อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๒)

                       ๒. โมลิยผคฺคุนสุตฺตวณฺณนา
    [๑๒] ทุติเย สมฺภเวสีนํ วา อนุคฺคหายาติ อิมสฺมึเยว าเน ภควา
เทสนํ นิฏฺาเปสิ. กสฺมา? ทิฏฺิคติกสฺส นิสินฺนตฺตา. ตสฺสํ หิ ปริสติ
โมลิยผคฺคุโน นาม ภิกฺขุ ทิฏฺิคติโก นิสินฺโน, อถ สตฺถา จินฺเตสิ "อยํ
อุฏฺหิตฺวา มํ ปญฺหํ ปุจฺฉิสฺสติ, อถสฺสาหํ วิสฺสชฺเชสฺสามี"ติ ปุจฺฉาย
โอกาสทานตฺถํ เทสนํ นิฏฺาเปสิ. โมลิยผคฺคุโนติ โมลีติ จูฬา วุจฺจติ. ยถาห:-
                      "เฉตฺวาน โมลึ วรคนฺธวาสิตํ
                      เวหายสํ อุกฺขิปิ สกฺยปุงฺคโว
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. ปรโต         ๒ ฉ.ม.,อิ. ตตฺถ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๕.
             สุวณฺณจงฺโกฏวเรน ๑-  วาสโว
             สหสฺสเนตฺโต สิรสา ปฏิคฺคหี"ติ.
    สา ตสฺส คิหิกาเล มหนฺตา โมลี ๒- อโหสิ. เตนสฺส "โมลิยผคฺคุโน"ติ
สงฺขา อุทปาทิ. ปพฺพชิตมฺปิ นํ เตเนว นาเมน สญฺชานนฺติ. เอตทโวจาติ
เทสนานุสนฺธึ ฆเฏนฺโต เอตํ "โก นุ โข ภนฺเต วิญฺาณาหารํ อาหาเรตี"ติ
วจนํ อโวจ. ตสฺสตฺโถ:- ภนฺเต โก นาม โส, โย เอตํ วิญฺาณาหารํ ขาทติ
วา ภุญฺชติ วาติ.
    กสฺมา ปนายํ อิตเร ตโย อาหาเร อปุจฺฉิตฺวา อิมเมว ปุจฺฉตีติ. ชานามีติ
ลทฺธิยา. โส หิ มหนฺเต มหนฺเต ปิณฺเฑ กตฺวา กวฬึการาหารํ ภุญฺชนฺเต ปสฺสติ,
เตนสฺส ตํ ชานามีติ ลทฺธิยา. โส หิ มหนฺเต มหนฺเต ปิณฺเฑ กตฺวา กพฬิงฺการาหารํ
ภุญฺชนฺเต ปสฺสติ, เตนสฺส ตํ ชานามีติ ลทฺธิ. ติตฺติรวฏฺฏกโมรกุกฺกุฏาทโย ปน
มาตุสมฺผสฺเสน ยาเปนฺเต ทิสฺวา "เอเต ผสฺสาหาเรน ยาเปนฺตี"ติ ตสฺส ลทฺธิ. กจฺฉปา
ปน อตฺตโน อุตุสมเย มหาสมุทฺทโต นิกฺขมิตฺวา สมุทฺทตีเร วาลิกนฺตเร อณฺฑานิ
เปตฺวา วาลิกาย ปฏิจฺฉาเทตฺวา มหาสมุทฺทเมว โอตรนฺติ. ตานิ มาตุอนุสฺสรณวเสน
น ปูตีนิ โหนฺติ. ตานิ มโนสญฺเจตนาหาเรน ยาเปนฺตีติ ตสฺส ลทฺธิ. กิญฺจาปิ
เถรสฺส อยํ ลทฺธิ, น ปน เอตาย ลทฺธิยา อิมํ ปญฺหํ ปุจฺฉติ. ทิฏฺิคติโก หิ
อุมฺมตฺตกสทิโส. ยถา อุมฺมตฺตโก ปจฺฉึ คเหตฺวา อนฺตรวีถึ โอติณฺโณ โคมยมฺปิ
ปาสาณมฺปิ คูถมฺปิ รชฺชุขณฺฑมฺปิ ตํ ตํ มนาปมฺปิ อมนาปมฺปิ คเหตฺวา ปจฺฉิยํว
ปกฺขิปติ, เอวเมว ทิฏฺิคติโก ยุตฺตมฺปิ อยุตฺตมฺปิ ปุจฺฉติ. โส "กสฺมา อิทํ ๓-
ปุจฺฉสี"ติ น นิคฺคเหตพฺโพ, ปุจฺฉิตปุจฺฉิตฏฺาเน ปน คหณเมว นิโพเธตพฺพํ. ๔-
เตเนว นํ ภควา "กสฺมา เอวํ ปุจฺฉสี"ติ อวตฺวา คหิตคาหเมว ตสฺส โมเจตุํ โน
กลฺโล ปโญฺหติอาทิมาห.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. รตนจงฺโกฏวเรน        ๒ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ
@๓ ฉ.ม. อิมํ                  ๔ ฉ.ม. นิเสเธตพฺพํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๖.
    ตตฺถ โน กลฺโลติ อยุตฺโต. อาหาเรตีติ อหํ น วทามีติ อหํ โกจิ สตฺโต
วา ปุคฺคโล วา อาหารํ อาหาเรตีติ น วทามิ. อาหาเรตีติ จาหํ วเทยฺยนฺติ
ยทิ อหํ อาหาเรตีติ วเทยฺยํ. ตตฺรสฺส กลฺโล ปโญฺหติ ตสฺมึ มยา เอวํ วุตฺเต
อยํ ปโญฺห ยุตฺโต ภเวยฺย. กิสฺส นุ โข ภนฺเต วิญฺาณาหาโรติ ภนฺเต อยํ
วิญฺาณาหาโร กตมสฺส ธมฺมสฺส ปจฺจโยติ อตฺโถ. ตตฺร กลฺลํ เวยฺยากรณนฺติ
ตสฺมึ เอวํ ปุจฺฉิเต ปเญฺห อิทํ เวยฺยากรณํ ยุตฺตํ "วิญฺาณาหาโร อายตึ
ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติยา ปจฺจโย"ติ. เอตฺถ จ วิญฺาณาหาโรติ ปฏิสนฺธิจิตฺตํ.
อายตึ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺตีติ เตเนว วิญฺาเณน สหุปฺปนฺนํ นามรูปํ. ตสฺมึ
ภูเต สตึ สฬายตนนฺติ ตสฺมึ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติสงฺขาเต นามรูเป ชาเต สติ
สฬายตนํ โหตีติ อตฺโถ.
    สฬายตนปจฺจยา ผสฺโสติ อิธาปิ ภควา อุตฺตรึ ปญฺหสฺส โอกาสํ เทนฺโต
เทสนํ นิฏฺาเปสิ. ทิฏฺิคติโก หิ นวปุจฺฉํ อุปฺปาเทตุํ น สกฺโกติ, นิฏฺานํเยว ๑-
ปน คณฺหิตฺวา ปุจฺฉติ, เตนสฺส ภควา โอกาสํ อทาสิ. อตฺโถ ปน
สพฺพปเทสุ วุตฺตนเยเนว คเหตพฺโพ. "โก นุ โข ภนฺเต ภวตี"ติ กสฺมา น
ปุจฺฉติ? ทิฏฺิคติกสฺส หิ สตฺโต นาม ภูโต นิพฺพตฺโตเยวาติ ๒- ลทฺธิ, ตสฺมา
อตฺตโน ลทฺธิวิรุทฺธํ อิทนฺติ น ปุจฺฉติ. อปิจ อิทปฺปจฺจยา อิทํ อิทปฺปจฺจยา
อิทนฺติ พหูสุ าเนสุ กถิตตฺตา สญฺตฺตึ อุปคโต, เตนาปิ น ปุจฺฉติ. สตฺถา
วาปิ "อิมสฺส พหุํ ปุจฺฉนฺตสฺสาปิ ติตฺติ นตฺถิ, ตุจฺฉปุจฺฉเมว ๓- ปุจฺฉตี"ติ อิโต
ปฏฺาย เทสนํ เอกาพทฺธํ กตฺวา เทเสสิ. ฉนฺนํ เตฺววาติ ยโต ปฏฺาย เทเสนาย
อารุฬฺหํ, ๔- ตเมว คเหตฺวา เทสนํ วิวฏฺเฏนฺโต ๕- เอวมาห. อิมสฺมึ ปน สุตฺเต
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. นิทฺทิฏฺ นิทฺทิฏฺเยว     ๒ ฏีกา. นิปฺผตฺโตเยวาติ   ๓ สี. ตุจฺฉเมว
@๔ ฉ.ม. เทสนา อารุฬฺหํ  ๕ ม. วิวชฺเชนฺโต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๗.
วิญฺาณนามรูปานํ อนฺตเร เอโก สนฺธิ, เวทนาตณฺหานํ อนฺตเร เอโก ภวชาตีนํ
อนฺตเร เอโกติ. ทุติยํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๓๔-๓๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=759&modeTY=1&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=759&modeTY=1&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=31
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=277
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=301
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=301
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_16