อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                            ๕. ชราวคฺค
                        ๑. ชราธมฺมสุตฺตวณฺณนา
    [๕๑๑] ปญฺจมวคฺคสฺส ปฐเม ปจฺฉาตเปติ ปาสาทจฺฉายาย ปุรตฺถิมทิสํ
ปฏิจฺฉนฺนตฺตา ปาสาทสฺส ปจฺฉิมทิสาภาเค อาตโป โหติ, ตสฺมึ ฐาเน ปญฺญตฺตวร-
พุทฺธาสเน นิสินฺโนติ อตฺโถ. ปิฏฺฐึ โอตาปยมาโนติ ยสฺมา สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสปิ
อุปาทินฺนกสรีเร อุณฺหกาเล อุณฺหํ โหติ, สีตกาเล สีตํ, อยํ จ หิมปาตสีตสมโย,
ตสฺมา มหาจีวรํ โอตาเรตฺวา สูริยรสฺมีหิ ปิฏฺฐึ โอตาปยมาโน นิสีทิ.
    กึ ปน พุทฺธรสฺมิโย มทฺทิตฺวา สูริยรสฺมิ อนฺโต ปวิสิตุํ สกฺโกตีติ. น
สกฺโกติ. เอวํ สนฺเต กึ ตาเปตีติ. รสฺมิเตชํ. ยเถว หิ ฐิตมชฺฌนฺติเก ปริมณฺฑลาย
ฉายาย รุกฺขมูเล นิสินฺนสฺส กิญฺจาปิ สูริยรสฺมิโย สรีรํ น ผุสฺสนฺติ, สพฺพทิสาสุ
ปน เตโช ผรติ, อคฺคิชาลาหิ ปริกฺขิตฺโต วิย โหติ, เอวํ สูริยรสฺมีสุ
พุทฺธรสฺมิโย มทฺทิตฺวา อนฺโต ปวิสิตุํ อสกฺกุณนฺตีสุปิ สตฺถา เตชํ ตาเปนฺโต
นิสินฺโนติ เวทิตพฺโพ.
    อโนมชฺชนฺโตติ ปิฏฺฐิปริกมฺมกรณวเสน อนุมชฺชนฺโต. อจฺฉริยํ ภนฺเตติ
เถโร ภควโต ปิฏฺฐิโต มหาจีวรํ โอตาเรตฺวา นิสินฺนสฺส ทฺวินฺนํ อํสกูฏานํ
อนฺตเร สุวณฺณาวฏฺฏํ วิย เกสคฺคปฺปมาณํ วลิยาวฏฺฏํ ทิสฺวา "เอวรูเปปิ นาม
สรีเร ชรา ปญฺญายตี"ติ สญฺชาตสํเวโค ชรํ ครหนฺโต เอวมาห. ครหนจฺฉริยํ
นาม กิเรตํ.
    น เจวํ ทานิ ภนฺเต ภควโต ตาว ปริสุทฺโธติ ยถาปกติยา ฉวิวณฺโณ
ปริสุทฺโธ, น เอวเมตรหีติ ทีเปนฺโต เอวมาห. ตถาคตสฺส หิ ทหรกาเล
สงฺกุสตสมพฺภาหตอุสภจมฺมํ วิย วิหตวลิโก กาโย โหติ, ตสฺมึ ฐปิโต ๑- หตฺโถ
ภสฺสเตว น สนฺติฏฺฐติ, เตลปุจฺฉนาการปฺปตฺโต วิย โหติ. มหลฺลกกาเล ปน สิราชาลา
มิลายนฺติ, ๒- สนฺธิปพฺพานิ สิถิลานิ ๓- โหนฺติ, มํสํ อฏฺฐิโต มุจฺจิตฺวา
สิถิลภาวํ อาปชฺชิตฺวา ตตฺถ ตตฺถ โอลมฺพติ. พุทฺธานํ ปน เอวรูปํ น โหติ.
อญฺเญสํ อปากฏํ, สนฺติกาว จรตฺตา อานนฺทตฺเถรสฺเสว ปากฏํ โหติ, ตสฺมา
เอวมาห.
@เชิงอรรถ: ๑ ก. ตสฺมึ ปติโต     ๒ ก. สิราชาลาปิ ชายนฺติ     ๓ ก. วิรฬานิ
    สิถิลานิ จ คตฺตานีติ อญฺเญสํ มุเข มํสกูฏนฺตเรติ เตสุ เตสุ ฐาเนสุ
วลิโย สนฺติฏฺฐนฺติ, สตฺถุ ปเรตํ นตฺถิ, เถโร จ ทฺวินฺนํ อํสกูฏานํ อนฺตเร
วลิยาวฏฺฏกํ ทิสฺวา เอวมาห. สพฺพานิ วลิยชาตานีติ อิทมฺปิ อตฺตโน
ปากฏวเสเนวาห, สตฺถุ ปน อญฺเญสํ วิย วลิโย นาม นตฺถิ. ปุรโต ปพฺภาโร จ
กาโยติ สตฺถา พฺรหฺมุชุคตฺโต, เทวนคเร สมุสฺสิตสุวณฺณโตรณํ วิยสฺส กาโย
อุชุกเมว อุคฺคโต. มหลฺลกกาเล ปน กาโย ปุรโต วงฺโก โหติ, สฺวายํ อญฺเญสํ
อปากโฏ, สนฺติกาว จรตฺตา ปน เถรสฺเสว ปากโฏ, ตสฺมา เอวมาห. ทิสฺสติ
จ อินฺทฺริยานํ อญฺญถตฺตนฺติ อินฺทฺริยานิ นาม น จกฺขุวิญฺเญยฺยานิ. ยโต ปน
ปกติยา ปริสุทฺโธ ฉวิวณฺโณ, อิทานิ น ตถา ปริสุทฺโธ, อํสกูฏนฺตเร วลิ
ปญฺญายติ, พฺรหฺมุชุกาโย ปุรโต วงฺโก, อิมินาว การเณน จกฺขาทีนํ จ อินฺทฺริยานํ
อญฺญถตฺเตน ภวิตพฺพนฺติ นยคฺคาหโต เอวมาห. ธี ตํ ชมฺมิชเร อตฺถูติ ลามเก
ชเร ธี ตํ ตุยฺหํ โหตุ, ธิกฺกาโร ตํ ผุสติ. พิมฺพนฺติ อตฺตภาโว.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๓๑๙-๓๒๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=6979&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=6979&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=962
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=19&A=5669
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=19&A=5552
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=19&A=5552
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘
http://84000.org/tipitaka/read/?index_19