อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                        ๘. สงฺขธมสุตฺตวณฺณนา
    [๓๖๐] อฏฺฐเม ยํ พหุลํ ยํ พหุลนฺติ อิมินา นิคณฺโฐ อตฺตนาว อตฺตโน
วาทํ ภินฺทติ. ตสฺมา ภควา เอวํ สนฺเต น โกจิ อาปายิโกติอาทิมาห. ปุริมานิ
ปน จตฺตาริ ปทานิ ทิฏฺฐิยา ปจฺจยา โหนฺติ. ตสฺมา เตสุปิ อาทีนวํ ทสฺเสนฺโต
อิธ คามณิ เอกจฺโจ สตฺถา เอวํวาที โหตีติอาทิมาห. ตตฺถ อหมฺปมฺหีติ
อหมฺปิ อมฺหิ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,ก. โอสรนฺติ
    เมตฺตาสหคเตนาติอาทีสุ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ สพฺพํ สทฺธึ ภาวนานเยน
วิสุทฺธิมคฺเค วุตฺตเมว. เสยฺยถาปิ คามณิ พลวา สงฺขธโมติอาทิ ปน อิธ อปุพฺพํ.
ตตฺถ พลวาติ พลสมฺปนฺโน. สงฺขธโมติ สงฺขธมโก. อปฺปกสิเรนาติ อกิจฺเฉน
อทุกฺเขน. ทุพฺพโล หิ สงฺขธโม สงฺขํ ธมนฺโตปิ น สกฺโกติ จตสฺโส ทิสา
สเรน วิญฺญาเปตุํ, นาสฺส สงฺขสทฺโท สพฺพโต ผรติ, พลวโต ปน วิปฺผาริโก ๑-
โหติ, ตสฺมา "พลวา"ติ อาห.
    เมตฺตาย เจโตวิมุตฺติยาติ เอตฺถ "เมตฺตา"ติ วุตฺเต อุปจาโรปิ อปฺปนาปิ
วฏฺฏติ, "เจโตวิมุตฺตี"ติ วุตฺเต ปน อปฺปนาว วฏฺฏติ. ยํ ปมาณกตํ กมฺมนฺติ
ปมาณกตํ กมฺมํ นาม กามาวจรํ วุจฺจติ, อปฺปมาณกตํ กมฺมํ นาม รูปาวจรํ.
ตํ หิ ปมาณํ อติกฺกมิตฺวา โอทิสฺสกอโนทิสฺสกทิสาผรณวเสน วฑฺเฒตฺวา กตตฺตา
อปฺปมาณกตนฺติ วุจฺจติ.
    น ตํ ตตฺราวสิสฺสติ, น ตํ ตตฺราวติฏฺฐตีติ ตํ กามาวจรกมฺมํ ตสฺมึ
รูปารูปาวจรกมฺเม น โอหิยฺยติ น ติฏฺฐติ. กึ วุตฺตํ โหติ? ตํ กามาวจรกมฺมํ
ตสฺส รูปารูปาวจรกมฺมสฺส อนฺตรา ลคฺคิตุํ วา ฐาตุํ วา รูปารูปาวจรกมฺมํ
ผริตฺวา ปริยาทิยิตฺวา อตฺตโน โอกาสํ คเหตฺวา ปติฏฺฐาตุํ วา น สกฺโกติ,
อถโข รูปารูปาวจรกมฺมเมว กามาวจรํ มโหโฆ วิย ปริตฺตํ อุทกํ ผริตฺวา
ปริยาทิยิตฺวา อตฺตโน โอกาสํ กตฺวา ติฏฺฐติ, ตสฺส วิปากํ ปฏิพาหิตฺวา สยเมว
พฺรหฺมสหพฺยตํ อุปเนตีติ. อิติ อิทํ สุตฺตํ อาทิมฺหิ กิเลสวเสน วุฏฺฐาย อวสาเน
พฺรหฺมวิหารวเสน คหิตตฺตา ยถานุสนฺธินาว คตํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๑๖๖-๑๖๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=3646&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=3646&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=608
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=8038
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=7941
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=7941
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘
http://84000.org/tipitaka/read/?index_18