ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 9 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.3)

                          9. Subhasuttavannana
      [462] Evamme sutanti subhasuttam. Tattha todeyyaputtoti tudigamavasino
todeyyabrahmanassa putto. Aradhako hotiti sampadako hoti paripurako.
Nayam dhammanti karanadhammam. Kusalanti anavajjam.
      [463] Micchapatipattinti aniyyanikam akusalapatipadam. Sammapatipattinti
niyyanikam kusalapatipadam.
      Mahatthantiadisu mahantehi veyyavaccakarehi va upakaranehi va bahuhi
attho etthati mahattham. Mahantani namaggahanamangaladini kiccani etthati
mahakiccam. Idam ajja kattabbam, idam sveti evam mahantani adhikarasankhatani
adhikaranani etthati mahadhikaranam. Bahunnam kamme yuttappayuttatavasena pilasankhato
mahasamarambho etthati mahasamarambham. Gharavasakammatthananti gharavasakammam.
@Footnote: 1 Si. anatiti
Evam sabbavaresu attho veditabbo. Kasikamme cettha nangalakotim adim katva
upakarananam pariyesanavasena mahatthata, vanijjaya yathathitamyeva bhandam gahetva
parivattanavasena appatthata veditabba. Vipajjamananti avutthiativutthiadihi
kasikammam, manisuvannadisu acchekatadihi ca vanijjakammam appaphalam hoti, mulacchedampi
papunati, vipariyayena sampajjamanam mahapphalam culantevasikassa viya.
      [464] Evameva khoti yatha kasikammatthanam vipajjamanam appaphalam hoti,
evam gharavasakammatthanampi, akatakalyano hi kalam katva niraye nibbattati.
Mahadattasenapati nama kireko brahmanabhato 1- ahosi, tassa maranasamaye
nirayo upatthasi. So brahmanehi "kim passasi"ti vutto lohitagharanti aha.
Brahmaloko bho esoti. Brahmaloko nama bho kahanti. Upariti. Mayham hettha
upatthatiti. Kincapi hettha upatthati, tathapi upariti kalam katva niraye
nibbatto. "imina amhakam yanne doso dinno"ti sahassam gahetva
niharitum adamsu. Sampajjamanam pana  mahapphalam hoti. Katakalyano hi kalam katva
sagge nibbattati. Sakalaya guttilavimanakathaya dipetabbam. Yatha pana tam
vanijjakammatthanam vipajjamanam appaphalam hoti, evam silesu aparipurakarino
anesanaya yuttassa pabbajja kammatthanampi. Evarupa hi neva jhanadisukham
na saggamokkhasukham 2- labhanti. Sampajjamanam pana mahapphalam hoti. Silani hi puretva
vipassanam vaddhento arahattampi papunati.
      Brahmana bho gotamati idha kim pucchamiti pucchati? brahmana
Vadanti "pabbajito ime panca dhamme puretum samattho nama natthi, gahatthova
pureti"ti. Samano pana gotamo "gihissa va aham manava pabbajitassa va"ti
punappunam vadati, neva pabbajitam muncati, mayhameva puccham manne na sallakkhetiti
cagasisena panca  dhamme pucchamiti pucchati. Sace te agaruti sace tuyham yatha
brahmana pannapenti, tatha idha bhasitum bhariyam na hoti, yadi na koci
aphasukabhavo hoti, bhasassuti attho. Na kho me bhoti kim sandhayaha?
panditapatirupakanam hi santike kathetum dukkham hoti, te pade pade akkharakkhare
@Footnote: 1 cha.Ma. brahmanabhatto                2 cha.Ma. saggamokkham
Dosameva vadanti. Ekantapandita pana katham sutva sukathitam pasamsanti, dukkathite
palipadaatthabyanjanesu yam yam virujjhati, tam tam ujum katva denti. Bhagavata ca
sadiso ekantapandito nama natthi, tenaha "na kho me bho gotama garu,
yatthassu bhavanto va nisinna bhavantarupa va"ti. Saccanti vacisaccam.
Tapanti tapacariyam. Brahmacariyanti methunaviratim. Ajjhenanti mantagahanam. Caganti
amisapariccagam.
      [466] Papito bhavissatiti ajananabhavam papito bhavissati. Etadavocati
bhagavata andhavenupamaya niggahito tam paccaharitum asakkonto yatha nama
dubbalasunakho migam utthapetva samikassa abhimukham katva sayam apasakkamati, evameva
acariyam apadisanto etam "brahmano"tiadivacanam avoca. Tattha pokkharasatiti
idam tassa namam, "pokkharasati"tipi 1- vuccati. Tassa kira kayo setapokkharasadiso
devanagare ussapitarajatatoranam viya sobhati, sisam panassa kalavannaindanilamanimayam 2-
viya, massupi candamandale kalamegharaji viya khayati, akkhini niluppalasadisani,
nasa rajatapanalika viya suvattita suparisuddha, hatthapadatalani ceva mukhanca
katalakharasaparikammam viya sobhati. Ativiya sobhaggappatto brahmanassa attabhavo.
Arajake thane rajanam katum yuttamimam brahmanam, 3- evamesa 4- sassiriko, iti
nam pokkharasadisatta "pokkharasati"ti sanjananti, pokkhare pana so nibbatto,
na matukucchiyanti iti nam pokkhare  sayitatta "pokkharasayi"ti sanjananti.
Opamannoti upamannagotto. Subhagavanikoti ukkatthaya subhagavanassa issaro.
Hassakamyevati hasitabbakanneva. Namakamyevati lamakanneva. Tadeva tam atthabhavena
rittakam. Rittakatta ca 5- tucchakam. Idani tam bhagava sacariyakam niggahitum kim pana
manavatiadimaha.
      [467] Tattha katama nesam seyyoti katama vaca tesam seyyo,
pasamsataroti 6- attho. Sammuccati sammatiya lokavoharena. Mantati tulayitva
parigganhitva. Patisankhayati janitva. Atthasanhitanti karananissitam. Evam
@Footnote: 1 cha.Ma. pokkharasayitipi      2 cha.Ma. kalavannaindanilamayam
@3 Ma. yutto brahmano   4 Si., Ma., ka. evameva    5 Si. rittakattava
@6 Si. seyyamsa varatarati
Santeti lokavoharam amuncitva tulayitva janitva karananissitam katva kathitaya
seyyabhave sati. Avutoti avarito. Nivutoti nivarito. Ophutoti onaddho.
Pariyonaddhoti palivethito.
      [468] Gadhitotiadini vuttatthaneva. Sace tam bho gotama thananti sace etam
karanamatthi. Svassati dhumacharikadinam abhavena so assa aggi accima ca vannima
ca pabhassaro cati. Tathupamaham manavati tappatibhagam aham. Idam vuttam hoti:- yatheva
hi tinakatthupadanam paticca jalamano aggi dhumacharikaangaranam atthitaya sadoso hoti.
Evam 1- panca kamagune paticca uppanna piti jatijarabyadhimaranasokadinam
atthitaya sadosa. Yatha pana pariccattatinakatthupadano dhumadinam abhavena parisuddho,
evameva lokuttarajjhanadvayasampayuttapiti jatiadinam abhavena parisuddhati attho.
      [469] Idani ye te brahmanehi cagasisena panca dhamma pannatta,
tepi yasma panceva hutva na niccala titthanti, anukampajatikena saddhim cha
apajjanti. Tasma tam dosam dassetum ye te manavatiadimaha. Tattha
anukampajatikanti anukampasabhavam.
      Kattha bahulam samanupassasiti idam bhagava yasma "esa ime panca dhamme
pabbajito paripuretum samattho nama natthi, gahattho paripureti"ti aha, tasma
"pabbajitova ime pureti, gahattho puretum samattho nama natthi"ti teneva
mukhena bhanapetum pucchati.
      Na satatam samitam saccavaditiadisu gahattho annasmim asati valanjanakamusavadampi
karotiyeva, pabbajita asina sise chijjantepi dve katha na kathenti. Gahattho
ca antotemasamattampi sikkhapadam rakkhitum na sakkoti, pabbajito niccam 2-
tapassi silava tapanissitako hoti. Gahattho masassa atthadivasamattampi
uposathakammam katum na sakkoti, pabbajita yavajivam brahmacarino honti. Gahattho
ratanasuttamangalasuttamattampi potthake likhitva thapeti, pabbajita niccam sajjhayanti.
Gahattho salakabhattampi akhandam katva datum na sakkoti, pabbajita annasmim
@Footnote: 1 cha.Ma. evamevam                            2 ka, nicacakalameva
Asati kakasunakhadinampi pindam denti, bhandaggahakadaharassapi patte pakkhipantevati
evamattho datthabbo. Cittassaham eteti aham ete panca dhamme mettacittassa
parivare vadamiti attho.
      [470] Jatavaddhoti jato ca vaddhito ca. Yo hi kevalam tattha jatova
hoti, annattha vaddhito, tassa samanta gamamagga 1- na sabbaso paccakkha
honti, tasma jatavaddhoti aha. Jatavaddhopi hi yo ciram nikkhanto, tassa
na sabbaso paccakkha honti, tasma tavadeva avasatanti aha, tamkhanameva
nikkhantanti attho. Dandhayitattanti "ayam nu kho maggo ayam nanu kho"ti
kankhavasena cirayitattam. Vitthayitattanti yatha sukhumam atthajatam sahasa pucchitassa
kassaci sariram thaddhabhavam ganhati, evam thaddhabhavagahanam, na tvevati imina
sabbannutananassa appatihatabhavam dasseti. Tassa hi purisassa maravattanadinam
vasena siya nanassa patighato, tena so dandhayeyya va vitthayeyya va,
sabbannutananam pana appatihatam, na sakka tassa kenaci antarayo katunti dipeti.
      Seyyathapi manava balava sankhadhamoti ettha balavati balasampanno. Sankhadhamoti
sankhadhamako. Appakasirenati akicchena adukkhena. Dubbalo hi sankhadhamako sankham dhamantopi
na sakkoti catasso disa sarena vinnapetum, nassa sankhasaddo sabbaso phari. Balavato
pana vipphariko 2- hoti, tasma balavati aha. Mettaya cetovimuttiyati ettha
mettayati vutte upacaropi appanapi vattati, cetovimuttiyati vutte pana
appanava vattati. Yam pamanakatam kammanti pamanakatam kammam nama kamavacaram vuccati,
appamanakatam kammam nama ruparupavacaram. Tesupi idha brahmaviharakammanneva
adhippetam. Tanhi pamanam atikkamitva odissakaanodissakadisapharanavasena vaddhetva
katatta appamanakatanti vuccati. Na tam tatravasissati, na tam tatravatitthatiti tam
kamavacarakammam tasmim ruparupavacarakamme na ohiyati na titthati. Kim vuttam hoti:- tam
3- kamavacarakammam tassa ruparupavacarakammassa antara laggitum va thatum va
ruparupavacarakammam pharitva pariyadiyitva attano okasam gahetva patitthatum na
sakkoti, athakho ruparupavacarakammameva
@Footnote: 1 Ma. samantagame magga       2 Si. vitthariko      1 cha.Ma. ayam patho na dissati
Kamavacaram mahogho viya parittam udakam pharitva pariyadiyitva attano okasam
gahetva titthati, tassa vipakam patibahitva sayameva brahmasahabyatam upanetiti.
Sesam sabbattha uttanamevati.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                        subhasuttavannana nitthita.
                            --------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 9 page 317-322. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=7993&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=7993&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=709              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=11249              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=13289              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=13289              Contents of The Tipitaka Volume 13 http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]