ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๒)

                         ๕. ภูมิชสุตฺตวณฺณนา
    [๒๕-๒๖] ปญฺจเม ภูมิโชติ ตสฺส เถรสฺส นามํ. เสสมิธาปิ ปุริมสุตฺเต
วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. อยํ ปน วิเสโส:- ยสฺมา อิทํ สุขทุกฺขํ น เกวลํ
@เชิงอรรถ:  สี. มนฺเตติ             ฉ.ม.,อิ. ตสฺเสว สา
@ ฉ.ม.,อิ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ    ฉ.ม.,อิ. อุภยมฺเปตํ
@ ฉ.ม.,อิ. ปหริตุํ ยุตฺตนฺติ        ฉ.ม.,อิ. เอเตน หิ
ผสฺสปจฺจยาว ๑- อุปฺปชฺชติ, กาเยนปิ กยิรมานํ กยิรติ, วาจายปิ มนสาปิ
อตฺตนาปิ กยิรมานํ กยิรติ, ปเรนปิ กยิรมานํ กยิรติ, สมฺปชาเนนปิ
กยิรมานํ กยิรติ, อสมฺปชาเนนปิ, ตสฺมา ตสฺส อปรมฺปิ ปจฺจยวิเสสํ
ทสฺเสตุํ กาเย วา หานนฺท สตีติอาทิมาห. กายสญฺเจตนาเหตูติ กายทฺวาเร
อุปฺปนฺนเจตนาเหตุ. วจีสญฺเจตนามโนสญฺเจตนาสุปิ เอเสว นโย. เอตฺถ จ
กายทฺวาเร กามาวจรกุสลากุสลวเสน วีสติ เจตนา ลพฺภนฺติ, ตถา วจีทฺวาเร.
มโนทฺวาเร นวหิ รูปารูปเจตนาหิ สทฺธึ เอกูนตึสาติ ตีสุ ทฺวาเรสุ เอกูนสตฺตติ
เจตนา โหนฺติ, ตปฺปจฺจยํ วิปากสุขทุกฺขํ ทสฺสิตํ. อวิชฺชาปจฺจยา จาติ อิทํ ตาปิ
เจตนา อวิชฺชาปจฺจยา โหนฺตีติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. ยสฺมา ปน ตํ ยถาวุตฺตํ
เจตนาเภทํ กายสงฺขารญฺเจว วจีสงฺขารญฺจ มโนสงฺขารญฺจ ปเรหิ อนุสฺสาหิโต
สามํ อสงฺขาริกจิตฺเตน กโรติ, ปเรหิ การิยมาโน สสงฺขาริกจิตฺเตนาปิ กโรติ,
"อิทํ นาม กมฺมํ กโรติ, ตสฺส เอวรูโป นาม วิปาโก ภวิสฺสตี"ติ เอวํ กมฺมญฺจ
วิปากญฺจ ชานนฺโตปิ กโรติ, มาตาปิตูสุ เจติยวนฺทนาทีนิ กโรนฺเตสุ อนุกโรนฺโต
ทารโก วิย ๒- เกวลํ กมฺมเมว ชานนฺโต "อิมสฺส ปน กมฺมสฺส อยํ วิปาโก"ติ
วิปากํ อชานนฺโตปิ กโรติ, ตสฺมา ตํ ทสฺเสตุํ สามํ วา ตํ อานนฺท กายสงฺขารํ
อภิสงฺขโรตีติอาทิ วุตฺตํ.
    อิเมสุ อานนฺท ธมฺเมสูติ เย อิเม "สามํ วา ตํ อานนฺท กายสงฺขารนฺ"ติอาทีสุ
จตูสุ ฐาเนสุ วุตฺตา ฉสตฺตติเทฺวสตา เจตนาธมฺมา, อิเมสุ ธมฺเมสุ อวิชฺชา
อุปนิสฺสยโกฏิยา อนุปติตา. สพฺเพปิ หิ เต "อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา"ติ เอตฺเถว ๗-
สงฺคหํ คจฺฉนฺติ. อิทานิ วิวฏฺฏํ ทสฺเสนฺโต อวิชฺชาย เตฺววาติอาทิมาห. โส
กาโย น โหตีติ ยสฺมึ กาเย สติ กายสญฺเจตนาปจฺจยํ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม.,อิ. ผสฺสปจฺจยา
@ ฉ.ม.,อิ. อนุกโรนฺตา ทารกา วิย    อิ. เอตฺถ จ
อุปฺปชฺชติ, โส กาโย น โหติ. วาจามเนสุปิ เอเสว นโย. อปิจ กาโยติ
เจตนากาโย, วาจาปิ เจตนาวาจา, มโนปิ กมฺมมโนเยว. ทฺวารกาโย วา กาโย.
วาจามเนสุปิ เอเสว นโย. ขีณาสโว เจติยํ วนฺทติ, ธมฺมํ ภณติ, กมฺมฏฺฐานํ
มนสิกโรติ, กถมสฺส กายาทโย น โหนฺตีติ ๑- ? อวิปากตฺตา. ขีณาสเวน หิ
กตกมฺมํ เนว กุสลํ โหติ นากุสลํ, อวิปากํ หุตฺวา กิริยามตฺเต ติฏฺฐติ, เตนสฺส
เต กายาทโย น โหนฺตีติ วุตฺตํ.
    เขตฺตํ วา น โหตีติอาทีสุปิ วิรุหนฏฺเฐน ตํ เขตฺตํ น โหติ, ปติฏฺฐานฏฺเฐน
วตฺถุํ น โหติ, ปจฺจยฏฺเฐน อายตนํ น โหติ, การณฏฺเฐน อธิกรณํ น โหติ.
สญฺเจตนามูลกํ หิ อชฺฌตฺตํ สุขทุกฺขํ อุปฺปชฺเชยฺย, สา สญฺเจตนา เอเตสํ
วิรุหนาทีนํ อตฺถานํ ๒- อภาเวน ตสฺส สุขทุกฺขสฺส เนว เขตฺตํ, น วตฺถุ,
น อายตนํ, น อธิกรณํ โหตีติ. อิมสฺมึ สุตฺเต เวทนาทีสุ ๓- สุขทุกฺขเมว กถิตํ,
ตญฺจ โข วิปากเมวาติ. ปญฺจมํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๖๕-๖๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=1459&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=1459&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=79              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=931              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=917              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=917              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]