บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๒

๘. เจตนาสุตฺตวณฺณนา [๓๘] อฏฺฐเม ยญฺจ ภิกฺขเว เจเตตีติ ยํ เจตนํ เจเตติ, ปวตฺเตตีติ อตฺโถ. ยญฺจ ปกปฺเปตีติ ยํ ปกปฺปนํ ปกปฺเปติ, ปวตฺเตติจฺเจว อตฺโถ. ยญฺจ อนุเสตีติ ยญฺจ อนุสยํ อนุเสติ, ปวตฺเตติจฺเจว อตฺโถ. เอตฺถ จ เจเตตีติ เตภูมิกกุสลากุสลเจตนา ^๔- คหิตา, ปกปฺเปตีติ อฏฺฐสุ โลภสหคตจิตฺเตสุ ตณฺหาทิฏฺฐิกปฺปา คหิตา, อนุเสตีติ ทฺวาทสนฺนํ เจตนานํ สหชาตโกฏิยา เจว อุปนิสฺสยโกฏิยา จ อนุสโย คหิโต. อารมฺมณเมตํ โหตีติ เอตํ เจตนาทิธมฺมชาตํ ปจฺจโย โหติ. ปจฺจโย หิ อิธ อารมฺมณนฺติ อธิปฺเปโต. วิญฺญาณสฺส ฐิติยาติ กมฺมวิญฺญาณสฺส ฐิตตฺถํ. อารมฺมเณ สตีติ ตสฺมึ ปจฺจเย สติ. ปติฏฺฐา วิญฺญาณสฺส โหตีติ ตสฺส กมฺมวิญฺญาณสฺส ปติฏฺฐา โหติ. ตสฺมึ ปติฏฺฐิเต วิญฺญาเณติ ตสฺมึ กมฺมวิญฺญาเณ ปติฏฺฐิเต. วิรุเฬฺหติ กมฺมํ ชิราเปตฺวา ^๕- ปฏิสนฺธิอากฑฺฒนสมตฺถตาย นิพฺพตฺติมูเล ^๖- ชาเต. ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺตีติ ปุนพฺภวสงฺขาตา อภินิพฺพตฺติ. โน จ ^๗- ภิกฺขเว เจเตตีติ อิมินา เตภูมิกเจตนาย อปฺปวตฺตกฺขโณ ^๘- วุตฺโต. โน จ ^๗- ปกปฺเปตีติ อิมินา ตณฺหาทิฏฺฐิกปฺปานํ อปฺปวตฺตกฺขโณ. ^๘- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปุริมลิงฺคสภาคตาย ^๒ สี. เวทยิตนฺติ @^๓ ฉ.ม.,อิ. เวทนิยวตฺถูติ ^๔ สี. เตภูมกกุสลเจตนา @^๕ ฉ.ม.,อิ. ชวาเปตฺวา ^๖ ฉ.ม.,อิ. นิพฺพตฺตมูเล @^๗ ฉ.ม.,อิ. เจ ^๘ ฉ.ม.,อิ. อปฺปวตฺตนกฺขโณ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๑.

อถ จ อนุเสตีติ ^๑- อิมินา เตภูมิกวิปาเก ปริตฺตกิริยาสุ รูเปติ เอตฺถ อปฺปหีนโกฏิยา อนุสโย คหิโต. ^๒- อนุเสตีติ เอตฺถ อปฺปหีนโก. ^๒- อารมฺมณเมตํ โหตีติ อนุสเย สติ กมฺมวิญฺญาณสฺส อุปฺปตฺติยา อวาริตตฺตา เอตํ อนุสยชาตํ ปจฺจโยว โหติ. โน เจว เจเตตีติอาทีสุ ปฐมปเท เตภูมิกกุสลากุสลเจตนา นิวตฺตา, ทุติยปเท อฏฺฐสุ จิตฺเตสุ ตณฺหาทิฏฺฐิโย, ตติยปเท วุตฺตปฺปกาเรสุ ธมฺเมสุ โย อปฺปหีนโกฏิยา อนุสยิโต อนุสโย, โส นิวตฺโต. อปิเจตฺถ อสมฺโมหตฺถํ เจเตติ ปกปฺเปติ อนุเสติ, เจเตติ น ปกปฺเปติ อนุเสติ, น เจเตติ น ปกปฺเปติ อนุเสติ, น เจเตติ น ปกปฺเปติ น อนุเสตีติ อิทมฺปิ จตุกฺกํ เวทิตพฺพํ. ตตฺถ ปฐมนเย ธมฺมปริจฺเฉโท ทสฺสิโต. ทุติยนเย เจเตตีติ เตภูมิกกุสลเจตนา เจว จตสฺโส จ อกุสลเจตนา คหิตา. น ปกปฺเปตีติ อฏฺฐสุ จิตฺเตสุ ตณฺหาทิฏฺฐิโย นิวตฺตา. อนุเสตีติ เตภูมิกกุสเล อุปนิสฺสยโกฏิยา, จตูสุ อกุสลเจตนาสุ สหชาติโกฏิยา เจว อุปนิสฺสยโกฏิยา จ อนุสโย คหิโต. ตติยนเย น เจเตตีติ เตภูมิกกุสลากุสลํ นิวตฺตํ, น ปกปฺเปตีติ อฏฺฐสุ จิตฺเตสุ ตณฺหาทิฏฺฐิโย นิวตฺตา, อนุเสตีติ สุตฺเต อาคตํ วาเรตฺวา เตภูมิกกุสลากุสลวิปากกิริยารูเปสุ อปฺปหีนโกฏิยา อุปนิสฺสโย คหิโต. จตุตฺถนโย ปุริมสทิโสว. ตทปฺปติฏฺฐิเตติ ตสฺมึ อปฺปติฏฺฐิเต. อวิรูเฬฺหติ กมฺมํ ชิราเปตฺวา ^๓- ปฏิสนฺธิอากฑฺฒนสมตฺถตาย อนิพฺพตฺตมูเล. เอตฺถ ปน กึ กถิตนฺติ? อรหตฺตมคฺคสฺส กิจฺจํ, ขีณาสวสฺส กิจฺจกรณนฺติปิ นว โลกุตฺตรธมฺมาติปิ วตฺตุํ วฏฺฏติ. เอตฺถ จ วิญฺญาณสฺส เจว อายตึ ปุนพฺภวสฺส จ อนฺตเร เอโก สนฺธิ, เวทนาตณฺหานมนฺตเร เอโก, ภวชาตีนมนฺตเร เอโกติ. อฏฺฐมํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. อถ เจ อนุเสตีติ @^๒-๒ ฉ.ม.,อิ. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ^๓ ฉ.ม.,อิ. ชวาเปตฺวา

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๘๐-๘๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=1785&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=1785&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=145 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=1730 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=1596 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=1596 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_16