ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                         ๔. ฉนฺนสุตฺตวณฺณนา
       [๘๗] จตุตฺเถ ฉนฺโนติ เอวํนามโก เถโร, น อภินิกฺขมนํ นิกฺขนฺตตฺเถโร.
ปฏิสลฺลานาติ ผลสมาปตฺติโต. คิลานปุจฺฉกาติ คิลานุปฏฺฐากา. คิลานุปฏฺฐานํ
นาม พุทฺธปสตฺถํ พุทฺธวณฺณิตํ, ตสฺมา เอวมาห. สีสเวฐํ ทเทยฺยาติ สีเส เวทนํ
สีสเวฐํ, ตํ จ ทเทยฺย. สตฺถนฺติ ชีวิตหารกสตฺถํ. นาวกงฺขามีติ น อิจฺฉามิ.
ปริจิณฺโณติ ปริจริโต. มนาเปนาติ มนวฑฺฒนเกน กายกมฺมาทินา. เอตฺถ จ
สตฺต เสขา ปริจรนฺติ นาม, อรหา ปริจารี ๓- นาม, ภควา ปริจิณฺโณ นาม.
@เชิงอรรถ:  ก. ปริวาริตานิ    สํ.ข. ๑๗/๘๓/๘๔    สี. ปริจริ
      เอตํ หิ อาวุโส สาวกสฺส ปฏิรูปนฺติ อาวุโส สาวกสฺส นาม เอตํ อนุจฺฉวิกํ.
อนุปวชฺชนฺติ อปฺปวตฺติกํ อปฺปฏิสนฺธิกํ. ปุจฺฉาวุโส สาริปุตฺต สุตฺวา
เวทิสฺสามาติ อยํ สาวกปริวารณา นาม. เอตํ มมาติอาทีนิ ตณฺหามานทิฏฺฐิคฺคาหวเสน
วุตฺตานิ. นิโรธํ ทิสฺวาติ ขยวยํ ญตฺวา. เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส
อตฺตาติ สมนุปสฺสามีติ อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตาติ สมนุปสฺสามิ. เอตฺตเกสุ ฐาเนสุ
ฉนฺนตฺเถโร สาริปุตฺตตฺเถเรน ปุจฺฉิตํ ปญฺหํ อรหตฺเต ปกฺขิปิตฺวา กเถสิ.
สาริปุตฺตตฺเถโร ปนสฺส ปุถุชฺชนภาวํ ญตฺวาปิ ตํ "ปุถุชฺชโน"ติ วา "ขีณาสโว"ติ
วา อวตฺวา ตุณหีเยว อโหสิ. จุนฺทตฺเถโร ปนสฺส ปุถุชฺชนภาวํ สญฺญาเปสฺสามีติ ๑-
จินฺเตตฺวา โอวาทํ อทาสิ.
      ตตฺถ ตสฺมาติ ยสฺมา มารณนฺติกํ เวทนํ อธิวาเสตุํ อสกฺโกนฺโต สตฺถํ
อาหรามีติ วทติ, ตสฺมา ปุถุชฺชโน อายสฺมา, เตน อิทมฺปิ มนสิกโรมีติ ๒- ทีเปติ.
ยสฺมา วา ฉนฺนํ อายตนานํ นิโรธํ ทิสฺวา จกฺขาทีนิ ติณฺณํ คาหานํ วเสน
น สมนุปสฺสามีติ วทสิ, ตสฺมา อิทมฺปิ ตสฺส ภควโต สาสนํ อายสฺมตา
มนสิกตฺตพฺพนฺติปิ ปุถุชฺชนภาวเมว ทีเปนฺโต วทติ. นิจฺจกปฺปนฺติ นิจฺจกาลํ. ๓-
นิสฺสิตสฺสาติ ตณฺหามานทิฏฺฐีหิ นิสฺสิตสฺส. จลิตนฺติ วิปฺผนฺทิตํ โหติ. ยถยิทํ
อายสฺมโต อุปฺปนฺนํ เวทนํ อธิวาเสตุํ อสกฺโกนฺตสฺส "อหํ เวทยามิ, มม
เวทนา"ติ อปฺปหีนคฺคาหสฺส อิทานิ วิปฺผนฺทิตํ โหติ, อิมินาปิ นํ "ปุถุชฺชโนว
ตฺวนฺ"ติ วทติ.
      ปสฺสทฺธีติ กายจิตฺตปสฺสทฺธิ, กิเลสปสฺสทฺธิ นาม โหตีติ อตฺโถ.
นนฺทีติ ตณฺหานนฺทิยา. ๔- อสตีติ ภวตฺถาย อาลยนิกนฺติปริยุฏฺฐาเน อสติ.
@เชิงอรรถ:  ก. ญาเปสฺสามีติ               ฉ.ม. มนสิกโรหีติ
@ ม. นิจฺจกาเล            ฉ.ม. นติยาติ ตณฺหานติยา
อาคติคติ น โหตีติ ปฏิสนฺธิวเสน อาคติ นาม, จุติวเสน คมนํ นาม น
โหติ. จุตูปปาโตติ จวนวเสน จุติ, อุปปชฺชนวเสน อุปปาโต. เนวิธ น หุรํ
น อุภยมนฺตเรนาติ น อิธ โลเก น ปรโลเก น อุภยตฺถ โหติ. เอเสวนฺโต
ทุกฺขสฺสาติ วฏฺฏทุกฺขกิเลสทุกฺขสฺส อยเมว อนฺโต อยํ ปริจฺเฉโท ปริวฏุมภาโว
โหติ. อยเมว หิ เอตฺถ อตฺโถ. เย ปน  "อุภยมนฺตเรนา"ติ วจนํ คเหตฺวา
อนฺตราภวํ อิจฺฉนฺติ, เตสํ วจนํ นิรตฺถกํ. อนฺตรา ภวสฺส หิ ภาโว อภิธมฺเม
ปฏิกฺขิตฺโตเยว. "อนฺตเรนา"ติ วจนํ  ปน วิกปฺปนฺตรทีปนํ. ตสฺมา อยเมตฺถ
อตฺโถ:- เนว อิธ น หุรํ, อปโร วิกปฺโป น อุภยนฺติ.
      สตฺถํ อาหเรสีติ ชีวิตหารกสตฺถํ อาหริ, อาหริตฺวา กณฺฐนาฬํ ฉินฺทิ.
อถสฺส ตสฺมึ ขเณ มรณภยํ โอกฺกมิ, คตินิมิตฺตํ อุปฏฺฐาสิ. โส อตฺตโน
ปุถุชฺชนภาวํ ญตฺวา สํวิคฺคจิตฺโต วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา สงฺขาเร ปริคฺคณฺหนฺโต
อรหตฺตํ ปตฺวา สมสีสี หุตฺวา ปรินิพฺพุโต. สมฺมุขาเยว อนุปวชฺชตา พฺยากตาติ
กิญฺจาปิ อิทํ เถรสฺส ปุถุชฺชนกาเล พฺยากรณํ โหติ, เอเตน ปน พฺยากรเณน
อนนฺตรายมสฺส ๑-  ปรินิพฺพานํ อโหสิ, ตสฺมา ภควา ตเทว พฺยากรณํ
คเหตฺวา กเถสิ.
      อุปวชฺชกุลานีติ อุปสงฺกมิตพฺพกุลานิ. อิมินา เถโร "ภนฺเต เอวํ อุปฏฺฐาเกสุ
จ อุปฏฺฐายิกาสุ จ วิชฺชมานาสุ โส ภิกฺขุ ตุมฺหากํ สาสเน ปรินิพฺพายิสฺสตี"ติ
ปุพฺพภาเค ปฏิปตฺติยํ กุลสํสคฺคโทสํ ทสฺเสนฺโต ปุจฺฉติ. อถสฺส ภควา กุเลส
สํสคฺคาภาวํ ทีเปนฺโต โหนฺติ เหเต สาริปุตฺตาติอาทิมาห. อิมสฺมึ กิรฏฺฐาเน
เถรสฺส กุเลสุ อสํสฏฺฐภาโว ปากโต อโหสิ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมว.
@เชิงอรรถ:  สี. อนนฺตราเยวสฺส


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๒๐-๒๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=425&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=425&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=104              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=1349              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=1363              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=1363              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]