ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๔ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๑)

                         ๓. ตติยวคฺควณฺณนา
     [๓๐๘] ตติยสฺส ปฐเม มิจฺฉาทิฏฺฐิโกติ น ยาถาวทิฏฺฐิโก. ๑- วิปรีตทสฺสโนติ
ตาเยว มิจฺฉาทิฏฺฐิยา วิปรีตทสฺสโน. สทฺธมฺมา วุฏฺฐาเปตฺวาติ ทสกุสลกมฺมปถธมฺมโต
วุฏฺฐาเปตฺวา. อสทฺธมฺเม ปติฏฺฐาเปตีติ ทสากุสลกมฺมปถสงฺขาเต อสทฺธมฺเม
ปติฏฺฐาเปติ. เอกปุคฺคโลติ เจตฺถ ฉหิ สตฺถาเรหิ สทฺธึ เทวทตฺโต จ อญฺเญ
จ เอวรูปา เวทิตพฺพา.
     [๓๐๙] ทุติเย สมฺมาทิฏฺฐิโกติ ยาถาวทิฏฺฐิโก. อวิปรีตทสฺสโนติ ตาเยว
สมฺมาทิฏฺฐิยา อวิปรีตทสฺสโน. อสทฺธมฺมาติ ทสอกุสลกมฺมปถโต. สทฺธมฺเมติ
ทสกุสลกมฺมปถสงฺขาเต สทฺธมฺเม. เอกปุคฺคโลติ เจตฺถ อนุปฺปนฺเน พุทฺเธ
จกฺกวตฺติราชา สพฺพญฺญุโพธิสตฺโตติ เอวมาทโย ลพฺภนฺติ, อุปฺปนฺเน พุทฺเธ
พุทฺธา ๒- เจว พุทฺธสาวกา
      [๓๑๐] ตติเย มิจฺฉาทิฏฺฐิปรมานีติ มิจฺฉาทิฏฺฐิ ปรมา เอเตสนฺติ
มิจฺฉาทิฏฺฐิปรมานิ. ปญฺจ หิ อนนฺตริยกมฺมานิ มหาสาวชฺชานิ นาม, เตหิปิ
มิจฺฉาทิฏฺฐิเยว มหาสาวชฺชตราติ อธิปฺปาโย. กสฺมา? เตสํ หิ ปริจฺเฉโท อตฺถิ.
จตฺตาริ หิ อนนฺตริยกมฺมานิ นิรเย นิพฺพตฺตาเปนฺตีติ วุตฺตานิ. สํฆเภทกมฺมํปิ
นิรเย กปฺปฏฺฐิติกเมว โหติ. เอวเมว เตสํ ๓- ปริจฺเฉโท อตฺถิ, โกฏิ ปญฺญายติ,
นิยตมิจฺฉาทิฏฺฐิยา ปน ปริจฺเฉโท นตฺถิ. สา หิ วฏฺฏสฺส มูลํ, ตาย สมนฺนาคตสฺส
ภวโต วุฏฺฐานํ นตฺถิ. เย ตสฺส โสตพฺพํ มญฺญนฺติ, เตปิ วิปฺปฏิปาเทนฺติ. ๔- ตาย จ
สมนฺนาคตสฺส เนว สคฺโค อตฺถิ  น มคฺโค. กปฺปวินาเส มหาชเน พฺรหฺมโลเก
นิพฺพตฺเตนฺเตปิ ๕- นิยตมิจฺฉาทิฏฺฐิโก ตตฺถ อนิพฺพตฺติตฺวา ปิฏฺฐิจกฺกวาเฬ
นิพฺพตฺตติ. กึ ปน ปิฏฺฐิจกฺกวาฬํ นชฺฌายตีติ? ฌายติ, ตสฺมึ หิ ๖- ฌายมาเนปิ เอส
อากาเส เอกสฺมึ โอกาเส ปจฺจติเยวาติ วทนฺติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อยาถาวทิฏฺฐิโก  ฉ.ม. พุทฺโธ   ฉ.ม. เอวเมเตสํ   ม. วิปฺปฏิสาเรนฺติ,
@ฉ. วิปฺปฏิปาเทติ   ฉ.ม. นิพฺพตฺเตปิ   ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ
     [๓๑๑] จตุตฺเถ มกฺขลีติ "มา ขลี"ติ วจนํ อุปาทาย เอวํลทฺธนาโม ติตฺถกโร.
นทีมุเขติ ทฺวินฺนํ นทีนํ สมาคตฏฺฐาเน. เทสนามตฺตเมเวตํ, ทฺวินฺนํ กนฺทรานํ,
ทฺวินฺนํ อุทกานํ, สมุทฺทสฺส จ, โลณิยา จ, นทิยาติ ๑- เอเตสํปิ ยสฺส กสฺสจิ
สมาคตฏฺฐานํ อญฺญํปิ ตถารูปํ อุทกํ. ขิปนฺติ ๒- กุมินํ. อุฑฺเฑยฺยาติ ๓-
โอฑฺเฑยฺย. มนุสฺสา หิ นเฬหิ วา อุจฺฉูหิ วา เวฬูหิ วา ปลาสินฺธิสลากาย ๔- วา
เอกํ เทฺว ตโย วา กุมฺเภ คณฺหนปฺปมาณํ กุมินํ กตฺวา มุขวฏฺฏิยา โยตฺเตน
พนฺธิตฺวา นทีมุขํ เนตฺวา ทฺวีสุ ปสฺเสสุ ขาณุเก โกฏฺเฏตฺวา โยตฺเตหิ ตตฺถ
พนฺธนฺติ, ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. ตสฺมึ หิ ปวิฏฺฐสฺส ขุทฺทกมจฺฉสฺสปิ โมกฺโข
นตฺถิ. อนยายาติ อวุฑฺฒิยา. พฺยสนายาติ วินาสาย. มกฺขลิ โมฆปุริโสติ อยํ
มกฺขลิโคสาโล ตุจฺฉปุริโส. มนุสฺสขิปํ ๕- มญฺเญ โลเก อุปฺปนฺโนติ มหาชนสฺส
สคฺคโมกฺขคมนมคฺเค ๖- ตตฺถ คมนนิวารณตฺถํ มนุสฺสกุมินํ วิย โลเก อุปฺปนฺโน.
     [๓๑๒] ปญฺจมาทีสุ ทุรกฺขาเต ภิกฺขเว ธมฺมวินเยติ ทุรกฺขาตธมฺมวินโย นาม
พาหิรกสฺส สาสนํ. ตตฺถ หิ สตฺถาปิ อสพฺพญฺญู โหติ, ธมฺโมปิ ทุรกฺขาโต,
คโณปิ ทุปฺปฏิปนฺโน. โย จ สมาทเปตีติ โย อาจริยปุคฺคโล สมาทเปติ. ยญฺจ
สมาทเปตีติ ยํ อนฺเตวาสิกํ สมาทเปติ. โย จ สมาทปิโต ตถตฺตาย ปฏิปชฺชตีติ
โย อนฺเตวาสิโก อาจริเยน สมาทปิโต ตสฺส วจนํ กโรนฺโต ตถาภาวาย ปฏิปชฺชติ.
พหุํ อปุญฺญํ ปสวนฺตีติ สมาทเปนฺโต ๗- หิ ปาณาติปาตาทีสุ ชนสตํ ๘- สมาทเปนฺโต
เตสํ สพฺเพสํปิ อกุสเลน สมกเมว อกุสลํ ปาปุณาติ. เตนาห "สพฺเพ เต พหุํ
อปุญฺญํ ปสวนฺตี"ติ.
     [๓๑๓] สฺวากฺขาเตติ สุฏฺฐุ อกฺขาเต สุเทสิเต. เอวรูเป หิ ธมฺมวินเย สตฺถา
จ สพฺพญฺญู โหติ, ธมฺโม จ สฺวากฺขาโต, คโณ จ สุปฏิปนฺโน. สพฺเพ เต
@เชิงอรรถ:  สี.,ฉ.ม. สมุทฺทสฺส จ นทิยา จาติ   ฉ.ม. ขิปฺปนฺติ   สี. โอฑฺเฑยฺย
@ สี.....สินฺนุสลากาย, ฉ.ม. ปลาสนฺติสลากาย   ฉ.ม. มนุสฺสขิปฺปํ
@ ม. สคฺคโมกฺขคมนมคฺโค   ฉ.ม. สมาทปโก   ฉ.ม. ชงฺฆสตํ
พหุํ ปุญฺญํ ปสวนฺตีติ สมาทปิโต ๑- หิ ภิกฺขุ ปิณฺฑาย ปวิฏฺเฐ ทิสฺวา
ยาคุภตฺตาทีนิ สมาทเปนฺโต สพฺเพสํปิ ทายกานํ กุสเลน สมกํ กุสลํ ปาปุณาติ.
เตน วุตฺตํ "พหุํ ปุญฺญํ ปสวนฺตี"ติ.
     [๓๑๔] ทายเกน มตฺตา ชานิตพฺพาติ ทายกปุคฺคเลน ปมาณํ ชานิตพฺพํ,
ปมาเณน ทาตพฺพํ, ปูเรตฺวา อติเรกํ น ทาตพฺพํ. น ทาตพฺพนฺติ หิ อวตฺวา ๒-
ปมาณวเสน โถกํ โถกํ ทาตพฺพนฺติ วุตฺตํ. กสฺมา? ปูเรตฺวา อติเรเก ทินฺเนปิ
หิ อติเรกา มนุสฺสสมฺปตฺติ วา ทิพฺพสมฺปตฺติ วา นิพฺพานสมฺปตฺติ วา นตฺถิ.
โน ปฏิคฺคาหเกนาติ ปฏิคฺคาหกสฺส ปน มตฺตํ ชานิตฺวา ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นาม นตฺถิ.
กสฺมา? ตสฺส หิ มตฺตํ ญตฺวา ปูเรตฺวา ๓- มตฺตปฏิคฺคหณมูลิกา อปฺปิจฺฉปฏิปทา
นาม นตฺถิ. ยตฺตกํ ปน ลภติ, ตตฺตกํ คเหตพฺพํ. อติเรกคหณมูลํ หิสฺส
ปุตฺตทารคหณํ ๔- ภวิสฺสติ.
     [๓๑๕] ปฏิคฺคาหเกน มตฺตา ชานิตพฺพาติ ปฏิคฺคาหกปุคฺคเลน ปมาณํ
ชานิตพฺพํ. กถํ? คณฺหนฺเตน ๕- หิ ทายกสฺส วโส เวทิตพฺโพ, เทยฺยธมฺมสฺส วโส
เวทิตพฺโพ, อตฺตโน ถาโม เวทิตพฺโพ. ยทิ หิ เทยฺยธมฺโม พหุโก ๖- โหติ, ทายโก
อปฺปํ ทาตุกาโม, ทายกสฺส วเสน อปฺปํ คณฺหิตพฺพํ. เทยฺยธมฺโม อปฺโป, ทายโก
พหุํ ทาตุกาโม, เทยฺยธมฺมสฺส วเสน อปฺปํ คณฺหิตพฺพํ. เทยฺยธมฺโมปิ พหุ, ทายโกปิ
พหุํ ทาตุกาโม โหติ, ๗- อตฺตโน ถามํ ญตฺวา ปมาเณเนว คณฺหิตพฺพํ. เอวํ มตฺตํ
ญตฺวา ปฏิคฺคณฺหนฺโต หิ อปฺปิจฺฉปฏิปทํ ปูเรติ. อนุปฺปนฺนสฺส ลาโภ อุปฺปชฺชติ,
อุปฺปนฺโน ลาโภ ถาวโรว โหติ. อปฺปสนฺนา ปสีทนฺติ, ปสนฺนาปิ ภิยฺโย ปสีทนฺติ,  ๘-
มหาชนสฺส จกฺขุภูโต โหติ, สาสนํ จิรฏฺฐิติกํ กโรติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สมาทปโก   ม. ทาตพฺพํ น ทาตพฺพนฺติ อวตฺวา   ฉ. ปูเรตพฺพา
@ ฉ.ม. ปุตฺตทารภรณํ   ฉ.ม. เตน   ฉ.ม. พหุ   ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ
@ ฉ.ม. ปสาทมาปชฺชนฺติ
     ตตฺริมานิ วตฺถูนิ:- โรหนชนปเท กิร กุฬุมริยวิหาเร ๑- เอโก ทหโร
ทุพฺภิกฺขสมเย ตสฺมึ คาเม เอกสฺส ลมฺพกณฺณสฺส ๒- เคเห ภุญฺชนตฺถาย กฏจฺฉุภตฺตํ
คเหตฺวา คมนตฺถาย จ กฏจฺฉุภตฺตเมว ลภติ. โส เอกทิวสํ ตสฺมึ เคเห เอกํ อาคนฺตุกํ
ทิสฺวา เอกเมว กฏจฺฉุภตฺตํ คณฺหิ. อถสฺส เตน การเณน ๓- โส กุลปุตฺโต ปสีทิตฺวา
"อมฺหากํ กุลุปกภทนฺโต เอวรูโป นามา"ติ ราชทฺวาเร มิตฺตามจฺจานํ กเถสิ. เต
สพฺเพปิ ตสฺส อปฺปิจฺฉคุเณ ปสนฺนา เอกทิวเสเนว สฏฺฐี ธุวภตฺตานิ ปฏฺฐเปสุํ. ๔-
เอวํธมฺโมว ๕- อปฺปิจฺโฉ อนุปฺปนฺนํ ลาภํ อุปฺปาเทติ.
     สทฺธาติสฺสมหาราชาปิ จูฬุปฏฺฐากํ ๖- ติสฺสามจฺจํ วีมํสิตฺวา เตน เอกํ
ติตฺติรํ ปจาเปตฺวา อาหราเปสิ. อถ ปริโภคสมเย "อคฺคํ ทตฺวา ปริภุญฺชิสฺสามี"ติ
กสฺสตฺถสาลปริเวเณ ๗- มหาเถรสฺส ภณฺฑกคาหสามเณรสฺส ๘- ติตฺติรมํสํ เทนฺโต ตสฺมึ
โถกํเยว ปฏิคฺคณฺหนฺเต ตสฺส อปฺปิจฺฉคุเณ ปสีทิตฺวา "ปสนฺโนสฺมิ ตาต, อฏฺฐ เต
ธุวภตฺตานิ ๙- เทมี"ติ อาห. ตานิ ๑๐- มหาราช อุปชฺฌายสฺส เทมีติ. อปรานิปิ อฏฺฐ
เทมีติ. ตานิ อมฺหากํ อาจริยสฺส เทมีติ. อปรานิปิ อฏฺฐ เต เทมีติ. ๑๑- ตานิ
สมานุปชฺฌายานํ ทมฺมีติ. อปรานิปิ อฏฺฐ ทมฺมีติ. ตานิ ภิกฺขุสํฆสฺส ทมฺมีติ.
อปรานิปิ อฏฺฐ ทมฺมีติ. โส ๑๒- สามเณโร อธิวาเสสีติ. เอวมสฺส อุปฺปนฺโน ลาโภ
ถาวโร โหติ.
     อปฺปสนฺนา ปสีทนฺตีติ เอตฺถาปิ:- ทีฆพฺราหฺมโณ กิร พฺราหฺมเณ โภเชนฺโต ปญฺจ
ปญฺจ ภตฺตสรกานิ ทตฺวา สนฺตปฺเปตุํ นาสกฺขิ. อเถกทิวสํ "สมณา กิร นาม อปฺปิจฺฉา"ติ
กถํ สุตฺวา วีมํสนตฺถาย ภตฺตํ คาหาเปตฺวา ภิกฺขุสํฆสฺส ภตฺตกิจฺจกรณเวลาย วิหารํ
คนฺตฺวา ตึสมตฺเต ภิกฺขู โภชนสาลายํ ภุญฺชนฺเตว ๑๓- ทิสฺวา เอกภตฺตสรกํ
คเหตฺวา สํฆตฺเถรสฺส สนฺติกํ อคมาสิ. เถโร องฺคุลึ จาเลตฺวา โถกเมว
@เชิงอรรถ:  สี.,ฉ.ม. โรหณชนปเท กิร กุฏุมฺพริยวิหาเร   สี. ลมฺพกณฺณกสฺส,
@ฉ.ม. กมฺมการสฺส   ฉ.ม. "เกน การเณนา"ติ วุตฺเต ตมตฺถํ
@วตฺวา...   ฉ.ม. ธุรภตฺตานิ ฐเปสุํ   ม. เอวํ ธมฺโม จ, ฉ. เอวํ
@ สี. จุฬฺหอุปฏฺฐากํ   สี. กนฺถกสาลปริเวเณ, ฉ.ม. อฏฺฐกสาลปริเวเณ
@ สี. ภณฺฑคาหกสามเณรสฺส, ฉ.ม. ภณฺฑคฺคาหสามเณรสฺส   ฉ.ม. ธุรภตฺตานิ
@๑๐ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ  ๑๑ ฉ.ม. อฏฺฐ ทมฺมีติ ๑๒ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ
@๑๓ ฉ.ม. ภุญฺชนฺเต
อคฺคเหสิ. เอเตเนว นิยาเมน เอกภตฺตสรกํ สพฺเพสํ สมฺปาปุณิ. ตโต พฺราหฺมโณ
"สพฺโพเยว กิร เอเตสํ ๑- สมณานํ คุโณ"ติ อปฺปิจฺฉตาย ปสนฺโน สหสฺสํ วิสฺสชฺเชตฺวา
ตสฺมึเยว วิหาเร เจติยํ กาเรสิ. เอวํ อปฺปสนฺนา ปสีทนฺติ.
     ปสนฺนา ภิยฺโย ปสีทนฺตีติ เอตฺถ วตฺถุนา กิจฺจํ นตฺถิ. ปสนฺนานํ หิ อปฺปิจฺฉํ
ทิสฺวา ปสาโท ภิยฺโย วฑฺฒติเยว.
     มชฺฌนฺติกติสฺสตฺเถราทิสทิเส ๒- ปน อปฺปิจฺเฉ ทิสฺวา มหาชโน อปฺปิจฺโฉ ภวิตุํ
มญฺญตีติ อปฺปิจฺโฉ มหาชนสฺส จกฺขุภูโต นาม โหติ.
     "อปฺปิจฺฉตา ภิกฺขเว สทฺธมฺมสฺส ฐิติยา อสมฺโมสาย อนนฺตรธานาย สํวตฺตตี"ติ ๓-
วจนโต ปน อปฺปิจฺโฉ สาสนํ จิรฏฺฐิติกํ กโรติ นาม.
     โน ทายเกนาติ สฺวากฺขาเต ธมฺมวินเย ปน ทายกสฺส ปมาณํ ญตฺวา
ทาตพฺพกิจฺจํ นาม นตฺถิ. ยตฺตโก เทยฺยธมฺโม อตฺถิ, ตตฺตกํ อวตฺถริตฺวา ทาตุํ
วฏฺฏตีติ. อวตฺถริตฺวา ทินฺนการณา หิ เอส มนุสฺสสมฺปตฺตึ ทิพฺพสมฺปตฺตึ
นิพฺพานสมฺปตฺตึ จ อวตฺถริตฺวา อุตฺตรุตฺตรึ ปณีตปฺปณีตเมว ๔- ลภติ.
     [๓๑๖] โย อารทฺธวิริโย, โส ทุกฺขํ วิหรตีติ ปญฺจาตปมรุปปาตปฺปธานอาทิจฺจานุ-
ปริวตฺติตอุกฺกุฏิกปฺปธานาทีนิ ๕- อนุยุญฺชนฺโต ทิฏฺเฐว ๖- ธมฺเม ทุกฺขํ
วหรตีติ, ๗- ตสฺเสว พาหิรสมเย สมาทินฺนสฺส ๘- ตปจรณสฺส วิปาเกน นิรเย
อุปฺปชฺชิตฺวา สมฺปราเยปิ ทุกฺขํ วิหรติ.
     [๓๑๗] โย กุสีโต, โส ทุกฺขํ วิหรตีติ อยํปิ ทิฏฺฐธมฺเม เจว สมฺปราเย
จ ทุกฺขํ วิหรตีติ. ๙- กถํ? ยสฺส หิ ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย โยนิโส มนสิกาโร
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สจฺโจเยว เอเตสํ   ฉ.ม. มชฺฌนฺติกติสฺสตฺเถรสทิเส
@ องฺ.เอกก. ๒๐/๑๑๙/๑๘ ทุติยปมาทาทิวคฺค   ฉ.ม. อุตฺตรุตฺตริ ปณีตปณีตเมว
@ สี. ปญฺจตาปตปฺปน...,
@ฉ.ม. ปญฺจาตปตปฺปนมรุปฺปปาตปตนาทิจฺจานุปริวตฺตนอุกฺกุฏิกปฺปธานาทีนิ
@ ฉ.ม. ทิฏฺเฐ เจว   ฉ.ม. วิหรติ   ก. สมาทิณฺณสฺส   ฉ.ม. วิหรติ
นตฺถิ, พุทฺธวจนํ น อุคฺคณฺหาติ, อาจริยุปชฺฌายวตฺตํ น กโรติ, เจติยงฺคณ-
โพธิยงฺคณวตฺตํ น กโรติ. ชนสฺส ปน สทฺธาเทยฺยํ อปจฺจเวกฺขณปริโภเคน ๑-
ปริภุญฺชิตฺวา ทิวสํ เสยฺยสุขํ ๒- อนุยุญฺชิตฺวา ปพุทฺธกาเล ตโย วิตกฺเก
วิตกฺเกติ. โส กติปาเหเนว ภิกฺขุภาวา จวติ. เอวํ ทิฏฺฐธมฺเมว ๓- ทุกฺขํ วิหรติ.
ปพฺพชิตฺวา ปน สมณธมฺมสฺส สมฺมา อกตตฺตา จ:-
              กุโส ยถา ทุคฺคหิโต      หตฺถเมวานุกนฺตติ
              สามญฺญํ ทุปฺปรามฏฺฐํ      นิรยายุปกฑฺฒตีติ ๔-
อปายสฺมึเยว ปฏิสนฺธึ คณฺหาติ. เอวํ สมฺปราเยปิ ทุกฺขํ วิหรตีติ.
     [๓๑๘] โย กุสีโต, โส สุขํ วิหรตีติ กาเลน กาลํ วุตฺตปฺปกาเร ตปจรเณ
กิญฺจิ กิญฺจิ ตปจรณํ กตฺวา กาเลน กาลํ โอทาตวตฺถวสโน มาลาคนฺธวิเลปนธโร
มธุรํ โภชนํ ภุญฺชนฺโต มุทุกาสุ เสยฺยาสุ สยนฺโต ทิฏฺฐธมฺเม เจว สุขํ วิหรติ
สมฺปราเย จ. โส หิ ตสฺส ตปจรณสฺส อคาฬฺหํ อคหิตตฺตา นาติพหุํ นิรเย
ทุกฺขํ อนุภวติ. ตสฺมา สมฺปราเย สุขํ วิหรติ นาม.
     [๓๑๙] โย  อารทฺธวิริโย, โส สุขํ วิหรตีติ อารทฺธวิริโย หิ ปพฺพชิตกาลโต
ปฏฺฐาย วตฺเตสุ ปริปูรการี โหติ, พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหาติ, โยนิโส มนสิกาเร
กมฺมํ กโรติ. อถสฺส วตฺตปูรณญฺเจว อุคฺคหิตพุทฺธวจนญฺจ สมณธมฺมกิริยญฺจ
อาวชฺเชนฺตสฺส จิตฺตํ ปสีทตีติ. ๕- เอวํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สุขํ วิหรติ. ทิฏฺฐธมฺเม
ปน อรหตฺตํ ปาปุณิตุํ อสกฺโกนฺโต นิพฺพตฺตภเว ขิปฺปาภิญฺโญ โหตีติ สมฺปราเยปิ สุขํ
วิหรติ นาม.
     [๓๒๐] เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว อปฺปมตฺตโกปิ คูโถ ทุคฺคนฺโธ โหตีติ อิทํ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อปจฺจเวกฺขิตปริโภเคน   สี. ผสฺสสุขํ, ฉ.ม. เสยฺยสุขํ ปสฺสสุขํ
@ ฉ.ม. ทิฏฺฐธมฺเม จ   ขุ.ธ. ๒๕/๓๑๑/๗๐ ทุพฺพจภิกฺขุวตฺถุ   ฉ.ม. ปสีทติ
สุตฺตํ อตฺถุปฺปตฺติยํ วุตฺตํ. กตรอตฺถุปฺปตฺติยนฺติ? นวกนิปาเต ๑- สตุปฺปาท-
สุตฺตอตฺถุปฺปตฺติยํ. ๒- ตถาคโต หิ ตํ อตฺถํ ๓- กเถนฺโต "นว ปุคฺคลา นิรยโต
มุตฺตา, ติรจฺฉานโยนิโต มุตฺตา, ปิตฺติวิสยโต มุตฺตา"ติ ๔- กเถสิ. อถสฺส เอตทโหสิ
"สเจ โข ปน เม ปุตฺตา อิทํ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ขีณนิรยมฺหา ขีณติรจฺฉานโยนิกา
ขีณปิตฺติวิสยา ขีณาปายทุคฺคติวินิปาตาติ มญฺญมานา อุปริมคฺคผลตฺถาย วายมิตุํ
น มญฺเญยฺยุํ, เตสํ สํเวคํ ชเนสฺสามี"ติ สํเวคชนนตฺถํ "เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว"ติ
อิมํ สุตฺตมารภิ. ตตฺถ อปฺปมตฺตโกติ โถกมตฺตโก ปริตฺตปฺปมาโณ, อนฺตมโส กุสคฺเคนปิ
คเหตฺวา อุปสิงฺฆิยมาโน ทุคฺคนฺโธว โหติ. อปฺปมตฺตกํปิ ภวํ น วณฺเณมีติ
อปฺปมตฺตกํปิ กาลํ ภเว ปฏิสนฺธึ น วณฺเณยฺยามิ. ๕- อิทานิ สอุปมํ ๖- ทสฺเสนฺโต
อาห อนฺตมโส อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตํปีติ. เอตฺถ ๗- สพฺพนฺติเมน ปริจฺเฉเทน เทฺว
องฺคุลิโย เอกโต กตฺวา ปหรณมตฺตํปิ กาลนฺติ วุตฺตํ  โหติ. เสสํ สพฺพตฺถ
อุตฺตานตฺถเมวาติ.
                          ตติยวคฺควณฺณนา.
                           ----------
@เชิงอรรถ:  องฺ.นวก. ๒๓/๒๑๖(๑๒)/๓๙๑ สอุปาทิเสสสุตฺต (สฺยา)   นวกนิปาเต จ
@สอุปาทิเสสสุตฺตนฺติ ปาโฐ ทิสฺสติ   สี. สุตฺตํ
@ องฺ.นวก. ๒๓/๒๑๖/๓๙๕   ฉ.ม. วณฺณยามิ   ฉ.ม. อิทานิสฺส อุปมํ   ฉ.ม. อยํ
@ปาโฐ น ทิสฺสติ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้า ๔๒๕-๔๓๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=10152&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=10152&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=191              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=950              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=887              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=887              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]