อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                        ๑๒. วงฺคีสสุตฺตวณฺณนา
     [๒๒๐] ทฺวาทสเม อายสฺมาติ ปิยวจนํ. วงฺคีโสติ ตสฺส เถรสฺส นามํ.
โส กิร ปุพฺเพ ปทุมุตฺตรกาเล ปฏิภาณสมฺปนฺนสาวกํ ทิสฺวา ทานํ ทตฺวา ปตฺถนํ
กตฺวา กปฺปสตสหสฺสํ ปารมิโย ปูเรตฺวา อมฺหากํ ภควโต กาเล สกลชมฺพูทีเป
วาทกามตาย ชมฺพูสาขํ ปริกฺขิปิตฺวา ๓- เอเกน ปริพฺพาชเกน สทฺธึ วาทํ กตฺวา
วาเท ชยปราชยานุภาเวน เตเนว ปริพฺพาชเกน สทฺธึ สํวาสํ กปฺเปตฺวา วสมานาย
เอกิสฺสา ปริพฺพาชิกาย กุจฺฉิมฺหิ นิพฺพตฺโต วยํ อาคมฺม ๔- มาติโต ปญฺจวาทสตํ,
ปิติโต ปญฺจาติ ๔- วาทสหสฺสํ อุคฺคณฺหิตฺวา วิจรติ. เอกํ จ วิชฺชํ ชานาติ, ยํ
วิชฺชํ ปริชปฺปิตฺวา มตานํ สีสํ องฺคุลิยา ปหริตฺวา "อสุกฏฺฐาเน นิพฺพตฺโต"ติ
ชานาติ. โส อนุปุพฺเพน คามนิคมาทีสุ วิจรนฺโต ปญฺจหิ มาณวสเตหิ สทฺธึ
สาวตฺถึ อนุปฺปตฺโต นครทฺวาเร สาลายํ นิสีทิ. ๕-
@เชิงอรรถ: ๑ ก. ยเสนาติ      ๒ ก. วีตมโลว...           ๓ ฉ.ม. ปริหริตฺวา
@๔-๔ ฉ.ม. มาติโต ปญฺจวาทสตานิ, ปิติโต ปญฺจวาทสตานีติ       ๕ ฉ.ม. นิสีทติ
     ตทา จ นครวาสิโน ปุเรภตฺตํ ทานํ ทตฺวา ปจฺฉาภตฺตํ สุทฺธุตฺตราสงฺคา
คนฺธมาลาทิหตฺถา ธมฺมสฺสวนาย วิหารํ คจฺฉนฺติ. มาณโว ทิสฺวา "กหํ คจฺฉถา"ติ
ปุจฺฉิ. เต "ทสพลสฺส สนฺติเก ๑- ธมฺมสฺสวนายา"ติ อาหํสุ. โสปิ สปริวาโร
เตหิ สทฺธึ คนฺตฺวา ปฏิสนฺถารํ กตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิ. อถ นํ ภควา อาห
"วงฺคีส ภทฺทกํ กิร สิปฺปํ ชานาสี"ติ. "โภ โคตม อหํ พหุสิปฺปํ ชานามิ,
ตุเมฺห กตรํ สนฺธาย วทถา"ติ. ฉวทูสกสิปฺปนฺติ. ๒- อาม โภ โคตมาติ. อถสฺส
ภควา อตฺตโน อานุภาเวน นิรเย นิพฺพตฺตสฺส สีสํ ทสฺเสตฺวา "วงฺคีส อยํ กหํ
นิพฺพตฺโต"ติ ปุจฺฉิ. โส มนฺตํ ชปฺปิตฺวา องฺคุลิยา ปหริตฺวา "นิรเย"ติ อาห.
"สาธุ วงฺคีส สุกถิตนฺ"ติ. เทวโลเก นิพฺพตฺตสฺส สีสํ ทสฺเสสิ. ตมฺปิ โส
ตเถว พฺยากาสิ. อถสฺส ขีณาสวสฺส สีสํ ทสฺเสสิ. โส ปุนปฺปุนํ มนฺตํ
ปริวตฺเตตฺวาปิ องฺคุลิยา ปริหริตฺวาปิ นิพฺพตฺตฏฺฐานํ น ปสฺสติ.
     อถ นํ ภควา "กิลมสิ วงฺคีสา"ติ อาห. อาม โภ โคตมาติ. ปุนปฺปุนํ
อุปธาเรหีติ. ตถา กโรนฺโตปิ อทิสฺวา "ตุเมฺห โภ โคตม ชานาถา"ติ อาห.
อาม วงฺคีส มํ นิสฺสาย เจส คโต, ๓- อหมสฺส คตึ ชานามีติ. มนฺเตน ชานาสิ โภ
โคตมาติ. อาม วงฺคีส เอเกน มนฺเตเนว ชานามีติ. โภ โคตม มยฺหํ มนฺเตน
อิมํ มนฺตํ เทถาติ. อมูลิโก ๔- วงฺคีส มยฺหํ มนฺโตติ. เทถ โภ โคตมาติ. น
สกฺกา มยฺหํ สนฺติเก อปพฺพชิตสฺส ทาตุนฺติ. โส อนฺเตวาสิเก อามนฺเตสิ "ตาตา
สมโณ โคตโม อติเรกสิปฺปํ ชานาติ, อหํ อิมสฺส สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา สิปฺปํ
คณฺหามิ, ตโต สกลชมฺพูทีเป อเมฺหหิ พหุตรํ ชานนฺโต นาม น ภวิสฺสติ.
ตุเมฺห ยาว อหํ อาคจฺฉามิ, ตาว  อนุกฺกณฺฐิตฺวา วิหรถา"ติ ๕- เต อุยฺโยเชตฺวา
"ปพฺพาเชถ มนฺ"ติ อาห. สตฺถา นิโคฺรธกปฺปสฺส ปฏิปาเทสิ. เถโร ตํ
อตฺตโน วสนฏฺฐานํ เนตฺวา ปพฺพาเชสิ. โส ปพฺพชิตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ อาคมฺม
วนฺทิตฺวา ฐิโต "สิปฺปํ เม ๖- เทถา"ติ ยาจิ. วงฺคีส ตุเมฺห สิปฺปํ คณฺหนฺตา
อโลณโภชนถณฺฑิลเสยฺยาทีหิ ปริกมฺมํ กตฺวา ตํ ๗- คณฺหถ, อิมสฺสาปิ สิปฺปสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. สนฺติกํ              ๒ สี., อี. ฉวรูปกสิปฺปํ
@๓ สี. ยํ นิสฺสาย เจว ภโว, อิ. มํ นิสฺสาย เอส กโต    ๔ อิ. อมูลโก
@๕ ฉ.ม. วิจรถาติ    ๖ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ      ๗ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ
ปริกมฺมํ อตฺถิ, ตํ ตาว กโรหีติ. สาธุ ภนฺเตติ. อถสฺส สตฺถา
ทฺวตฺตึสาการกมฺมฏฺฐานํ อาจิกฺขิ. โส ตํ อนุโลมปฏิโลมํ มนสิกโรนฺโต วิปสฺสนํ
วฑฺเฒตฺวา อนุกฺกเมน อรหตฺตํ ปาปุณิ.
     วิมุตฺติสุขํ ปฏิสํเวทีติ เอวํ อรหตฺตํ ปตฺวา วิมุตฺติสุขํ ปฏิสํเวเทนฺโต.
กาเวยฺยมตฺตาติ กาเวยฺเยน กพฺพกรเณน มตฺตา. ขนฺธายตนธาตุโยติ อิมานิ
ขนฺธาทีนิ ปกาเสนฺโต ธมฺมํ เทเสสิ. เย นิยามคตทฺทสาติ เย นิยามคตา เจว
นิยามทฺทสา จ. สฺวาคตนฺติ สุอาคมนํ. อิทฺธิปตฺโตมฺหีติ อิมินา อิทฺธิวิธิญาณํ
คหิตํ. เจโตปริยายโกวิโทติ อิมินา เจโตปริยญาณํ. ทิพฺพโสตํ ปน อวุตฺตมฺปิ
คหิตเมว โหติ. เอวํ ฉ อภิญฺญา ปตฺโต เอโส มหาสาวโกติ เวทิตพฺโพ.
                             ทฺวาทสมํ.
                     อิติ วงฺคีสสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                        ----------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๒๗๐-๒๗๒.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=7003&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=7003&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=760
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=6363
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=5645
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=5645
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_15