ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                        ๑๐. วิภงฺคสุตฺตวณฺณนา
    [๘๓๒] ทสเม โกสชฺชสหคโตติ อิธ ภิกฺขุ ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ
มนสิกโรนฺโต นิสีทติ, อถสฺส จิตฺเต ลีนากาโร โอกฺกมติ, โส "ลีนากาโร เม
โอกฺกนฺโต"ติ ญตฺวา อปายภเยน จิตฺตํ ตชฺเชตฺวา ปุน ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา
กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรติ. อถสฺส ปุน ลีนากาโร โอกฺกมติ, โส ปุน อปายภเยน
จิตฺตํ ตชฺเชตฺวา ๒- ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรตีติ เอวมสฺส
โกสชฺเชน โวกิณฺณตฺตา ฉนฺโท โกสชฺชสหคโต นาม โหติ. โกสชฺชสมฺปยุตฺโตติ
ตสฺเสว เววจนํ.
    อุทฺธจฺจสหคโตติ อิธ ภิกฺขุ ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิกโรนฺโต
นิสีทติ, อถสฺส จิตฺตํ อุทฺธจฺเจ ปตติ, โส พุทฺธธมฺมสํฆคุเณ อาวชฺเชตฺวา จิตฺตํ
หาเสตฺวา โตเสตฺวา กมฺมนิยํ กตฺวา ปุน ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิ
กโรติ. อถสฺส ปุน จิตฺตํ อุทฺธจฺเจ ปตติ, โส ปุน พุทฺธธมฺมสํฆคุเณ
อาวชฺเชตฺวา จิตฺตํ หาเสตฺวา โตเสตฺวา กมฺมนิยํ กตฺวา ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา
กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรตีติ เอวมสฺส อุทฺธจฺเจน  โวกิณฺณตฺตา ฉนฺโท
อุทฺธจฺจสหคโต นาม โหติ.
    ถินมิทฺธสหคโตติ อิธ ภิกฺขุ ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิกโรนฺโต
นิสีทติ, อถสฺส ถินมิทฺธํ ๓- อุปฺปชฺชติ, โส "อุปฺปนฺนํ เม ถินมิทฺธนฺ"ติ ญตฺวา
อุทเกน มุขํ ปุญฺฉิตฺวา กณฺเณ อากฑฺฒิตฺวา ปคุณํ ธมฺมํ สชฺฌายิตฺวา ทิวา
คหิตํ วา อาโลกสญฺญํ มนสิกริตฺวา ถินมิทฺธํ วิโนเทตฺวา ปุน ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. โย โส     ฉ.ม. ตชฺเชตฺวา, อาวชฺเชตฺวา     ก. นิทฺทา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๗.

กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรติ. อถสฺส ปุน ถินมิทฺธํ อุปฺปชฺชติ, โส วุตฺตนเยเนว ปุน ถินมิทฺธํ วิโนเทตฺวา ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรตีติ เอวมสฺส ถินมิทฺเธน โวกิณฺณตฺตา ฉนฺโท ถินมิทฺธสหคโต นาม โหติ. อนุวิกฺขิตฺโตติ อิธ ภิกฺขุ ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิกโรนฺโต นิสีทติ, อถสฺส กามคุณารมฺมเณ จิตฺตํ วิกฺขิปติ, โส "พหิทฺธา วิกฺขิตฺตํ เม จิตฺตนฺ"ติ ญตฺวา อนมตคฺค ๑- เทวทูต ๒- เวลาม ๓- อนาคตภยสุตฺตาทีนิ ๔- สุตฺตานิ ๕- อาวชฺเชนฺโต สุตฺตทณฺเฑน จิตฺตํ ตชฺเชตฺวา กมฺมนิยํ กตฺวา ปุน ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรติ. อถสฺส ปุน จิตฺตํ วิกฺขิปติ, โส ปุน สุตฺตทณฺเฑน จิตฺตํ กมฺมนิยํ กตฺวา ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรตีติ เอวมสฺส กามวิตกฺกโวกิณฺณตฺตา ฉนฺโท พหิทฺธา ปญฺจกามคุเณ อารพฺภ อนุวิกฺขิตฺโต อนุวิสโฏ โหติ. ยถา ปุเร ตถา ปจฺฉาติ กมฺมฏฺฐานวเสนปิ เทสนาวเสนปิ ปุริมปจฺฉิมตา เวทิตพฺพา. กถํ? กมฺมฏฺฐาเน ตาว กมฺมฏฺฐานสฺส อภินิเวโส ปุเร นาม, อรหตฺตํ ปจฺฉา นาม. ตตฺถ โย ภิกฺขุ มูลกมฺมฏฺฐาเน อภินิวิสิตฺวา อติลีนาทีสุ จตูสุ ฐาเนสุ จิตฺตสฺส โอกฺกมนํ ปฏิเสเธตฺวา ทุฏฺฐโคเณ โยชิตฺวา สาเรนฺโต วิย จตุรสฺสฆฏิกํ โอตาเรนฺโต วิย จตุนฺนํ ฐานานํ เอกฏฺฐาเนปิ อสชฺชนฺโต สงฺขาเร สมฺมสิตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณาติ, อยมฺปิ ยถา ปุเร ตถา ปจฺฉา วิหรติ นาม. อยํ กมฺมฏฺฐานวเสน ปุริมปจฺฉิมตา. เทสนาวเสน ปน เกสา ปุเร นาม, มตฺถลุงฺคํ ปจฺฉา นาม. ตตฺถ โย ภิกฺขุ เกเสสุ อภินิวิสิตฺวา วณฺณสณฺฐานาทิวเสน @เชิงอรรถ: สํ.นิ. ๑๖/๑๒๔/๑๗๒ ม. อุ. ๑๔/๒๖๑/๒๓๐ ปาฬิ. เจลสุตฺต, ฉ.ม. เจโลปม..., @สํ.มหา. ๑๙/๑๑๐๔/๓๘๓, องฺ. นวก. ๒๓/๒๒๔(๒๐)/๔๐๕-๖ อาทิ (สฺยา) @ องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๗๗/๑๑๕ (สฺยา) ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๘.

เกสาทโย ปริคฺคณฺหนฺโต จตูสุ ฐาเนสุ อสชฺชนฺโต ยาว มตฺถลุงฺคา ภาวนํ ปาเปติ, อยมฺปิ ยถา ปุเร ตถา ปจฺฉา วิหรติ นาม. เอวํ เทสนาวเสน ปุริมปจฺฉิมตา เวทิตพฺพา. ยถา ปจฺฉา ตถา ปุเรติ อิทํ ปุริมนยสฺส ๑- เววจนํ. ยถา อโธ ตถา อุทฺธนฺติ อิทํ สรีรวเสน เวทิตพฺพํ. เตเนวาห "อุทฺธํ ปาทตลา อโธ เกสมตฺถกา"ติ. ตตฺถ โย ภิกฺขุ ปาทตลโต ปฏฺฐาย ยาว เกสมตฺตกา ทฺวตฺตึสาการวเสน วา ปาทงฺคุลีนํ อคฺคปพฺพฏฺฐิโต ยาว สีสกฏาหโต, ๒- สีสกฏาหโต ยาว ปาทงฺคุลีนํ อคฺคปพฺพฏฺฐีนิ, ตาว อฏฺฐิวเสน วา ภาวนํ ปาเปติ จตูสุ ฐาเนสุ เอกฏฺฐาเนปิ อสชฺชนฺโต. อยํ ยถา อุทฺธํ ตถา อโธ, ยถา อโธ ตถา อุทฺธํ วิหรติ นาม. เยหิ อากาเรหีติ เยหิ โกฏฺฐาเสหิ. เยหิ ลิงฺเคหีติ เยหิ สณฺฐาเนหิ. เยหิ นิมิตฺเตหีติ เยหิ อุปฏฺฐาเนหิ. อาโลกสญฺญา สุคฺคหิตา โหตีติ โย ภิกฺขุ องฺคเณ นิสีทิตฺวา อาโลกสญฺญํ มนสิ กโรติ, กาเลน นิมีเลติ, กาเลน อุมฺมีเลติ, อถสฺส ยทา นิมีเลนฺตสฺสาปิ อุมฺมีเลตฺวา โอโลเกนฺตสฺส วิย เอกสทิสเมว อุปฏฺฐาติ, ตทา อาโลกสญฺญา ชาตา นาม โหติ. "ทิวาสญฺญา"ติปิ ตสฺเสว นามํ. สา จ ปน รตฺตึ อุปฺปชฺชมานา สุคฺคหิตา นาม โหติ. สฺวาธิฏฺฐิตาติปิ ตสฺเสว เววจนํ, สุฏฺฐุ อธิฏฺฐิตา สุฏฺฐุ ฐปิตา สฺวาธิฏฺฐิตา นาม วุจฺจติ, สา อตฺถโต สุคฺคหิตาเยว โย อาโลเกน ถินมิทฺธํ วิโนเทตฺวา ฉนฺทํ อุปฺปาเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรติ, ตสฺส ทิวาปิ อาโลกสญฺญา สุคฺคหิตาเยว สฺวาธิฏฺฐิตา นาม. รตฺติ วา โหตุ ทิวา วา, เยน อาโลเกน ถินมิทฺธํ วิโนเทตฺวา กมฺมฏฺฐานํ มนสิ กโรติ, ตสฺมึ ถินมิทฺธวิโนทเน อาโลเก อุปฺปนฺนา สญฺญา สุคฺคหิตา นาม. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปุริมสฺเสว ฉ.ม. สีสกฏาหํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๙.

วีริยาทีสุปิ เอเสว นโย. อิมสฺมึ สุตฺเต ฉนฺนํ อภิญฺญานํ ปาทกิทฺธิ กถิตาติ. ๑- ปาสาทกมฺปนวคฺโค ทุติโย. --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๓๓๖-๓๓๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=7334&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=7334&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=1179              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=19&A=6907              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=19&A=6925              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=19&A=6925              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ http://84000.org/tipitaka/read/?index_19

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]