ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๒)

                       ๙. ปาลิเลยฺยสุตฺตวณฺณนา
    [๘๑] นวเม จาริกํ ปกฺกามีติ โกสมฺพิกานํ ภิกฺขูนํ กลหกาเล สตฺถา
เอกทิวสํ ทีฆีติสฺส โกสลรญฺโญ วตฺถุํ อาหริตฺวา "น หิ เวเรน เวรานิ, สมฺมนฺตีธ
กุทาจนนฺ"ติอาทีหิ ๑- คาถาหิ โอวทติ. ตํทิวสํ เตสํ กลหํ กโรนฺตานํเยว รตฺติ
วิภาตา. ทุติยทิวเสปิ ภควา ตเมว วตฺถุํ กเถสิ. ตํทิวสมฺปิ เตสํ กลหํ กโรนฺตานํเยว
รตฺติ วิภาตา. ตติยทิวเสปิ ภควา ตเมว วตฺถุํ กเถสิ. อถ นํ อญฺญตโร
ภิกฺขุ เอวมาห "อปฺโปสฺสุกฺโก ภนฺเต ภควา ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารํ อนุยุตฺโต
วิหรตุ, มยเมเตน ภณฺฑเนน กลเหน วิคฺคเหน วิวาเทน ปญฺญายิสฺสามา"ติ.
สตฺถา "ปริยาทิณฺณรูปจิตฺตา โข อิเม โมฆปุริสา, น อิเม สกฺกา สญฺญาเปตุนฺ"ติ
จินฺเตตฺวา "กึ มยฺหํ อิเมหิ, เอกจารวาสํ วสิสฺสามี"ติ โส ปาโตว
@เชิงอรรถ:  ขุ.ธ. ๒๕/๕/๑๖

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๓.

สรีรชคฺคนํ กตฺวา โกสมฺพิยํ ปิณฺฑาย จริตฺวา กญฺจิปิ อนามนฺเตตฺวา เอโกว อทุติโย จาริกํ ปกฺกามิ. ยสฺมึ อาวุโส สมเยติ อิทํ เถโร ยสฺมาสฺส อชฺช ภควา เอเกน ภิกฺขุนา สทฺธึ ปกฺกมิสฺสติ, อชฺช ทฺวีหิ, อชฺช สเตน, อชฺช สหสฺเสน, อชฺช เอกโกวาติ สพฺโพ ภควโต จาโร วิทิโต ปากโฏ ปจฺจกฺโข, ตสฺมา อาห. อนุปุพฺเพนาติ คามนิคมปฏิปาฏิยา ปิณฺฑาย จรมาโน เอกจารวาสํ ตาว วสมานํ ภิกฺขุํ ปสฺสิตุกาโม หุตฺวา พาลกโลณการคามํ อคมาสิ. ตตฺถ ภคฺคุตฺเถรสฺส สกลปจฺฉาภตฺตญฺเจว ติยามรตฺติญฺจ เอกจารวาเส อานิสํสํ กเถตฺวา ปุนทิวเส เตน ปจฺฉาสมเณน ปิณฺฑาย จริตฺวา ตํ ตตฺเถว นิวตฺเตตฺวา "สมคฺคสํวาสํ ๑- วสมาเน ตโย กุลปุตฺเต ปสฺสิสฺสามี"ติ ปาจีนวํสมิคทายํ อคมาสิ. เตสมฺปิ สกลปจฺฉาภตฺตญฺเจว ติยามรตฺติญฺจ เอกจารวาเส อานิสํสํ กเถตฺวา เต ตตฺเถว นิวตฺเตตฺวา เอกโกว ปาลิเลยฺยนคราภิมุโข ๒- ปกฺกมิตฺวา อนุปุพฺเพน ปาลิเลยฺยนครํ สมฺปตฺโต. เตน วุตฺตํ "อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน ปาลิเลยฺยกํ, ตทวสรี"ติ. ภทฺทสาลมูเลติ ปาลิเลยฺยวาสิโน ภควโต ทานํ ทตฺวา ปาลิเลยฺยโต อวิทูเร รกฺขิตวนสณฺโฑ นาม อตฺถิ, ตตฺถ ภควโต ปณฺณสาลํ กตฺวา "เอตฺถ วสถา"ติ ปฏิญฺญํ กาเรตฺวา วาสยึสุ. ภทฺทสาโล ปน ๓- ตตฺเถโก มนาโป ลทฺทโก ๔- สาลรุกฺโข. ภควา ตํ นครํ อุปนิสฺสาย ตสฺมึ วนสณฺเฑ ปณฺณสาลสมีเป ตสฺมึ รุกฺขมูเล วิหรติ. เตน วุตฺตํ "ภทฺทสาลมูเล"ติ. เอวํ วิหรนฺเต ปเนตฺถ ตถาคเต อญฺญตโร หตฺถินาโค หตฺถินีหิ หตฺถิโปตกาทีหิ โคจรภูมิติฏฺโฐคาหนาทีสุ อุพฺพาโฬฺห ยูเถ อุกฺกณฺฐิโต "กึ เม อิเมหิ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. สมคฺควาสํ สี. ปาริเลยฺย...,เอวมุปริปิ @ สี. นาม ก. ตตฺเถว โกจิ นาโค ภทฺทโก

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๔.

หตฺถีหี"ติ ยูถํ ปหาย มนุสฺสปถํ คจฺฉนฺโต ปาลิเลยฺยกวนสณฺเฑ ภควนฺตํ ทิสฺวา ฆฏสหสฺเสน นิพฺพาปิตสนฺตาโป วิย นิพฺพุโต หุตฺวา สตฺถุ สนฺติเก อฏฺฐาสิ. โส ตโต ปฏฺฐาย สตฺถุ วตฺตปฏิวตฺตํ กโรนฺโต มุขโธวนํ เทติ, นฺหาโนทกํ อาหรติ, ทนฺตกฏฺฐํ เทติ, ปริเวณํ สมฺมชฺชติ, อรญฺญโต มธุรานิ ผลาผลานิ อาหริตฺวา สตฺถุโน เทติ. สตฺถา ปริโภคํ กโรติ. เอกทิวสํ สตฺถา รตฺติภาคสมนนฺตเร จงฺกมิตฺวา ปาสาณผลเก นิสีทิ. หตฺถีปิ อวิทูเร ฐาเน อฏฺฐาสิ. สตฺถา ปจฺฉโต โอโลเกตฺวา น กิญฺจิ อทฺทส, เอวํ ปุรโต จ อุภยปสฺเสสุ จ. อถสฺส "สุขํ วตาหํ อญฺญตฺร เตหิ ภณฺฑนการเกหิ วสามี"ติ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิ. หตฺถิโนปิ "มยา นามิตํ สาขํ อญฺเญ ขาทนฺตา นตฺถี"ติอาทีนิ จินฺเตตฺวา "สุขํ วต เอกโกว วสามิ, สตฺถุ วตฺตํ กาตุํ ลภามี"ติ จิตฺตํ อุปฺปชฺชิ. สตฺถา อตฺตโน จิตฺตํ โอโลเกตฺวา "มม ตาว อีทิสํ จิตฺตํ, กีทิสํ นุ โข หตฺถิสฺสา"ติ ตสฺสาปิ ตาทิสเมว ทิสฺวา "สเมติ โน จิตฺตนฺ"ติ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ:- "เอตํ นาคสฺส นาเคน อีสาทนฺตสฺส หตฺถิโน สเมติ จิตฺตํ จิตฺเตน ยเทโก รมตี วเน"ติ. ๑- อถโข สมฺพหุลา ภิกฺขูติ อถ เอวํ ตถาคเต ตตฺถ วิหรนฺเต ปญฺจสตา ทิสาสุ วสฺสํ วุฏฺฐา ภิกฺขู. เยนายสฺมา อานนฺโทติ "สตฺถา กิร ภิกฺขุสํฆํ ปณาเมตฺวา อรญฺญํ ปวิฏฺโฐ"ติ อตฺตโน ธมฺมตาย สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตุํ อสกฺโกนฺตา เยนายสฺมา อานนฺโท, เตนุปสงฺกมึสุ. อนนฺตรา อาสวานํ ขโยติ มคฺคานนฺตรํ อรหตฺตผลํ. วิจยโสติ วิจเยน, เตสํ เตสํ ธมฺมานํ สภาววิจินนสมตฺเถน ญาเณน ปริจฺฉินฺทิตฺวาติ อตฺโถ. ธมฺโมติ สาสนธมฺโม. จตฺตาโร สติปฏฺฐานาติอาทิ เย เย โกฏฺฐาเส ปริจฺฉินฺทิตฺวา ธมฺโม @เชิงอรรถ: วิ. มหา. ๕/๔๖๗/๒๕๑

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๕.

เทสิโต, เตสํ ปกาสนตฺถาย วุตฺตํ. สมนุปสฺสนาติ ทิฏฺฐิสมนุปสฺสนา. สงฺขาโร โสติ ทิฏฺฐิสงฺขาโร โส. ตโตโช โส สงฺขาโรติ ตโต ตณฺหาโต โส สงฺขาโร ชาโต. ตณฺหาสมฺปยุตฺเตสุ จิตฺเตสุปิ จตูสุ จิตฺเตสุ เอส ชายติ. สาปิ ตณฺหาติ สา ทิฏฺฐิสงฺขารสฺส ปจฺจยภูตา ตณฺหา. สาปิ เวทนาติ สา ตณฺหาย ปจฺจยภูตา เวทนา. โสปิ ผสฺโสติ โส เวทนาย ปจฺจโย อวิชฺชาสมฺผสฺโส. สาปิ อวิชฺชาติ สา ผสฺสสมฺปยุตฺตา อวิชฺชา. โน จสฺสํ, โน จ เม สิยาติ สเจ อหํ น ภเวยฺยํ, มม ปริกฺขาโรปิ น ภเวยฺย. นาภวิสฺสํ, น เม ภวิสฺสตีติ สเจ ปน อายติมฺปิ อหํ น ภวิสฺสามิ, เอวํ มม ปริกฺขาโรปิ น ภวิสฺสติ. เอตฺตเก ฐาเน ภควา เตน ภิกฺขุนา คหิตคหิตทิฏฺฐึ ๑- วิสฺสชฺชาเปนฺโต อาคโต ปุคฺคลชฺฌาสเยนปิ เทสนาวิลาเสนปิ. ตโตโช โส สงฺขาโรติ ตณฺหาสมฺปยุตฺตจิตฺเต วิจิกิจฺฉาว นตฺถิ, กถํ วิจิกิจฺฉาสงฺขาโร ตณฺหาโต ชายตีติ? อปฺปหีนตฺตา. ยสฺส หิ ตณฺหาย อปฺปหีนาย โส อุปฺปชฺชติ, ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. ทิฏฺฐิยาปิ เอเสว นโย ลพฺภติเยว. จตูสุ หิ จิตฺตุปฺปาเทสุ สมฺปยุตฺตทิฏฺฐิ นาม นตฺถิ. ยสฺมา ปน ตณฺหาย อปฺปหีนตฺตา สา อุปฺปชฺชติ, ตสฺมา ตํ สนฺธาย ตตฺราปิ อยมตฺโถ ยุชฺชติ. อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต เตวีสติยา ฐาเนสุ อรหตฺตํ ปาเปตฺวา วิปสฺสนา กถิตา. นวมํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๓๓๒-๓๓๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=7340&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=7340&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=17&i=170              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=17&A=2111              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=17&A=2325              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=17&A=2325              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_17

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]