1 cha.Ma. jigacchitam sandharetum  2 Si. kevattavithiyam  3 Ma. vadantassa ca parassa tasmim
      Viddheti ubbiddhe, meghavigamena duribhuteti attho. Vigatavalahaketi apagatameghe.
Deveti vasse. 1- Osadhitarakati sukkataraka. Sa hi yasma tassa udayato
patthaya tena sannanena osadhani 2- ganhantiti vadanti, 2- tasma "osadhitaraka"ti
vuccati. Abhido 3- addharattasamayanti abhinne addharattasamaye. Imina gaganamajjhe
thitam candam dasseti. Abhido majjhantikepi eseva nayo.
      Tato 4- khoti ye anubhonti, tehi bahutara, bahu ceva bahutara cati attho.
Abha nanubhontiti obhasam na valanjanti, attano sarirobhaseneva alokam
pharitva viharanti.
      [274] Idani yasma so "ekantasukham lokam pucchissami"ti nisinno,
pucchamulho pana jato, tasma nam bhagava tam puccham sarapento kim pana udayi
atthi ekantasukho lokotiadimaha. Tattha akaravatiti karanavati. Annataram va
pana tapogunanti acelakaladdhim 5- sandhayaha, surapanaviratiti attho.
      [275] Katama pana sa bhante akaravati patipada ekantasukhassati
kasma pucchati? evam kirassa ahosi "mayampi 6- attanam ekantasukham vadama,
patipadam pana kalena sukham kalena dukkham vadama. Ekantasukhassa kho pana attano
patipadayapi ekantasukhaya bhavitabbam. Amhakam katha aniyyanika satthukathava
niyyanika"ti. Idani sattharamyeva pucchitva janissamiti tasma pucchati.
      Ettha mayam panassamati etasmim karane mayam anassama. Kasma pana
evamahamsu? te kira pubbe pancasu dhammesu patitthaya kasinaparikammam katva
tatiyajjhanam nibbattetva aparihinajjhana kalam katva subhakinhesu nibbattantiti
jananti, gacchante gacchante pana kale kasinaparikammampi na janimsu, tatiyajjhanampi
nibbattetum nasakkhimsu. Pancapubbabhagadhamme pana "akaravati patipada"ti uggahetva
tatiyajjhanam "ekantasukho loko"ti ugganhimsu. Tasma evamahamsu. Uttaritaranti
@Footnote: 1 cha.Ma. akase          2-2 cha.Ma. ganhantipi pivanti          3 Ma. abhidosam
@4 cha.Ma. ato                5 cha.Ma. acelakapalim        6 cha.Ma. pi-saddo na dissati
Ito pancahi dhammehi uttaritaram patipadam va tatiyajjhanato uttaritaram ekantasukham
lokam va na janamati vuttam hoti. Appasadde katvati ekappahareneva mahasaddam
katum araddhe nissadde katva.
      [276] Sacchikiriyahetuti ettha dve sacchikiriya patilabhasacchikiriya ca
paccakkhasacchikiriya ca. Tattha tatiyajjhanam nibbattetva aparihinajjhano kalam
katva subhakinhaloke tesam devanam samanayuvanno hutva nibbattati, ayam
patilabhasacchikiriya nama. Catutthajjhanam nibbattetva iddhivikubbanena
subhakinhalokam gantva tehi devehi saddhim santitthati sallapati sakaccham apajjati,
ayam paccakkhasacchikiriya nama. Tasam dvinnampi tatiyajjhanam akaravati patipada nama.
Tanhi anuppadetva neva sakka subhakinhaloke nibbattitum, na catutthajjhanam
uppadetum. Iti duvidhampetam sacchikiriyam sandhaya "etassa nuna bhante ekantasukhassa
lokassa sacchikiriya hetu"ti aha.
      [277] Udakamanikoti 1- udakavarako. Antarayamakasiti yatha pabbajjam
na labhati, evam upaddutam akasi yathatam upanissayavipannam. Ayam kira kassapabuddhakale
pabbajitva samanadhammam akasi. Athassa eko sahayako bhikkhu sasane anabhirato
"avuso vibbhamissami"ti arocesi. So tassa pattacivare lobham uppadetva
gihibhavaya vannam abhasi. Itaro tassa pattacivaram datva vibbhami. Tenassa
kammuna idani bhagavato sammukha pabbajjaya antarayo jato. Bhagavata panassa
purimasuttam atirekabhanavaramattam, idam bhanavaramattanti ettakaya tantiya dhammo
kathito, ekadesanayapi maggaphalappativedho na jato, anagate panassa paccayo
bhavissatiti bhagava dhammam deseti. Anagate paccayabhavamassa 2- disvava 3- bhagava
dharamano ekam bhikkhumpi mettaviharimhi etadagge na thapesi. Passati hi bhagava
"anagate ayam mama sasane pabbajitva mettaviharinam aggo bhavissati"ti.
      So bhagavati parinibbute dhammasokarajakale pataliputte nibbattitva
pabbajitva arahattam patto assaguttatthero nama hutva mettaviharinam aggo
@Footnote: 1 cha.Ma. udancanikoti          2 cha.Ma. paccayabhavam cassa          3 cha.Ma. disva
Ahosi. Therassa mettanubhavena tiracchanagatapi mettacittam patilabhimsu, thero
sakalajambudipe bhikkhusamghassa ovadacariyo hutva vattanisenasane 1- avasi,
timsayojanamatta atavi ekapadhanagharam ahosi. Thero akase cammakkhandam pattharitva
tattha nisinno kammatthanam kathesi. Gacchante gacchante kale bhikkhacarampi
agantva vihare nisinno kammatthanam kathesi, manussa viharameva gantva
danamadamsu. Dhammasokaraja therassa gunam sutva datthukamo tikkhattum pahini.
Thero bhikkhusamghassa ovadam dammiti ekavarampi na gatoti.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                     culasakuludayisuttavannana nitthita.
                           -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 9 page 197-201. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=4966&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=4966&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=367              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=6175              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=7229              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=7229              Contents of The Tipitaka Volume 13 http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]