ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๒)

                         ๗. อาณิสุตฺตวณฺณนา
    [๒๒๙] สตฺตเม ทสารหานนฺติ เอวํ นามกานํ ขตฺติยานํ. เต กิร
สตโต ทสภาคํ คณฺหึสุ, ตสฺมา "ทสารหา"ติ ปญฺญายึสุ. อานโกติ เอวํ
ลทฺธนาโม มุทิงฺโค. หิมวนฺเต กิร มหากุฬีรทโห อโหสิ. ตตฺถ มหนฺโต
กุฬีโร โอติณฺโณติณฺณํ หตฺถึ ขาทติ. อถ หตฺถี อุปทฺทุตา เอกํ กเรณุํ
สกฺกรึสุ. "อิมิสฺสา ปุตฺตํ นิสฺสาย อมฺหากํ โสตฺถิ ภวิสฺสตี"ติ. สาปิ มเหสกฺขํ
ปุตฺตํ วิชายิ. เต ตมฺปิ สกฺกรึสุ. โส จ วุฑฺฒึ ปตฺโต มาตรํ ปุจฺฉิ "กสฺมา มํ
เอเต สกฺกโรนฺตี"ติ. สา ตํ ปวุตฺตึ อาจิกฺขิ. โส "กึ มยฺหํ กุฬีโร ปโหติ,
เอถ คจฺฉามา"ติ มหาหตฺถิปริวาโร ตตฺถ คนฺตฺวา ปฐมเมว โอตริ. กุฬีโร
อุทกสทฺเทเนว อาคนฺตฺวา ตํ อคฺคเหสิ. มหนฺโต กุฬีรสฺสอโฬ, โส ตํ อิโต
วา เอโต วา จาเลตุํ อสกฺโกนฺโต มุเข โสณฺฑํ ปกฺขิปิตฺวา วิรวิ. หตฺถิโน
"ยํ นิสฺสาย มยํ `โสตฺถิ ภวิสฺสตี'ติ อมญฺญิมฺหา, โส ปฐมตรํ คหิโต"ติ ตโต
ตโต ปลายึสุ.
    อถสฺส มาตา อวิทูเร ฐตฺวา "มยํ ถลนาคา ตุเมฺห อุทกนาคา
นาม, นาเคหิ นาโค น วิเหเฐตพฺโพ"ติ กุฬีรํ ปิยวจเนน วตฺวา อิมํ
คาถมาห:-
          "เย กุฬีรา สมุทฺทสฺมึ         คงฺคาย ยมุนาย จ
           เตสํ ตฺวํ วาริโช เสฏฺโฐ     มุญฺจ โรทนฺติยา ปชนฺ"ติ. ๑-
    มาตุคามสทฺโท นาม ปุริเส โขเภตฺวา ติฏฺฐติ, ตสฺมา โส คหณํ
สิถิลํ อกาสิ. หตฺถิโปโต เวเคน อุโภ ปาเท อุกฺขิปิตฺวา ตํ ปิฏฺฐิยํ อกฺกมิ.
@เชิงอรรถ:  ขุ.ชา. ๒๗/๔๐๒/๑๐๘ (สฺยา)
สห อกฺกมนา ปิฏฺฐิ มตฺติกภาชนํ วิย ภิชฺชิ. อถ นํ ทนฺเตหิ วิชฺฌิตฺวา
อุกฺขิปิตฺวา ถเล ฉฑฺเฑตฺวา ตุฏฺฐรวํ รวิ. อถ นํ หตฺถิโน อิโต จิโต จ
อาคนฺตฺวา มทฺทึสุ. ตสฺส เอโก อโฬ ปฏิกฺกมิตฺวา ปติ, ตํ สกฺโก เทวราชา
คเหตฺวา คโต.
     อิตโร ปน อโฬ วาตาตเปน สุกฺขิตฺวา ปกฺกลาขารสวณฺโณ อโหสิ,
โส เทเว วุฏฺเฐ อุทโกเฆน วุยฺหนฺโต ทสภาติกานํ ราชูนํ อุปริโสเต ชาลํ
ปสาราเปตฺวา คงฺคาย กีฬนฺตานํ อาคนฺตฺวา ชาเล ลคฺคิ. เต กีฬาปริโยสาเน
ชาลมฺหิ อุกฺขิปิยมาเน ตํ ทิสฺวา ปุจฺฉึสุ "กึ เอตนฺ"ติ. กุฬีรอโฬ สามีติ. "น
สกฺกา เอส อาภรณตฺถาย อุปเนตุํ, ปริโยนนฺธาเปตฺวา เภรึ กริสฺสามา"ติ
ปริโยนนฺธาเปตฺวา ปหรึสุ, สทฺโท ทฺวาทสโยชนํ นครํ อวตฺถริ. ตโต อาหํสุ "น สกฺกา
อิทํ ทิวเส ทิวเส วาเทตุํ, ฉณทิวสตฺถาย มงฺคลเภรี โหตู"ติ มงฺคลเภรึ อกํสุ. ตสฺมึ
วาทิเต มหาชนา อนฺหายิตฺวา อปิลนฺธิตฺวา ๑- หตฺถิยานาทีนิ อารุยฺห สีฆํ
สนฺนิปตนฺติ. อิติ มหาชนํ ปกฺโกสิตฺวา วิย อาเนตีติ อานโกเตฺววสฺส นามํ อโหสิ.
     อญฺญํ อาณึ โอทหึสูติ อญฺญํ สุวณฺณรชตาทิมยํ อาณึ ฆฏยึสุ.
อาณิสํฆาโตว อวสิสฺสีติ สุวณฺณาทิมยานํ อาณีนํ สงฺฆาตมตฺตเมว อวเสสํ อโหสิ.
อถสฺส ทฺวาทสโยชนปฺปมาเณ ๒- สทฺโท อนฺโตสาลายมฺปิ ๓- ทุกฺเขน สุยฺยิตฺถ.
     คมฺภีราติ ปาลิวเสน คมฺภีรา สลฺลสุตฺตสทิสา. ๔- คมฺภีรตฺถาติ อตฺถวเสน
คมฺภีรา มหาเวทลฺลสุตฺตสทิสา. ๕- โลกุตฺตราติ โลกุตฺตรอตฺถทีปกา.
สุญฺญตปฺปฏิสญฺญุตฺตาติ อตฺตสุญฺญตธมฺมมตฺตเมว ปกาสกา สงฺขิตฺตสํยุตฺตสทิสา.
อุคฺคเหตพฺพํ ปริยาปุณิตพฺพนฺติ อุคฺคเหตพฺเพ จ ปริยาปุณิตพฺเพ จ. กวิกตาติ ๖-
กวีหิ
@เชิงอรรถ:  สี. นฺหายิตฺวา ปิลนฺธิตฺวา    ฉ.ม.,อิ....ปมาโณ
@ ก. อนฺโตสาณิยมฺปิ    สี.,อิ. สลฺเลขสุตฺตสทิสา
@ ม.มู. ๑๒/๔๔๙/๔๐๑    ม. กวิตา, องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๗๙/๑๒๓ (สฺยา)
กตา. ๑- อิตรํ ตสฺเสว เววจนํ. จิตฺตกฺขราติ วิจิตฺรอกฺขรา. อิตรํ ตสฺเสว เววจนํ.
พาหิรกาติ สาสนโต พหิภูตา. สาวกภาสิตาติ เตสํ เตสํ สาวเกหิ ภาสิตา.
สุสฺสูสิสฺสนฺตีติ อกฺขรจิตฺตตาย เจว สวนสมฺปตฺติยา จ อตฺตมนา หุตฺวา
สามเณรทหรภิกฺขุมาตุคามมหาคหปติกาทโย "เอส ธมฺมถิโก"ติ สนฺนิปติตฺวา
โสตุกามา ภวิสฺสนฺติ. ตสฺมาติ ยสฺมา ตถาคตภาสิตา สุตฺตนฺตา อนุคฺคยฺหมานา
อนฺตรธายนฺติ, ตสฺมา. สตฺตมํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๒๕๑-๒๕๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=5542&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=5542&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=672              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=7046              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=6239              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=6239              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]