บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๕

หน้าที่ ๘๐.

๕. อโยนิโสสุตฺตวณฺณนา [๕] ปญฺจเม อโยนิโส ปญฺหํ กตฺตา โหตีติ "กติ นุ โข อุทายิ อนุสฺสติฏฺานานี"ติ วุตฺเต "ปุพฺเพนิวาโส อนุสฺสติฏฺานํ ภวิสฺสตี"ติ จินฺเตตฺวา โลฬุทายิตฺเถโร วิย อนุปายจินฺตาย อปญฺหเมว ปญฺหํ ^๑- กตฺตา โหติ. อโยนิโส ปญฺหํ วิสฺสชฺเชตา โหตีติ จินฺติตํ ปุน ^๒- ปญฺหํ วิสฺสชฺเชนฺโตปิ "อิธ ภนฺเต ภิกฺขุ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ. เสยฺยถีทํ, เอกํปิ ชาตินฺ"ติอาทินา นเยน โสเยว เถโร วิย อโยนิโส วิสฺสชฺเชตา โหติ, อปญฺหเมว ปญฺหนฺติ กเถติ. ปริมณฺฑเลหิ ปทพฺยญฺชเนหีติ เอตฺถ ปทเมว อตฺถสฺส พฺยญฺชนโต ปทพฺยญฺชนํ. ตํ อกฺขรปาริปูรึ กตฺวา ทสวิธํ พฺยญฺชนพุทฺธึ อปริหาเปตฺวา วุตฺตํ ปริมณฺฑลํ นาม โหติ, เอวรูเปหิ ปทพฺยญฺชเนหีติ อตฺโถ. สิลิฏฺเหีติ ปทสิลิฏฺตาย สิลิฏฺเหิ. อุปคเตหีติ อตฺถญฺจ การณญฺจ อุปคเตหิ. นาพฺภานุโมทิตาติ เอวํ โยนิโส สพฺพาการ- สมฺปนฺนํ ^๓- กตฺวาปิ วิสฺสชฺชิตํ ปรสฺส ปญฺหํ นาภินุโมทติ นาภินนฺทติ สาริปุตฺตตฺเถรสฺส ปญฺหํ โลฬุทายิตฺเถโร ^๔- วิย ยถาห:- "อฏฺานํ โข เอตํ อาวุโส สาริปุตฺต อนวกาโส, ยํ โส อติกฺกมฺ เมว กวฬิงฺการาหารภกฺขานํ ^๕- เทวานํ สหพฺยตํ อญฺตรํ มโนมยํ กายํ อุปปนฺโน สญฺาเวทยิตนิโรธํ สมาปชฺเชยฺยปิ วุฏฺเหยฺยปิ, นตฺเถตํ านนฺ"ติ. ^๖- โยนิโส ปญฺหํ กตฺตาติอาทีสุ อานนฺทตฺเถโร วิย โยนิโส ^๗- ปญฺหํ จินฺเตตฺวา โยนิโส วิสฺสชฺเชตา โหติ. เถโร หิ "กติ นุ โข อานนฺท อนุสฺสติฏฺานานี"ติ ปุจฺฉิโต "อยํ ปโญฺห ภวิสฺสตี"ติ โยนิโส จินฺเตตฺวา โยนิโส วิสฺสชฺเชนฺโต อาห @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. ปญฺหนฺติ ^๒ ฉ.ม.,อิ. ปน ^๓ ฉ.ม. สพฺพํ การณสมฺปนฺนํ @^๔ ฉ.ม. ลาฬุทายิตฺเถโร ^๕ สี. กพฬึการภกฺขานํ ^๖ องฺ.ปญฺจก. ๒๒/๑๖๖/๒๑๔ @นิโรธสุตฺต (สฺยา) ^๗ ฉ.ม.,อิ. โยนิโสว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๑.

"อิเธว ภนฺเต ภิกฺขุ วิวิจฺเจว กาเมหิ ฯเปฯ จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ. อิทํ ภนฺเต อนุสฺสติฏฺานํ เอวํ ภาวิตํ เอวํ พหุลีกตํ ทิฏฺธมฺมสุขวิหาราย สํวตฺตตี"ติ. อพฺภนุโมทิตา โหตีติ ตถาคโต วิย โยนิโส อพฺภนุโมทิตา โหติ. ตถาคโต หิ อานนฺทตฺเถเรน ปเญฺห วิสฺสชฺชิเต "สาธุ สาธุ อานนฺท, เตนหิ ตฺวํ อานนฺท อิมํ ^๑- ฉฏฺ อนุสฺสติฏฺานํ ธาเรหิ. อิธานนฺท ภิกฺขุ สโตว อภิกฺกมติ สโตว ปฏิกฺกมตี"ติอาทิมาห. ฉฏฺาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนว.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๘๐-๘๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=1764&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=1764&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=444 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=2700 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=2653 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=2653 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20