ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๒)

                       ๙. พาลปณฺฑิตสุตฺตวณฺณนา
    [๑๙] นวเม อวิชฺชานีวรณสฺสาติ อวิชฺชาย นิวาริตสฺส. เอวมยํ กาโย
สมุทาคโตติ เอวํ อวิชฺชาย นิวาริตตฺตา ตณฺหาย จ สมฺปยุตฺตตฺตาเยว อยํ
กาโย นิพฺพตฺโต. อยญฺเจว กาโยติ อยญฺจสฺส อตฺตโน สวิญฺญาณโก กาโย.
พหิทฺธา จ นามรูปนฺติ พหิทฺธา จ ปเรสํ สวิญฺญาณโก กาโย. อตฺตโน จ
ปรสฺส จ ปญฺจหิ ขนฺเธหิ ฉหิ อายตเนหิ จาปิ อยํ อตฺโถ  ทีเปตพฺโพ.
อิตฺเถตํ ทฺวยนฺติ เอวเมตํ ทฺวยํ. ทฺวยํ ปฏิจฺจ ผสฺโสติ อญฺญตฺถ จกฺขุรูปาทีนิ
ทฺวยานิ ปฏิจฺจ จกฺขุสมฺผสฺสาทโย วุตฺตา, อิธ ปน ฉ อชฺฌตฺติกพาหิรานิ
อายตนานิ. มหาทฺวยนฺนาม กิเรตํ. สเฬวายตนานีติ สเฬว ผสฺสายตนานิ
ผสฺสการณานิ. เยหิ ผุฏฺโฐติ เยหิ การณภูเตหิ อายตเนหิ อุปฺปนฺเนน ผสฺเสน ผุฏฺโฐ.
อญฺญตเรนาติ เอตฺถ ปริปุณฺณาปริปุณฺณวเสน ๓- อญฺญตรตา เวทิตพฺพา. ตตฺราติ
ตสฺมึ พาลปณฺฑิตานํ กายนิพฺพตฺตนาทิมฺหิ. โก อธิปฺปายโสติ โก อธิกปโยโค.
@เชิงอรรถ:  สี. สยํ           ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ    ฉ.ม. ปริปุณฺณวเสน
    ภควํมูลกาติ ภควา มูลํ เอเตสนฺติ ภควํมูลกา. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- อิเม
ภนฺเต อมฺหากํ ธมฺมา ปุพฺเพ กสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺเธน อุปฺปาทิตา, ตสฺมึ
ปรินิพฺพุเต เอกํ พุทฺธนฺตรํ อญฺโญ สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา อิเม ธมฺเม
อุปฺปาเทตุํ สมตฺโถ นาม นาโหสิ, ภควตา ปน โน อิเม ธมฺมา อุปฺปาทิตา.
ภควนฺตํ หิ นิสฺสาย มยํ อิเม ธมฺเม อาชานาม ปฏิวิชฺฌามาติ เอวํ ภควํมูลกา
โน ภนฺเต ธมฺมาติ. ภควํเนตฺติกาติ ภควา หิ ธมฺมานํ เนตา วิเนตา อนุเนตา,
ยถาสภาวโต ปาฏิเยกฺกํ ปาฏิเยกฺกํ นามํ คเหตฺวา ทสฺเสตาติ ธมฺมา ภควํเนตฺติกา
นาม โหนฺติ. ภควํปฏิสรณาติ จตุภูมิกธมฺมา สพฺพญฺญุตญาณสฺส อาปาถํ
อาคจฺฉมานา ภควติ ปฏิสรนฺติ นามาติ ภควํปฏิสรณา. ปฏิสรนฺตีติ สโมสรนฺติ.
อปิจ มหาโพธิมณฺเฑ นิสินฺนสฺส ภควโต ปฏิเวธวเสน ผสฺโส อาคจฺฉติ "อหํ
ภควา กินฺนาโม"ติ. ตฺวํ ผุสนฏฺเฐน ผสฺโส นาม. เวทนา, สญฺญา, สงฺขารา,
วิญฺญาณํ อาคจฺฉติ "อหํ ภควา กินฺนามนฺ"ติ, ตฺวํ วิชานนฏฺเฐน วิญฺญาณํ
นามาติ เอวํ จตุภูมิกธมฺมานํ ยถาสภาวโต ปาฏิเยกฺกํ ปาฏิเยกฺกํ นามํ คณฺหนฺโต
ภควา ธมฺเม ปฏิสรตีติปิ ภควํปฏิสรณา. ภควนฺตํเยว ปฏิภาตูติ ภควโตว
เอตสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถ อุปฏฺฐาตุ, ตุเมฺหเยว โน กเถตฺวา เทเสถาติ ๑- อตฺโถ.
    สา เจว อวิชฺชาติ เอตฺถ กิญฺจาปิ สา อวิชฺชา จ ตณฺหา จ กมฺมํ
ชวาเปตฺวา ปฏิสนฺธึ อากฑฺฒิตฺวา นิรุทฺธา, ยถา ปน อชฺชาปิ ยํ หิยฺโย
เภสชฺชํ ปีตํ, ตเทว โภชนํ ภุญฺชาติ สริกฺขกฏฺเฐน ๒- ตเทวาติ วุจฺจติ,
เอวมิธาปิ สา เจว อวิชฺชา สา จ ตณฺหาติ อิทํ สริกฺขกฏฺเฐน วุตฺตํ.
พฺรหฺมจริยนฺติ มคฺคพฺรหฺมจริยํ. ทุกฺขกฺขยายาติ วฏฺฏทุกฺขสฺส ขยตฺถาย. กายูปโค
โหตีติ อญฺญํ ปฏิสนฺธิกายํ อุปคนฺตฺวา โหติ. ยทิทํ พฺรหฺมจริยวาโสติ
โย อยํ มคฺคพฺรหฺมจริยวาโส, อยํ พาลโต ปณฺฑิตสฺส วิเสโสติ ทสฺเสติ. อิติ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม., อิ. เทถาติ            ฉ.ม., อิ. สริกฺขกตฺเตน
อิมสฺมึ สุตฺเต สพฺโพปิ สปฺปฏิสนฺธิโก ปุถุชฺชโน "พาโล"ติ, อปฺปฏิสนฺธิโก
ขีณาสโว "ปณฺฑิโต"ติ วุตฺโต. โสตาปนฺนสกทาคามิอนาคามิโน ปน "ปณฺฑิตา"ติ
วา "พาลา"ติ วา น วตฺตพฺพา, ภชมานา ปน ปณฺฑิตปกฺขํ ภชนฺติ. นวมํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้า ๔๔-๔๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=978&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=978&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=57              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=16&A=557              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=16&A=575              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=16&A=575              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_16

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]