ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                        ๙. โลหิจฺจสุตฺตวณฺณนา
    [๑๓๒] นวเม มกฺกรกเฏติ เอวํนามเก นคเร. อรญฺญกุฏิกายนฺติ อรญฺเญ
กตาย ปาฏิเยกฺกาย กุฏิยํ, น วิหารปจฺจนฺตกุฏิยํ. มาณวกาติ เยปิ ตตฺถ มหลฺลกา,
เต มหลฺลกกาเลปิ อนฺเตวาสิกตาย มาณวกาเตฺวว วุตฺตา. เตนุปสงฺกมึสูติ ปาโต
สิปฺปํ อุคฺคณหิตฺวา สายํ "อาจริยสฺส กฏฺฐานิ อาหริสฺสามา"ติ อรญฺญํ ปวิสิตฺวา
วิจรนฺตา เยน สา กุฏิกา, เตนุปสงฺกมึสุ. ปริโต ปริโต กุฏิกายาติ ตสฺสา
@เชิงอรรถ:  ก. มเนน
กุฏิกาย สมนฺตโต สมนฺตโต. เสเลยฺยกานีติ อญฺญมญฺญสฺส ปิฏฺฐึ คเหตฺวา
ลงฺฆิตฺวา อิโต จิโต จ จงฺกมนกีฬนานิ. ๑-
    มุณฺฑกาติอาทีสุ มุณฺเฑ มุณฺฑาติ สมเณ จ สมณาติ วตฺตุํ วฏฺเฏยฺย.
อิเม ปน หีเฬนฺตา "มุณฺฑสมณกา"ติ อาหํสุ. อิพฺภาติ คหปติกา. กณฺหาติ
กณฺหา, กาฬกาติ อตฺโถ. พนฺธุปาทาปจฺจาติ เอตฺถ พนฺธูติ พฺรหฺมา อธิปฺเปโต.
ตํ หิ พฺราหฺมณา ปิตามโหติ โวหรนฺติ. ปาทานํ อปจฺจา ปาทาปจฺจา, พฺรหฺมุโน
ปิฏฺฐิปาทโต ชาโตติ อธิปฺปาโย. เตสํ กิร อยํ ลทฺธิ "พฺราหฺมณา พฺรหฺมุโน
มุขโต นิกฺขนฺตา, ขตฺติยา อุรโต, เวสฺสา นาภิโต, สุทฺทา ชานุโต, สมณา
ปิฏฺฐิปาทโต"ติ. ภรตกานนฺติ กุฏุมฺพิกานํ. กุฏุมฺพิกา หิ ยสฺมา รฏฺฐํ ภรนฺติ,
ตสฺมา ภรตาติ วุจฺจนฺติ. อิเม ปน ปริภวํ กตฺวา วทมานา "ภรตกานนฺ"ติ
อาหํสุ.
    วิหารา นิกฺขมิตฺวาติ "รตฺติฏฺฐกาปริจฺฉนฺเน รชตปฏสนฺนิภสมวิปฺปกิณฺณวาลิเก
รมณีเย ปริเวเณ กฏฺฐกลาเป พนฺธิตฺวา ขิปมานา วาลิกํ อาลุเฬตฺวา
หตฺเถน หตฺถํ อาทาย ปณฺณกุฏึ ปริยายนฺตา `อิเม อิเมสํ ภรตกานํ สกฺกตา,
อิเม อิเมสํ ภรตกานํ สกฺกตา'ติ ปุนปฺปุนํ วิรวนฺตา อติวิย อิเม มาณวกา
กีฬกีฬํ กโรนฺติ, วิหาเร ภิกฺขูนํ อตฺถิภาวมฺปิ น ชานนฺติ, ทสฺเสสฺสามิ เนสํ
ภิกฺขูนํ อตฺถิภาวนฺ"ติ จินฺเตตฺวา ปณฺณกุฏิโต นิกฺขมิ.
    สีลุตฺตมา ปุพฺพตรา อเหสุนฺติ คุณวนฺตานํ คุเณ กถิเต นิคฺคุณานํ คุณาภาโว
ปากโฏว ภวิสฺสตีติ โปราณกพฺราหฺมณานํ คุเณ กเถนฺโต เอวมาห. ตตฺถ
สีลุตฺตมาติ สีลเชฏฺฐกา. สีลํ หิ เตสํ อุตฺตมํ, น ชาติโคตฺตํ. เย ปุราณํ สรนฺตีติ
เย โปราณกํ พฺราหฺมณธมฺมํ สรนฺติ. อภิภุยฺย โกธนฺติ โกธํ อภิภวิตฺวา เตสํ
@เชิงอรรถ:  ก. ตาปนกีฬนานิ
ทฺวารานิ สุคุตฺตานิ สุรกฺขิตานิ อเหสุํ. ธมฺเม จ ฌาเน จ รตาติ ทสวิเธ
กุสลกมฺมปถธมฺเม อฏฺฐสมาปตฺติชฺฌาเนสุ จ รตา.
    เอวํ โปราณานํ คุณํ กเถตฺวา อเถตรหิ พฺราหฺมณานํ มทํ ๑- นิมฺมทนฺโต
อิเมว โวกฺกมฺม ชหามฺหเสติอาทิมาห. ๒- ตตฺถ โวกฺกมฺมาติ เอเตหิ คุเณหิ
อปกฺกมิตฺวา. ชหามฺหเสติ มยํ ชหาม สชฺฌายามาติ เอตฺตเกเนว พฺราหฺมณมฺหาติ
มญฺญมานา พฺราหฺมณา มยนฺติ อิมินา โคตฺเตน มตฺตา หุตฺวา วิสมํ จรนฺติ,
วิสมานิ กายกมฺมาทีนิ กโรนฺตีติ อตฺโถ. ปุถุตฺตทณฺฑาติ ๓- ปุถุ อตฺตทณฺฑา
เอเตหีติ ปุถุตฺตทณฺฑา, คหิตนานาวิธทณฺฑาติ อตฺโถ. ตสถาวเรสูติ ๔- สตเณฺห
นิตฺตเณฺเหสุ. อคุตฺตทฺวารสฺส ภวนฺติ โมฆาติ อสํวุตทฺวารสฺส สพฺเพปิ
วตฺตสมาทานา โมฆา ภวนฺตีติ ทีเปติ, ยถา กินฺติ? สุปิเนว ลทฺธํ ปุริสสฺส
วิตฺตนฺติ. ยถา สุปิเน ปุริสสฺส ลทฺธํ มณิมุตฺตาทินานาวิธํ วิตฺตโมฆํ โหติ,
ปพุชฺฌิตฺวา กิญฺจิ น ปสฺสติ, เอวํ โมฆา ภวนฺตีติ อตฺโถ.
    อนาสกาติ เอกาหทฺวีหาทิวเสน อนาหารกา. ถณฺฑิลสายิกา จาติ
หริตกุสสนฺถเต ภูมิภาเค สยนํ. ปาโต สินานญฺจ ตโย จ เวทาติ ปาโตว อุทกํ
ปวิสิตฺวา นฺหานญฺเจว ตโย จ เวทา. ขราชินํ ชฏา ปงฺโกติ ขรสมฺผสฺสํ
อชินจมฺมญฺเจว ชฏากปาโล จ ปงฺโก จ, ปงฺโก นาม ทนฺตมลํ. มนฺตา สีลพฺพตํ
ตโปติ มนฺตา จ อชสีลโคสีลสงฺขาตํ สีลํ อชวตโควตสงฺขาตํ วตญฺจ. อยํ ๕-
อิทานิ พฺราหฺมณานํ ตโปติ วทติ. กุหนา วงฺกทณฺฑา จาติ ปฏิจฺฉนฺนคูโถ
วิย ๖- ปฏิจฺฉนฺนโทสํ โกหญฺญญฺเจว วงฺกทณฺโฑ จ, อุทุมฺพรปลาสเวฬุวรุกฺขานํ
อญฺญตรโต คหิตํ วงฺกทณฺฑกฏฺฐญฺจาติ ๗- อตฺโถ. อุทกาจมนานิ จาติ อุทเกน
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. มานํ    ฉ.ม. ชปามเสติ, เอวมุปริปิ    ฉ.ม. ปุถุอตฺตทณฺฑาติ
@ ฉ.ม. สตณฺหาตเณฺหสูติ                  ม. อุภยํ
@ สี. ปฏิจฺฉนฺนภูโต, ฉ.ม. ปฏิจฺฉนฺนกูโป     ฉ.ม. วงฺกทณฺฑญฺจาติ
มุขปริมชฺชนานิ. วณฺณา เอเต พฺราหฺมณานนฺติ เอเต พฺราหฺมณานํ
ปริกฺขารภณฺฑกวณฺณานีติ ทสฺเสติ. กตกิญฺจิกฺขภาวนาติ กตา กิญฺจิกฺขภาวนา. อยเมว
วา ปาโฐ, อามิสกิญฺจิกฺขสฺส วฑฺฒนตฺถาย กตนฺติ อตฺโถ.
    เอวํ เอตรหิ พฺราหฺมณานํ มทํ นิมฺมาเทตฺวา ปุน โปราณพฺราหฺมณานํ
วณฺณํ กเถนฺโต จิตฺตญฺจ สุสมาหิตนฺติอาทิมาห. ตตฺถ สุสมาหิตนฺติ เตสํ
พฺราหฺมณานํ จิตฺตํ อุปจารปฺปนาสมาธีหิ สุสมาหิตํ อโหสีติ ทสฺเสติ. อขิลนฺติ มุทุ
อถทฺธํ. โส มคฺโค พฺรหฺมปตฺติยาติ โส เสฏฺฐปตฺติยา มคฺโค, ตุเมฺห ปน กึ
พฺราหฺมณา นามาติ ทีเปนฺโต เอวมาห.
     อคมํสุ นุ ขฺวิธาติ อคมํสุ นุ โข อิธ. อธิมุจฺจตีติ กิเลสวเสน อธิมุตฺโต
คิทฺโธ โหติ. พฺยาปชฺชตีติ พฺยาปาทวเสน ปูติจิตฺตํ โหติ. ปริตฺตเจตโสติ
อนุปฏฺฐิตสติตาย สงฺกิเลสจิตฺเตน ปริตฺตจิตฺโต. เจโตวิมุตฺตินฺติ ผลสมาธึ.
ปญฺญาวิมุตฺตินฺติ ผลปญฺญํ. อปฺปมาณเจตโสติ อุปฏฺฐิตสติตาย นิกฺกิเลสจิตฺเตน
อปฺปมาณจิตฺโต.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๔๘-๕๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=1037&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=1037&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=205              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=3051              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=2998              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=2998              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]