ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

                        ๙. สุขุมาลสุตฺตวณฺณนา
        [๓๙] นวเม สุขุมาโลติ นิทฺทุกฺโข. ปรมสุขุมาโลติ ปรมนิทฺทุกฺโข.
อจฺจนฺตสุขุมาโลติ สตตนิทฺทุกฺโข. อิทํ ภควา กปิลปุเร นิพฺพตฺตกาลโต  ปฏฺฐาย
นิทฺทุกฺขภาวํ คเหตฺวา อาห, จริยกาเล ปน เตน อนุภูตทุกฺขสฺส อนฺโต นตฺถีติ.
เอกตฺถาติ เอกิสฺสา โปกฺขรณิยา. อุปฺปลํ วปฺปตีติ นีลุปฺปลํ โรปิยติ ๑-. สา
นีลุปฺปลวนสญฺฉนฺนา โหติ. ปทุมนฺติ ปณฺฑรปทุมํ. ปุณฺฑริกนฺติ รตฺตปทุมํ ๒-.
เอวํ อิตราปิ เทฺว ปทุมปุณฺฑริกวเนหิ สญฺฉนฺนา โหนฺติ. โพธิสตฺตสฺส กิร
สตฺตฏฺฐวสฺสิกกาเล ราชา อมจฺเจ ปุจฺฉิ "ตรุณทารกา กตรํ กีฬิกํ สมฺปิยายนฺตี"ติ.
อุทกกีฬิกํ เทวาติ. ตโต ราชา กุทฺทาลกมฺมการเก สนฺนิปาเตตฺวา โปกฺขรณิฏฺฐานานิ
คณฺหาเปสิ. อถ สกฺโก เทวราชา อาวชฺเชนฺโต ตํ ปวุตฺตึ ญตฺวา "น ยุตฺโต มหาสตฺตสฺส
มานุสกปริโภโค, ทิพฺพปริโภโค ยุตฺโต"ติ วิสฺสกมฺมํ อามนฺเตตฺวา "คจฺฉ ตาต,
มหาสตฺตสฺส กีฬาภูมิยํ โปกฺขรณิโย มาเปหี"ติ อาห. กีทิสา โหนฺตุ เทวาติ
อาห. อปคตกลลกทฺทมา โหนฺตุ วิปฺปกิณฺณมณิมุตฺตาปวาฬกา สตฺตรตนมยปาการ-
ปริกฺขิตฺตา ปวาฬมยอุณฺหีเสหิ มณิมยโสปาณพาหุเกหิ สุวณฺณรชตมยมณิมยผลเกหิ
โสปาเณหิ สมนฺนาคตา. สุวณฺณรชตมณิปวาฬมยา เจตฺถ นาวาโย โหนฺตุ,
สุวณฺณนาวาย รชตปลฺลงฺโก โหตุ, รชตนาวาย สุวณฺณปลฺลงฺโก, มณินาวาย
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม.,อิ. อุปฺปลํ โรเปติ, สี. อุปฺปลํ ปุปฺผตีติ นีลุปฺปลํ พฺยาปิยติ
@ ปทุมนฺติ รตฺตปทุมํ. ปุณฺฑริกนฺติ ปณฺฑรปทุมนฺติ ปาเฐน ภวิตพฺพํเยว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๑.

ปวาฬปลฺลงฺโก, ปวาฬนาวาย มณิปลฺลงฺโก, สุวณฺณรชตมณิปวาฬมยาว อุทกเสจนนาฬิกา โหนฺตุ, ปญฺจวณฺเณหิ จ ปทุเมหิ สญฺฉนฺนา โหนฺตูติ. "สาธุ เทวา"ติ วิสฺสกมฺมเทวปุตฺโต สกฺกสฺส ปฏิสฺสุณิตฺวา รตฺติภาเค โอตริตฺวา รญฺญา ๑- คาหาปิตโปกฺขรณิฏฺฐาเนสุเยว เตเนว นิยาเมน โปกฺขรณิโย มาเปสิ. นนุ เจตา อปคตกลลกทฺทมา, กถเมตฺถ ปทุมานิ ปุปฺผึสูติ? โส กิร ตาสุ โปกฺขรณีสุ ตตฺถ ตตฺถ สุวณฺณรชตมณิปวาฬมยา ขุทฺทกนาวาโย มาเปตฺวา "เอตา กลลกทฺทมปูริตา จ โหนฺตุ, ปญฺจวณฺณานิ เจตฺถ ปทุมานิ ปุปฺผนฺตู"ติ อธิฏฺฐาสิ. เอวํ ปญฺจวณฺณานิ ปทุมานิ ปุปฺผึสุ, เรณุวฏฺฏิโย อุคฺคนฺตฺวา อุทกปิฏฺฐํ อชฺโฌตฺถริตฺวา วิจรนฺติ. ปญฺจวิธา ภมรคณา อุปกูชนฺตา วิจรนฺติ. เอวํ ตา มาเปตฺวา วิสฺสกมฺโม เทวปุรเมว คโต. ตโต วิภาตาย รตฺติยา มหาชโน ทิสฺวา "มหาปุริสสฺส มาปิตา ภวิสฺสนฺตี"ติ คนฺตฺวา รญฺโญ อาโรเจสิ. ราชา มหาชนปริวาโร คนฺตฺวา โปกฺขรณิโย ทิสฺวา "มม ปุตฺตสฺส ปุญฺญิทฺธิยา เทวตาหิ มาปิตา ภวิสฺสนฺตี"ติ อตฺตมโน อโหสิ. ตโต ปฏฺฐาย มหาปุริโส อุทกกีฬิกํ อคมาสิ. ยาวเทว มมตฺถายาติ เอตฺถ ยาวเทวาติ ปโยชนาวิธินิยามวจนํ, ยาว มเมว อตฺถาย, นตฺเถตฺถ อญฺญํ การณนฺติ อตฺโถ. น โข ปนสฺสาหนฺติ น โข ปนสฺส อหํ. กาสิกํ จนฺทนนฺติ สุสณฺหํ จนฺทนํ. ๒- กาสิกํ สุ เม ตํ ภิกฺขเว เวฐนนฺติ ภิกฺขเว เวฐนมฺปิ เม กาสิกํ โหติ. เอตฺถ หิ สุอิติ จ ตนฺติ จ นิปาตมตฺตํ, เมติ สามิวจนํ. เวฐนํ เม สณฺหเมว โหตีติ ทสฺเสติ. กาสิกา กญฺจุกาติ ปารุปนกญฺจุโกปิ สณฺหกญฺจุโกว. ๓- เสตจฺฉตฺตํ ธาริยตีติ มานุสกเสตจฺฉตฺตมฺปิ ทิพฺพเสตจฺฉตฺตมฺปิ อุปริธาริตเมว ๔- โหติ. มา นํ สีตํ วาติ มา เอตํ โพธิสตฺตํ สีตํ วา อุณฺหาทีสุ วา อญฺญตรํ ผุสตูติ อตฺโถ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม.,อิ. รญฺโญ ฉ.ม. อสณฺหํ จนฺทนํ @ ก. ปารุปนกญฺจุโก จ สีสกญฺจุโก จ สี.,อิ. อุปธาริตเมว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๒.

ตโย ปาสาทา อเหสุนฺติ โพธิสตฺเต กิร โสฬสวสฺสุทฺเทสิเก ชาเต สุทฺโธทน- ราชา "ปุตฺตสฺส วสนกปาสาเท กาเรสฺสามี"ติ วฑฺฒกิโน สนฺนิปาตาเปตฺวา ภทฺทเกน นกฺขตฺตมุหุตฺเตน นวภูมิกตปริกมฺมํ ๑- กาเรตฺวา ตโย ปาสาเท การาเปสิ. เต สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. เหมนฺติโกติอาทีสุ ยตฺถ สุขํ เหมนฺเต วสิตุํ, อยํ เหมนฺติ โกติ. อิตเรสุปิ เอเสว นโย. อยํ ปเนตฺถ วจนตฺโถ:- เหมนฺเต วาโส เหมนฺโต, ๒- เหมนฺตํ อรหตีติ เหมนฺติโก. อิตเรสุปิ เอเสว นโย. ตตฺถ เหมนฺติโก ปาสาโท นวภูมิโก อโหสิ, ภูมิโย ปนสฺส อุณฺหอุตุคาหาปนตฺถาย นีจนีจา ๓- อเหสุํ. ตตฺถ ทฺวารวาตปานานิ สุผุสิตกวาฏานิ อเหสุํ นิพฺพิวรานิ. จิตฺตกมฺมมฺปิ กโรนฺตา ตตฺถ ตตฺถ ปชฺชลิเต อคฺคิกฺขนฺเธเยว อกํสุ. ภุมฺมตฺถรณํ ปเนตฺถ กมฺพลมยํ. ตถา สาณิวิตานนิวาสนปารุปนเวฐนานิ. วาตปานานิ อุณฺหคฺคาหาปนตฺถํ ทิวา วิวฏานิ รตฺตึ ปิหิตานิ โหนฺติ. คิมฺหิโก ปญฺจภูมิโก อโหสิ. สีตอุตุคฺคาหาปนตฺถํ ปเนตฺถ ภูมิโย อุจฺจา อสมฺพาธา อเหสุํ. ทฺวารวาตปานานิ นาติสุผุสิตานิ สวิวรานิ สชาลานิ อเหสุํ. จิตฺตกมฺเม อุปฺปลานิ ปทุมานิ ปุณฺฑริกานิเยว อกํสุ. ๔- ภุมฺมตฺถรณํ ปเนตฺถ ทุกฺกูลมยํ, ตถา สาณิวิตานนิวาสนปารุปนเวฐนานิ. วาตปานสมีเปสุ เจตฺถ นว จาฏิโย ฐเปตฺวา อุทกสฺส ปูเรตฺวา นีลุปฺปลาทีหิ ๕- สญฺฉาเทนฺติ. เตสุ เตสุ ปเทเสสุ อุทกยนฺตานิ กโรนฺติ, เยหิ เทเว วสฺสนฺเต วิย อุทกธารา นิกฺขมนฺติ. อนฺโตปาสาเท ตตฺถ ตตฺถ กลลปูรา โทณิโย ฐเปตฺวา ปญฺจวณฺณานิ ปทุมานิ โรปยึสุ. ปาสาท- มตฺถเก สุกฺขมหึสจมฺมํ พนฺธิตฺวา ยนฺเตหิ ๖- ปริวฏฺเฏตฺวา ยาว ฉทนปิฏฺฐิยา ปาสาเณ อาโรเปตฺวา เยหิ เทเว วสฺสนฺเต วิย อุทกธารา นิกฺขมนฺติ. สทฺโท เมฆคชฺชิตํ วิย โหติ. ๗- ทฺวารวาตปานานิ ปเนตฺถ ทิวา ปิหิตานิ โหนฺติ รตฺตึ วิวฏานิ. @เชิงอรรถ: สี. ภูมิกมฺมํ ฉ.ม. เหมนฺตํ ฉ.ม. นีจา @ สี.,อิ. จิตฺตกมฺเม อุปฺปลินิปทุมินิปุณฺฑรีกินิโย จ ก. นีลุปฺปลาทีนิ @ ฉ.ม.,อิ. ยนฺตํ ฉ.ม.,อิ. อาโรเปตฺวา ตสฺมึ วิสชฺเชนฺติ. เตสํ จมฺเม @ปวฏฺฏนฺตานํ สทฺโท เมฆคชฺชิตํ โหติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๓.

วสฺสิโก สตฺตภูมิโก อโหสิ. ภูมิโย ปเนตฺถ ทฺวินฺนมฺปิ อุตูนํ คาหาปนตฺถาย นาติอุจฺจา นาตินีจา จ อกํสุ. เอกจฺจานิ ทฺวารวาตปานานิ สุผุสิตานิ, ๑- เอกจฺจานิ สวิวรานิ. ๒- ตตฺถ จิตฺตกมฺมมฺปิ เกสุจิ ฐาเนสุ ปชฺชลิตอคฺคิกฺขนฺธวเสน, เกสุปิ ชาตสฺสรวเสน กตํ. ภุมฺมตฺถรณาทีนิ ปเนตฺถ กมฺพลทุกูลวเสน อุภยมิสฺสกานิ. ๓- เอกจฺจานิ ทฺวารวาตปานานิ รตฺตึ วิวฏานิ ทิวา ปิหิตานิ, เอกจฺจานิ ทิวา วิวฏานิ รตฺตึ ปิหิตานิ. ๓- ตโยปิ ปาสาทา อุพฺเพเธน สมปฺปมาณา. ภูมิกาสุ ปน นานตฺตํ อโหสิ. เอวํ นิฏฺฐิเตสุ ปาสาเทสุ ราชา จินฺเตสิ "ปุตฺโต เม วยปฺปตฺโต, ฉตฺตมสฺส อุสฺสาเปตฺวา รชฺชสิรึ ปสฺสิสฺสามี"ติ. โส สากิยานํ ปณฺณานิ ปหิณิ "ปุตฺโต เม วยปฺปตฺโต, รชฺเช นํ ปติฏฺฐาเปสฺสามิ, สพฺเพ อตฺตโน อตฺตโน เคเหสุ ทาริกา อิมํ เคหํ เปเสนฺตู"ติ. เต สาสนํ สุตฺวา "กุมาโร เกวลํ ทสฺสนกฺขโม รูปสมฺปนฺโน, น กิญฺจิ สิปฺปํ ชานาติ, ทารภรณํ กาตุํ น สกฺขิสฺสติ, น มยํ ธีตโร ทสฺสามา"ติ อาหํสุ. ราชา ตํ ปวุตฺตึ สุตฺวา ปุตฺตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา อาโรเจสิ. โพธิสตฺโต "กึ สิปฺปํ ทสฺเสตุํ วฏฺฏติ ตาตา"ติ อาห. สหสฺสถามธนุํ อาโรเปตุํ วฏฺฏติ ตาตาติ. เตนหิ อาหราเปถาติ. ราชา อาหราเปตฺวา อทาสิ. ธนุํ ปุริสสหสฺสํ อาโรเปติ, ปุริสสหสฺสํ โอโรเปติ. มหาปุริโส ธนุํ อาหราเปตฺวา ปลฺลงฺเก นิสินฺโนว ชิยํ ปาทงฺคุฏฺฐเก เวเฐตฺวา กฑฺฒนฺโต ปาทงฺคุฏฺฐเกเนว ธนุํ อาโรเปตฺวา วาเมน หตฺเถน ทณฺฑํ ๔- คเหตฺวา ทกฺขิเณน หตฺเถน กฑฺฒิตฺวา ชิยํ โปเฐสิ. สกลนครํ อุปฺปตนาการปฺปตฺตํ อโหสิ. "กึ สทฺโท เอโส"ติ จ วุตฺเต "เทโว คชฺชตี"ติ อาหํสุ. อถญฺเญ "ตุเมฺห น ชานาถ, น เทโว คชฺชติ, องฺคีรสสฺส กุมารสฺส สหสฺสถามธนุํ อาโรเปตฺวา ชิยํ โปเฐนฺตสฺส ชิยปฺปหารสทฺโท เอโส"ติ อาหํสุ. สากิยา ตาวตฺตเกเนว อารทฺธจิตฺตา อเหสุํ. @เชิงอรรถ: สี. สุผุสฺสิตานิ ม. สุวิวรานิ ๓-๓ ฉ.ม.,อิ. เอกจฺเจ @ทฺวารวาตปานา รตฺตึ วิวฏา ทิวา ปิหิตา, เอกจฺเจ ทิวา วิวฏา รตฺตึ ปิหิตา @ ฉ.ม.,อิ. ทณฺเฑ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๔.

มหาปุริโส "อญฺญํ กึ กาตุํ วฏฺฏตี"ติ อาห. อฏฺฐงฺคุลมตฺตํ พหลํ อโยปฏฺฏํ กณฺเฑน วินิวิชฺฌิตุํ วฏฺฏตีติ. ตํ วินิวิชฺฌิตฺวา "อญฺญํ กึ กาตุํ วฏฺฏตี"ติ อาห. จตุรงฺคุลพหลํ อสนผลกํ วินิวิชฺฌิตุํ วฏฺฏตีติ. ตํ วินิวิชฺฌิตฺวา "อญฺญํ กึ กาตุํ วฏฺฏตี"ติ อาห. วิทตฺถิพหลํ อุทุมฺพรผลกํ วินิวิชฺฌิตุํ วฏฺฏตีติ. ตํ วินิวิชฺฌิตฺวา "อญฺญํ กึ กาตุํ วฏฺฏตี"ติ อาห. ยนฺเต พทฺธํ ผลกสตํ วินิวิชฺฌิตุํ วฏฺฏตีติ. ตมฺปิ วินิวิชฺฌิตฺวา "อญฺญํ กึ กาตุํ วฏฺฏตี"ติ อาห. สฏฺฐิปตลํ สุกฺขมหิสจมฺมํ วินิวิชฺฌิตุํ วฏฺฏตีติ. ตมฺปิ วินิวิชฺฌิตฺวา "อญฺญํ กึ กาตุํ วฏฺฏตี"ติ อาห. ตโต วาลิกาสกฏาทีนิ อาจิกฺขึสุ. มหาสตฺโต วาลิกาสกฏมฺปิ ปลาลสกฏมฺปิ วินิวิชฺฌิตฺวา อุทเก เอกูสภปฺปมาณํ กณฺฑํ เปเสสิ, ถเล อฏฺฐ- อุสภปฺปมาเณ ๑-. อถ นํ "อิทานิ วาติงฺคณสญฺญาย วาลํ วิชฺฌิตุํ วฏฺฏตี"ติ อาหํสุ. เตนหิ พนฺธาเปถาติ. สทฺทนฺตเร พชฺฌตุ ตาตาติ ปุรโต คจฺฉนฺตุ, คาวุตนฺตเร พนฺธนฺตูติ. ปุรโต คจฺฉนฺตุ, อฑฺฒโยชเน พนฺธนฺตูติ, ปุรโต คจฺฉนฺตุ, ๒- โยชเน พนฺธนฺตูติ พนฺธาเปถ ตาตาติ. โยชนมตฺถเก วาติงฺคณสญฺญาย วาลํ พนฺธาเปตฺวา รตฺตนฺธกาเร เมฆปตลสญฺฉนฺนาสุ ทิสาสุ กณฺฑํ ขิปิ, กณฺโฑ ๓- คนฺตฺวา โยชนมตฺถเก วาลํ ผาเลตฺวา ปฐวึ ปาวิสิ. น เกวลญฺจ เอตฺตกเมว, ตํ ทิวสํ ปน มหาสตฺโต โลเก วตฺตมาเน สิปฺปํ สพฺพเมว สนฺทสฺเสสิ. สกฺยราชาโน อตฺตโน อตฺตโน ธีตโร อลงฺกริตฺวา เปสยึสุ, จตฺตาฬีสสหสฺสา นาฏกิตฺถิโย อเหสุํ. มหาปุริโส ตีสุ ปาสาเทสุ เทโว มญฺเญ ปริจาเรนฺโต มหาสมฺปตฺตึ อนุภวติ. นิปฺปุริเสหีติ ปุริสวิรหิเตหิ. น เกวลญฺเจตฺถ ตุริยาเนว นิปฺปุริสานิ, สพฺพฏฺฐานานิปิ นิปฺปุริสาเนว. โทวาริกาปิ อิตฺถิโยว, นฺหาปนาทิปริกมฺมกรา อิตฺถิโยว. ราชา กิร "ตถารูปํ อิสฺสริยสุขสมฺปตฺตึ อนุภวมานสฺส ปุริสํ ทิสฺวา ปริสงฺกา อุปฺปชฺชติ, สา เม ปุตฺตสฺส มา อโหสี"ติ สพฺพกิจฺเจสุ อิตฺถิโยว ฐเปสิ. ปริจารยมาโนติ โมทมาโน. น เหฏฺฐาปาสาทํ โอโรหามีติ ปาสาทโต เหฏฺฐา น โอตรามิ. อิติ มํ จตฺตาโร มาเส อญฺโญ สิขาพทฺโธ ปุริโส นาม ปสฺสิตุํ @เชิงอรรถ: ฉ.ม.,อิ.....ปมาณํ สี.,ม. คจฺฉนฺโต ฉ.ม.,อิ. ตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๕.

นาลตฺถ. ยถาติ เยน นิยาเมน. ทาสกมฺมกรโปริสสฺสาติ ทาสานญฺเจว อวสิฏฺฐภตฺตเวตนาภตานํ ๑- กมฺมกรานญฺจ นิสฺสาย ชีวมานปุริสานญฺจ. กณาชกนฺติ สกุณฺฑกภตฺตํ. พิลงฺคทุติยนฺติ กญฺชิกทุติยํ. เอวรูปาย อิทฺธิยาติ เอวํ ชาติกาย ปุญฺญิทฺธิยา สมนฺนาคตสฺส. เอวรูเปน จ สุขุมาเลนาติ เอวํชาติเกน จ นิทฺทุกฺขภาเวน. โสขุมาเลนาติปิ ปาโฐ. เอวํ ตถาคโต เอตฺตเกน ฐาเนน อตฺตโน สิริสมฺปตฺตึ กเถสิ. กเถนฺโต จ น อุพฺพิลฺลาวิตภาวตฺถํ กเถสิ, "เอวรูปายปิ ปน สมฺปตฺติยํ ฐิโต ปมาทํ อกตฺวา อปฺปมตฺโตว อโหสินฺ"ติ อปฺปมาทลกฺขณสฺเสว ทีปนตฺถํ กเถสิ. เตเนว อสฺสุตวา โข ปุถุชฺชโนติอาทิมาห. ตตฺถ ปรนฺติ ปรปุคฺคลํ. ชิณฺณนฺติ ชราชิณฺณํ. อฏฺฏิยตีติ อฏฺโฏ ปีฬิโต โหติ. หรายตีติ หิรึ กโรติ ลชฺชติ. ชิคุจฺฉตีติ อสุจึ วิย ทิสฺวา ชิคุจฺฉํ อุปฺปาเทติ. อตฺตานํเยว อติสิตฺวาติ ๒- ชราธมฺมมฺปิ สมานํ อตฺตาน อติกฺกมิตฺวา อฏฺฏิยติ หรายตีติ อตฺโถ. ชราธมฺโมติ ชราสภาโว. ชรํ อนตีโตติ ชรํ อนติกฺกนฺโต, อนฺโต ชราย วตฺตามิ. อิติ ปฏิสญฺจิกฺขโตติ เอวํ ปจฺจเวกฺขนฺ- ตสฺส. โยพฺพนมโทติ โยพฺพนํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนโก มานมโท. สพฺพโส ปหียีติ สพฺพากาเรน ปหีโน. มคฺเคน ปหีนสทิโส ๓- กตฺวา ทสฺสิโต. น ปเนส มคฺเคน ปหีโน, ปฏิสงฺขาเนน ปหีโนว กถิโตติ เวทิตพฺโพ. โพธิสตฺตสฺส หิ เทวตา ชราปตฺตํ ทสฺเสสุํ. ตโต ปฏฺฐาย ยาว อรหตฺตา อนฺตรา มหาสตฺตสฺส โยพฺพนมโท นาม น อุปฺปชฺชิ. ๔- เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโย. เอตฺถ ปน อาโรคฺยมโทติ อหํ นิโรโคติ อาโรคฺยํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนโก มานมโท. ชีวิตมโทติ อหํ จิรํ ชีวิติ ชีวิตํ ๕- นิสฺสาย อุปฺปชฺชนโก มานมโท. สิกฺขํ ปจฺจกฺขายาติ สิกฺขํ ปฏิกฺขิปิตฺวา. หีนายาวตฺตตีติ หีนาย ลามกาย คิหิภาวาย อาวตฺตติ. ยถาธมฺมาติ พฺยาธิอาทีหิ ยถาสภาวา. ตถาสนฺตาติ ยถา สนฺตา เอวํ ๖- อวิปรีตพฺยาธิอาทิสภาวาว หุตฺวาติ อตฺโถ. ชิคุจฺฉนฺตีติ ปรปุคฺคลํ ชิคุจฺฉนฺติ. มม @เชิงอรรถ: ฉ.ม.,อิ. เทวสิกภตฺตเวตนาภตานํ สี. อติยิตฺวาติ สี.,อิ. ปหีนสทิเส @ ฉ.ม. อุปฺปชฺชติ ฉ.ม. ตํ ฉ.ม. เอว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๖.

เอวํวิหาริโนติ มยฺหํ เอวํ ชิคุจฺฉาวิหาเรน วิหรนฺตสฺส เอวํ ชิคุจฺฉนํ น ปฏิรูปํ ภเวยฺย นานุจฺฉวิกํ. โสหํ เอวํ วิหรนฺโตติ โส อหํ เอวํ ปรํ ชิคุจฺฉมาโน วิหรนฺโต, เอวํ วา อิมินา ปฏิสงฺขานวิหาเรน วิหรนฺโต. ญตฺวา ธมฺมํ นิรูปธินฺติ สพฺพูปธิวิรหิตํ นิพฺพานธมฺมํ ญตฺวา. สพฺเพ มเท อภิโภสฺมีติ สพฺเพ ตโยปิ มเท อภิภวึ สมติกฺกมึ. เนกฺขมฺเม ทฏฺฐุ เขมตนฺติ นิพฺพาเน เขมภาวํ ทิสฺวา. เนกฺขมฺมํ ทฏฺฐุ เขมโตติปิ ปาโฐ, นิพฺพานํ เขมโต ทิสฺวาติ อตฺโถ. ตสฺส เม อหุ อุสฺสาโหติ ตสฺส มยฺหํ ตํ เนกฺขมฺมสงฺขาตํ นิพฺพานํ อภิปสฺสนฺตสฺส อุสฺสาโห อหุ, วายาโม อโหสีติ อตฺโถ. นาหํ ภพฺโพ เอตรหิ, กามานิ ปฏิเสวิตุนฺติ อหํ อิทานิ ทุวิเธปิ กาเม ปฏิเสวิตุํ อภพฺโพ. อนิวตฺติ ภวิสฺสามีติ ปพฺพชฺชาโต ๑- เจว สพฺพญฺญุตญาณโต จ น นิวตฺติสฺสามิ, อนิวตฺตโก ภวิสฺสามิ. พฺรหฺมจริยปรายโนติ มคฺคพฺรหฺมจริยปรายโน ชาโตสฺมีติ อตฺโถ. อิติ อิมาหิ คาถาหิ มหาโพธิปลฺลงฺเก อตฺตโน อาคมนียํ วิริยํ กเถสิ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๑๔๐-๑๔๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=3174&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=3174&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=478              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=3773              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=3810              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=3810              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]