ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                        ๒. วสฺสการสุตฺตวณฺณนา
     [๒๒] ทุติเย อภิยาตุกาโมติ อภิภวนตฺถาย ยาตุกาโม. วชฺชีติ วชฺชิราชาโน.
เอวํมหิทฺธิเกติ เอวํ มหติยา ราชิทฺธิยา สมนฺนาคเต. เอเตน เนสํ สมคฺคภาวํ
กเถติ. เอวํมหานุภาเวติ เอวํ มหนฺเตน ราชานุภาเวน สมนฺนาคเต. เอเตน
เนสํ หตฺถิสิปฺปาทีสุ กตสิกฺขตํ กเถติ, ยํ สนฺธาย วุตฺตํ "สิกฺขิตา
วติเม ลิจฺฉวิกุมารา สุสิกฺขิตา วติเม ลิจฺฉวิกุมารา, ยตฺร หิ นาม สุขุเมน
ตาฬจฺฉิคฺคเฬน อสนํ อติปาตยิสฺสนฺติ  โปงขานุโปงฺขํ อวิราธิตนฺ"ติ. ๑-
อุจฺเฉชฺชิสฺสามีติ ๒- อุจฺฉินฺทิสฺสามิ.
@เชิงอรรถ:  สํ.มหา. ๑๙/๑๑๕/๓๙๔ วาลสุตฺต   ฉ.ม. อุจฺเฉจฺฉามีติ
วินาเสสฺสามีติ อทสฺสนํ นยิสฺสามิ. อนยพฺยสนนฺติ อวุฑฺฒิญฺเจว ญาติพฺยสนญฺจ.
อาปาเทสฺสามีติ ปาปยิสฺสามิ.
     อิติ กิร โส ฐานนิสชฺชาทีสุ อิมํ ยุทฺธกถเมว กเถติ, "คมนสชฺชา โหถา"ติ
จ พลกายํ อาณาเปติ. กสฺมา? คงฺคาย ตีเร เอกํ ปฏฺฏนคามํ นิสฺสาย อฑฺฒโยชนํ
อชาตสตฺตุโน วิชิตํ, อฑฺฒโยชนํ ลิจฺฉวีนํ. ตตฺร ปพฺพตปาทโต มหคฺฆคนฺธภณฺฑํ
โอตรติ. ตํ สุตฺวา "อชฺช ยามิ, เสฺว ยามี"ติ อชาตสตฺตุโน สํวิทหนฺตสฺเสว
ลิจฺฉวิโน สมคฺคา สมฺโมทมานา ปุเรตรํ อาคนฺตฺวา สพฺพํ คณฺหนฺติ. อชาตสตฺตุ
ปจฺฉา อาคนฺตฺวา ตํ ปวุตฺตึ ญตฺวา กุชฺฌิตฺวา คจฺฉติ. เต ปุน สํวจฺฉเรปิ
ตเถว กโรนฺติ. อถโข โส พลวาฆาตชาโต, ตทา เอวมกาสิ.
     ตโต จินฺเตสิ "คเณน สทฺธึ ยุทฺธํ นาม ภาริยํ, เอโกปิ โมฆปฺปหาโร
นาม นตฺถิ. เอเกน โข ปน ปณฺฑิเตน สทฺธึ มนฺเตตฺวา กโรนฺโต นิรปราโธ
โหติ, ปณฺฑิโต จ สตฺถารา สทิโส นตฺถิ, สตฺถา จ อวิทูเร ธุรวิหาเร วสติ,
หนฺทาหํ เปเสตฺวา ปุจฺฉามิ. สเจ เม คเตน โกจิ อตฺโถ ภวิสฺสติ, สตฺถา ตุณฺหี
ภวิสฺสติ. อนตฺเถ ปน สติ `กึ รญฺโญ ตตฺถ คเตนา'ติ วกฺขตี"ติ. โส วสฺสการํ
พฺราหฺมณํ เปเสสิ. พฺราหฺมโณ คนฺตฺวา ภควโต ตมตฺถํ อาโรเจสิ. เตน วุตฺตํ
อถโข ราชา ฯเปฯ อาปาเทสฺสามิ วชฺชีติ.
     ภควนฺตํ วีชมาโนติ เถโร วตฺตสีเส ฐตฺวา ภควนฺตํ วีชติ, ภควโต ปน
สีตํ วา อุณหํ วา นตฺถิ. ภควา พฺราหฺมณสฺส วจนํ สุตฺวา เตน สทฺธึ
อมนฺเตตฺวา เถเรน สทฺธึ มนฺเตตุกาโม กินฺติ เต อานนฺท สุตนฺติอาทิมาห. ตํ
วุตฺตตฺถเมว.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. กิร   ม.,ก. อฏฺฐโยชนํ   ฉ.ม. มหคฺฆภณฺฑํ
@ ม. เกนจิ   ฉ.ม. พีชยมาโนติ
     เอกมิทาหนฺติ อิทํ ภควา ปุพฺเพ วชฺชีนํ อิมสฺส วชฺชิสตฺตกสฺส
เทสิตภาวปฺปกาสนตฺถํ อาห. อกรณียาติ อกตฺตพฺพา, อคฺคเหตพฺพาติ อตฺโถ. ยทิทนฺติ
นิปาตมตฺตํ. ยุทฺธสฺสาติ กรณตฺเถ สามิวจนํ, อภิมุขํ ยุทฺเธน คเหตุํ น สกฺกาติ
อตฺโถ. อญฺญตฺร อุปลาปนายาติ ฐเปตฺวา อุปลาปนํ. อุปลาปนา นาม "อลํ
วิวาเทน, อิทานิ สมคฺคา โหมา"ติ หตฺถิอสฺสรถหิรญฺญสุวณฺณาทีนิ เปเสตฺวา
สงฺคหกรณํ, เอวญฺหิ สงฺคหํ กตฺวา เกวลํ วิสฺสาเสน สกฺกา คณฺหิตุนฺติ อตฺโถ.
อญฺญตฺร มิถุเภทาติ ฐเปตฺวา มิถุเภทํ. อิมินา "อญฺญมญฺญํ เภทํ กตฺวาปิ สกฺกา
เอเต คเหตุนฺ"ติ ทสฺเสติ. อิทํ พฺราหฺมโณ ภควโต อิมาย กถาย นยํ ลภิตฺวา
อาห. กึ ปน ภควา พฺราหฺมณสฺส อิมาย กถาย นยลาภํ น ๑- ชานาตีติ?
อาม ชานาติ. ชานนฺโต กสฺมา กเถสิ? อนุกมฺปาย. เอวํ กิรสฺส อโหสิ "มยา
อกถิเตปิ กติปาเหน คนฺตฺวา สพฺเพ คณฺหิสฺสติ, กถิเต ปน สมคฺเค ภินฺทนฺโต
ตีหิ สํวจฺฉเรหิ คณฺหิสฺสติ. เอตฺตกมฺปิ ชีวิตเมว วรํ. เอตฺตกญฺหิ ชีวนฺตา
อตฺตโน ปติฏฺฐาภูตํ ปุญฺญํ กริสฺสนฺตีติ. อภินนฺทิตฺวาติ จิตฺเตน นนฺทิตฺวา.
อนุโมทิตฺวาติ "ยาว สุภาสิตมิทํ โภตา โคตเมนา"ติ วาจาย อนุโมทิตฺวา. ปกฺกามีติ
รญฺโญ สนฺติกํ คโต. ราชาปิ ตเมว เปเสตฺวา สพฺเพ ภินฺทิตฺวา คนฺตฺวา อนยพฺยสนํ
ปาเปสิ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๑๗๐-๑๗๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=3803&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=3803&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=23&i=20              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=23&A=421              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=23&A=357              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=23&A=357              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_23

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]