ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                       ๒. มาลุกฺยปุตฺตสุตฺตวณฺณนา
      [๙๕] ทุติเย มาลุกฺยปุตฺโตติ มาลุกฺยพฺราหฺมณิยา ปุตฺโต. เอตฺถาติ
เอตสฺมึ ตว โอวาทายาจเน. อิมินา เถรํ อปสาเทติปิ อุสฺสาเทติปิ. กถํ? อยํ
กิร ทหรกาเล รูปาทีสุ ปมชฺชิตฺวา ปจฺฉา มหลฺลกกาเล อรญฺญวาสํ ปตฺเถนฺโต
กมฺมฏฺฐานํ ยาจติ. อถ ภควา "เอตฺถ ทหเร กึ วกฺขามิ, มาลุกฺยปุตฺโต วิย
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ภวตฺถ
ตุเมฺหหิปิ ตรุณกาเล ๑- ปมชฺชิตฺวา มหลฺลกกาเล อรญฺญํ ปวิสิตฺวา สมณธมฺมํ
กเรยฺยาถา"ติ อิมินา อธิปฺปาเยน ภณนฺโต เถรํ อปสาเทติ นาม.
      ยสฺมา ปน เถโร มหลฺลกกาเลปิ อรญฺญํ ปวิสิตฺวา สมณธมฺมํ กาตุกาโม,
ตสฺมา ภควา "เอตฺถ ทหเร กึ วกฺขามิ, ๒- อยํ อมฺหากํ มาลุกฺยปุตฺโต
มหลฺลกกาเลปิ อรญฺญํ ปวิสิตฺวา สมณธมฺมํ กตฺตุกาโม กมฺมฏฺฐานํ ยาจติ,
ตุเมฺห นาม ตรุณกาเลปิ วีริยํ น กโรถา"ติ อิมินา อธิปฺปาเยน ภณนฺโต
เถรํ อุสฺสาเทติ นาม.
      ยตฺร หิ นามาติ โย นาม. กิญฺจาปิหนฺติ ๓- กิญฺจาปิ  "อหํ มหลฺลโก"ติ
ญาตํ, ยทิ อหํ มหลฺลโก, มหลฺลโก สมาโนปิ สกฺขิสฺสามิ สมณธมฺมํ กาตุํ,
เทเสตุ เม ภนฺเต ภควาติ อธิปฺปาเยน มหลฺลกภาวํ อนุคฺคณฺหนฺโต โอวาทํ
จ ปสํสนฺโต เอวมาห.
      อทิฏฺฐา อทิฏฺฐปุพฺพาติ อิมสฺมึ อตฺตภาเว อทิฏฺฐา อตีเตปิ อทิฏฺฐปุพฺพา.
น จ ปสฺสสีติ เอตรหิปิ น ปสฺสสิ. น น เต โหติ ปสฺเสยฺยนฺติ เอวํ
สมนฺนาหาโรปิ เต ยตฺถ นตฺถิ, อปิ นุ เต ตตฺถ ฉนฺทาทโย อุปฺปชฺเชยฺยุนฺติ
ปุจฺฉติ
      ทิฏฺเฐ ทิฏฺฐมตฺตนฺติ รูปายตเน จกฺขุวิญฺญาเณน ทิฏฺฐมตฺตํ. จกฺขุวิญฺญาณํ
หิ รูเป รูปมตฺตเมว ปสฺสติ, น นิจฺจาทิสภาวํ, อิติ เสสวิญฺญาเณหิปิ เม
เอตฺถ ทิฏฺฐมตฺตเมว จิตฺตํ ภวิสฺสตีติ อตฺโถ.  อถวา ทิฏฺเฐ ทิฏฺฐํ นาม
จกฺขุวิญฺญาณํ, รูเป รูปวิชานนนฺติ อตฺโถ.  มตฺตาติ ปมาณํ, ทิฏฺฐํ มตฺตา อสฺสาติ
ทิฏฺฐมตฺตํ, จิตฺตํ, จกฺขุวิญฺญาณมตฺตเมว เม จิตฺตํ ภวิสฺสตีติ อตฺโถ. อิทํ วุตตํ
โหติ:- ยถา อาปาถคตรูเป จกฺขุวิญฺญาณํ น รชฺชติ น ทุสฺสติ น มุยฺหติ,
@เชิงอรรถ:  ม. ทหรกาเล     ฉ.ม. วกฺขาม    ฉ.ม. กิญฺจาปาหนฺติ
เอวํ ราคาทิวิรเหน จกฺขุวิญฺญาณมตฺตเมว ชวนํ ภวิสฺสติ, จกฺขุวิญฺญาณปฺปมาเณเนว
ชวนํ ฐเปสฺสามีติ. อถวา ทิฏฺฐํ นาม จกฺขุวิญฺญาเณน ทิฏฺฐรูปํ, ทิฏฺเฐ
ทิฏฺฐมตฺตํ นาม ตตฺเถว อุปฺปนฺนสมฺปฏิจฺฉนฺนสนฺตีรณโวฏฺฐพฺพนสงฺขาตจิตฺตตฺตยํ.
ยถา ตํ น รชฺชติ น ทุสฺสติ น มุยฺหติ, เอวํ อาปาถคเต รูเป เตเนว
สมฺปฏิจฺฉนฺนาทิปฺปมาเณน ชวนํ อุปฺปาเทสฺสามิ, นาสฺส ๑- ตํ ปมาณํ อติกฺกมิตฺวา
รชฺชนาทิวเสน อุปฺปชฺชิตุํ ทสฺสามีติ อยเมตฺถ อตฺโถ. เอเสว นโย สุตมุเตสุ.
   วิญฺญาเต วิญฺญาตมตฺตนฺติ เอตฺถ ปน วิญฺญาตํ นาม มโนทฺวาราวชฺชเนน
วิญฺญาตารมฺมณํ, ตสฺมึ วิญฺญาเต วิญฺญาตมตฺตนฺติ อาวชฺชนปฺปมาณํ. ยถา
อาวชฺชเนน น รชฺชติ น ทุสฺสติ น มุยฺหติ, เอวํ รชฺชนาทิวเสน อุปฺปชฺชิตุํ
อทตฺวา อาวชฺชนปฺปมาเณเนว จิตฺตํ ฐเปสฺสามีติ อยเมตฺถ อตฺโถ.
      ยโตติ ยทา. ตโตติ ตทา. น เตนาติ เตน ราเคน วา รตฺโต, โทเสน
วา ทุฏฺโฐ, โมเหน วา มูโฬฺห น ภวิสฺสติ. ตโต ตฺวํ มาลุกฺยปุตฺต น ตตฺถาติ
ยทา ตฺวํ เตน ราเคน วา โทสโมเหหิ วา รตฺโต วา ทุฏฺโฐ วา มูโฬฺห
วา น ภวิสฺสสิ, ตทา ตฺวํ น ตตฺถ ตสฺมึ ทิฏฺเฐ วา สุตมุตวิญฺญาเต วา
ปฏิพทฺโธ อลฺลีโน ปติฏฺฐิโต นาม ภวิสฺสสิ. เนวิธาติอาทิ วุตฺตตฺถเมว.
      สติ มุฏฺฐาติ สติ นฏฺฐา. ตญฺจ อชฺโฌสาติ ตํ อารมฺมณํ คิลิตฺวา.
อภิชฺฌา จ วิเหสา จาติ อภิชฺฌาย จ วิเหสาย ๒- จ. อถวา "ตสฺส วฑฺฒนฺตี"ติ
ปเทนปิ สทฺธึ โยเชตพฺพํ, อภิชฺฌา จ วิเหสา จาติ อิเมปิ เทฺว ธมฺมา ตสฺส
วฑฺฒนฺตีติ อตฺโถ.
      จิตฺตมสฺสูปหญฺญตีติ อภิชฺฌาวิเหสาหิ อสฺส จิตฺตํ อุปหญฺญติ. อาจินโตติ
อาจินนฺตสฺส. อารา นิพฺพาน วุจฺจตีติ เอวรูปสฺส ปุคฺคลสฺส นิพฺพานํ นาม
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. นาหํ       ฉ.ม. วิหึสาย
ทูเร ปวุจฺจติ. ฆตฺวาติ ฆายิตฺวา. โภตฺวาติ ภุตฺวา สายิตฺวา เลหิตฺวา. ผุสฺสาติ
ผุสิตฺวา. ปฏิสฺสโตติ ปฏิสฺสติสงฺขาตาย สติยา ยุตฺโต. เสวโต จาปิ เวทนนฺติ
จตุมคฺคสมฺปยุตฺตํ นิพฺพตฺติตโลกุตฺตรเวทนํ เสวนฺตสฺส. ขิยฺยตีติ ขยํ คจฺฉติ, กึ
ตํ? ทุกฺขมฺปิ กิเลสชาตมฺปิ. อญฺญตโรติ อสีติยา มหาสาวกานํ อพฺภนฺตโร เอโก.
อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต คาถาหิปิ วฏฺฏวิวฏฺฏเมว กถิตํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๓๒-๓๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=692&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=692&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=131              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=1788              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=1786              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=1786              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]