บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๕

หน้าที่ ๒๘๗.

๙. ตณฺหุปฺปาทสุตฺตวณฺณนา [๙] นวเม อุปฺปชฺชติ เอเตสูติ อุปฺปาทา. กา อุปฺปชฺชติ? ตณฺหา. ตณฺหาย อุปฺปาทา ตณฺหุปฺปาทา, ตณฺหาวตฺถูนิ ตณฺหาการณานีติ อตฺโถ. จีวรเหตูติ "กตฺถ มนาปํ จีวรํ ลภิสฺสามี"ติ จีวรการณา อุปฺปชฺชติ. อิติภวาภว- เหตูติ เอตฺถ อิตีติ นิทสฺสนตฺเถ ^๑- นิปาโต. ยถา จีวราทิเหตุ, เอวํ ภวาภวเหตุปีติ อตฺโถ. ภวาภโวติ เจตฺถ ปณีตปฺปณีตตรานิ ^๒- สปฺปินวนีตาทีน อธิปฺเปตานิ. สมฺปตฺติภเวสุ ปณีตตรปณีตตมภโวติปิ วทนฺติ. ^๓- ตณฺหาทุติโยติ อยญฺหิ สตฺโต อนมตคฺเค สํสารวฏฺเฏ สํสรนฺโต น เอกโกว สํสรติ, ตณฺหํ ปน ทุติยิกํ ลภนฺโตว สํสรติ. เตน วุตฺตํ "ตณฺหาทุติโย"ติ. อิตฺถภาวญฺญถาภาวนฺติ เอตฺถ อิตฺถภาโว นาม อยํ อตฺตภาโว, อญฺญถาภาโว นาม อนาคตตฺตภาโว. เอวรูโป วา อญฺโญปิ อตฺตภาโว อิตฺถภาโว นาม, น เอวรูโป อญฺญถาภาโว นาม. ตํ อิตฺถภาวญฺญถาภาวํ. สํสารนฺติ ขนฺธธาตุ- อายตนปฏิปาฏึ. ^๔- นาติวตฺตตีติ นาติกฺกมติ. เอวมาทีนวํ ญตฺวาติ เอวํ อตีตานาคต- ปจฺจุปฺปนฺเนสุ ขนฺเธสุ อาทีนวํ ชานิตฺวา. ตณฺหํ ทุกฺขสฺส สมฺภวนฺติ ตณฺหํ จ ^๕- "อยํ วฏฺฏทุกฺขสฺส สมฺภโว ปภโว ^๖- การณนฺ"ติ เอวํ ชานิตฺวา. เอตฺตาวตา อิมสฺส ภิกฺขุโน วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตปฺปตฺตภาโว ทสฺสิโต. อิทานิ ตํ ขีณาสวํ โถเมนฺโต วีตตโณฺหติอาทิมาห. ตตฺถ อนาทาโนติ นิคฺคหโณ. สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ สติสมฺปชญฺญเวปุลฺลปฺปตฺโต ^๗- ขีณาสโว ภิกฺขุ สโต สมฺปชาโน จเรยฺย วิหเรยฺยาติ อตฺโถ. อิติ สุตฺตนฺเต วฏฺฏํ กเถตฺวา คาถาสุ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตนฺติ. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. นิทสฺสเน ^๒ ฉ.ม. ปณีตตรานิ @^๓ ฉ.ม. วทนฺติเยว ^๔ ฉ.ม. ขนฺธธาตุอายตนานํ ปฏิปาฏึ @^๕ ม. ตณฺหํว ^๖ ฉ.ม. อยํ วฏฺฏทุกฺขสมฺภูโต สภาโว @^๗ สี. สติสมฺปชญฺเญ เวปุลฺลปฺปตฺโต

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๒๘๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=6634&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=6634&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=9 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=21&A=208 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=21&A=236 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=21&A=236 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_21