ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                        ๒. สตฺตสุริยสุตฺตวณฺณนา
     [๖๖] ทุติเย ยสฺมา อยํ สตฺตสุริยเทสนา เตโชสํวฏฺฏทสฺสนวเสน ปวตฺตา,
ตสฺมา ตโย สํวฏฺฏา, ติสฺโส สํวฏฺฏสีมา, ตีณิ สํวฏฺฏมูลานิ ตีณิ โกลาหลานีติ
อยํ ตาว อาทิโตว อิมสฺส สุตฺตสฺส ปุเรจาริกกถา เวทิตพฺพา. สา วิสุทฺธิมคฺเค ๑-
ปุพฺเพนิวาสานุสฺสตินิทฺเทเส วิตฺถาริตาว. เอตทโวจาติ อนิจฺจกมฺมฏฺฐานิกานํ
ปญฺจนฺนํ ภิกฺขุสตานํ อชฺฌาสเยน อุปาทินฺนกานํ อนุปาทินฺนกานํ สงฺขารานํ
วิปตฺติทสฺสนตฺถํ เอวํ "อนิจฺจา ภิกฺขเว สงฺขารา"ติอาทึ สตฺตสุริโยปมสุตฺตนฺตํ
อโวจ. ตตฺถ อนิจฺจาติ หุตฺวา อภาวฏฺเฐน อนิจฺจา. สงฺขาราติ อุปาทินฺนก-
อนุปาทินฺนกสงฺขารธมฺมา. อธุวาติ อถิรฏฺเฐน อธุวา. ๒- อนสฺสาสิกาติ อสสฺสตภาเวน
อสฺสาสรหิตา. อลเมวาติ ยุตฺตเมว.
     อชฺโฌคาโฬฺหติ อุทเก อนุปวิฏฺโฐ. อจฺจุคฺคโตติ อุทกปิฏฺฐิโต อุคฺคโต. เทโว
น วสฺสตีติ ปฐมํ ตาว อุทกปฺปนเมโฆ นาม โกฏิสตสหสฺสจกฺกวาเฬ เอกเมโฆ
หุตฺวา วสฺสติ. ตทา นิกฺขนฺตพีชํ น ปุน เคหํ ปวิสติ. ตโต ปฏฺฐาย ธมฺมกรเณ
นิรุทฺธํ วิย อุทกํ โหติ, ปุน เอกพินฺทุํปิ เทโว น วสฺสตีติ อุปมานธมฺมกถาว
ปมาณํ. วินสฺสนฺเต ปน โลเก ปฐมํ อวีจิโต ปฏฺฐาย ตุจฺโฉ โหติ, ตโต อุฏฺฐหิตฺวา
สตฺตา มนุสฺสโลเก จ ติรจฺฉาเนสุ จ นิพฺพตฺตนฺติ. ติรจฺฉาเนสุ นิพฺพตฺตาปิ
@เชิงอรรถ:  วิสุทฺธิ. ๒/๒๕๒ - ๒๕๓ อภิญฺญานิทฺเทส   ฉ.ม. อทฺธุวาติ เอวํ อจิรฏฺเฐน น
@ธุวา   ม. อสฺสาตภาเวน
ปุตฺตภาติเกสุ เมตฺตํ ปฏิลภิตฺวา กาลํ กตฺวา ๑- เทวมนุสฺเสสุ นิพฺพตฺตนฺติ.
เทวตาโย อากาเสน จรนฺติโย อาโรเจนฺติ "น อิทํ ฐานํ สสฺสตํ น นิวทฺธํ, เมตฺตํ
ภาเวถ, กรุณํ, มุทิตํ, อุเปกฺขํ ภาเวถา"ติ. เต เมตฺตาทโย ภาเวตฺวา ตโต จุตา
พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตนฺติ.
     พีชคามาติ เอตฺถ พีชคามา นาม ปญฺจ พีชชาตานิ. ภูตคาโม นาม  ยงฺกิญฺจิ
นิกฺขนฺตมูลปณฺณํ หรีตกํ. โอสธิติณวนปฺปตโยติ เอตฺถ โอสธีติ โอสถรุกฺขา. ติณาติ
พหิสารา ตาลนาฬิเกราทโย. วนปฺปตโยติ วนเชฏฺฐกรุกฺขา. กุนฺนทิโยติ ฐเปตฺวา
ปญฺจ มหานทิโย อวเสสา นินฺนคา. กุโสพฺภาติ ๒- ฐเปตฺวา สตฺต มหาสเร อวเสสา
รหทาทโย. ทุติโย สูริโยติอาทีสุ ทุติยสูริยกาเล เอโก อุเทติ, เอโก อตฺถงฺคเมติ.
ตติยกาเล เอโก อุเทติ, เอโก อตฺถงฺคเมติ, เอโก มชฺเฌ โหติ. จตุตฺถกาเล จตุกุลิเก
คาเม จตฺตาโร ปิณฺฑจาริกา ทิวารปฏิปาฏิยา ฐิตา วิย โหนฺติ. ปญฺจมาทิกาเลปิ
เอเสว นโย. ปลุชฺชนฺตีติ ฉิชฺชิตฺวา ๓- ปตนฺติ. เนว ฉาริกา ปญฺญายติ น มสีติ
จกฺกวาฬมหาปฐวี สิเนรุปพฺพตราชา หิมวา จกฺกวาฬปพฺพโต ฉ กามสคฺคา
ปฐมชฺฌานภูมิกพฺรหฺมโลกาติ เอตฺตเก ฐาเน ทฑฺเฒ อจฺฉราย คเหตพฺพมตฺตาปิ
ฉาริกา วา องฺคาโร วา น ปญฺญายติ. โก มนฺตา โก สทฺธาตาติ โก ตสฺส
สทฺธาปนตฺถาย สมตฺโถ, โก วา ตสฺส สทฺธาตา. อญฺญตฺตร ทิฏฺฐปเทหีติ ทิฏฺฐปเท
โสตาปนฺเน อริยสาวเก ฐเปตฺวา โก อญฺเญ สทฺทหิสฺสตีติ อตฺโถ.
     วีตราโคติ  วิกฺขมฺภนวเสน วีตราโค. สาสนํ อาชานึสูติ อนุสิฏฺฐึ ชานึสุ,
พฺรหฺมโลกสหพฺยตาย มคฺคํ ปฏิปชฺชึสุ. สมสมคติโยติ ๔- ทุติยกภเว ๕- สพฺพากาเรน
สมคติโก เอกคติโก. อุตฺตริ เมตฺตํ ภาเวยฺยนฺติ ปฐมชฺฌานโต อุตฺตริ ยาว
ติกจตุกฺกชฺฌานํ ปณีตํ กตฺวา เมตฺตํ ภาเวยฺยํ. จกฺขุมาติ ปญฺจหิ จกฺขูหิ จกฺขุมา.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. กาลกตา   สี. กุสฺสุพฺภา
@ ฉ.ม. ฉิชฺชิตฺวา ฉิชฺชิตฺวา   สี. สมคติโยติ   ฉ.ม. ทุติยตฺตภาเว
ปรินิพฺพุโตติ โพธิปลฺลงฺเกเยว กิเลสปรินิพฺพาเนน ปรินิพฺพุโต. เอวํ อนิจฺจลกฺขณํ
ทีเปตฺวา สตฺถริ เทสนํ วินิวฏฺเฏนฺเต ปญฺจสตาปิ เต อนิจฺจกมฺมฏฺฐานิกา ภิกฺขู
เทสนานุสาเรน ญาณํ เปเสตฺวา นิสินฺนาสเนสุเยว อรหตฺตํ ปาปุณึสูติ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๑๙๘-๒๐๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=4421&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=4421&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=23&i=63              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=23&A=2162              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=23&A=2162              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=23&A=2162              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_23

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]