อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                      ๕. ปมโยธาชีวสุตฺตวณฺณนา
     [๗๕] ปญฺจเม โยธาชีวาติ ยุทฺธูปชีวิโน. รชคฺคนฺติ  หตฺถิอสฺสาทีนํ
ปาทปฺปหารภินฺนาย ภูมิยา อุคฺคตํ รชกฺขนฺธํ. น สนฺถมฺภตีติ สนฺถมฺภิตฺวา าตุํ
น สกฺโกติ. สหติ รชคฺคนฺติ รชกฺขนฺธํ ทิสฺวาปิ อธิวาเสติ. ธชคฺคนฺติ
หตฺถิอสฺสาทีนํ ปิฏฺเสุ วา รเถสุ วา อุสฺสาปิตานํ ธชานํ อคฺคํ. อุสฺสาหนนฺติ ๑-
หตฺถิอสฺสรถานญฺเจว พลกายสฺส จ อุจฺจาสทฺทมหาสทฺทํ. สมฺปหาเรติ ๒- สมาคเต
อปฺปมตฺตเกปิ ปหาเร. หญฺตีติ ๓- วิหญฺติ วิฆาตํ อาปชฺชติ. พฺยาปชฺชตีติ วิปตฺตึ
อาปชฺชติ, ปกติภาวํ ชหติ. สหติ สมฺปหารนฺติ เทฺว ตโย ปหาเร ปตฺวาปิ
สหติ อธิวาเสติ. ตเมว สงฺคามสีสนฺติ ตํเยว ชยกฺขนฺธาวารฏฺานํ. อชฺฌาวสตีติ
สตฺตาหมตฺตํ อภิภวิตฺวา อาวสติ. กึการณา? ลทฺธปฺปหารานุปการชคฺคนตฺถญฺเจว ๔-
กตกมฺมานํ วิเสสํ ตฺวา านนฺตรทานตฺถญฺจ อิสฺสริเย สุขานุภวนตฺถญฺจ.
     อิทานิ ยสฺมา สตฺถุ โยธาชีเวหิ กิจฺจํ นตฺถิ, อิมสฺมึ ปน สาสเน ตถารูเป
ปญฺจ ปุคฺคเล ทสฺเสตุํ อิทํ โอปมฺมํ อาภตํ. ตสฺมา เต ปุคฺคเล ทสฺเสนฺโต เอวเมว
โขติอาทิมาห. ตตฺถ สํสีทตีติ มิจฺฉาวิตกฺกสฺมึ สํสีทติ อนุปวิสติ. น สกฺโกติ
พฺรหฺมจริยํ สนฺธาเรตุนฺติ พฺรหฺมจริยวาสํ อนุปจฺฉิชฺชมานํ โคเปตุํ น สกฺโกติ.
สิกฺขาทุพฺพลฺยํ อาวิกตฺวาติ สิกฺขาย ทุพฺพลภาวํ ปกาเสตฺวา. กิมสฺส รชคฺคสฺมินฺติ
กึ ตสฺส ปุคฺคลสฺส รชคฺคํ นามาติ วทติ. อภิรูปาติ อภิรูปวตี. ๕- ทสฺสนียาติ
ทสฺสนโยคฺคา. ปาสาทิกาติ ทสฺสเนเนว จิตฺตปฺปสาทาวหา. ปรมายาติ อุตฺตมาย.
วณฺณโปกฺขรตายาติ สรีรวณฺเณน เจว องฺคสณฺาเนน จ. โอหสตีติ ๖- อวหสติ.
อุลฺลปตีติ กเถติ. อุชฺชคฺฆตีติ ปาณึ ปหริตฺวา มหาหสิตํ หสติ. อุปฺผณฺเฑตีติ
อุปฺผณฺฑนกถํ ๗- กเถติ. อภินิสีทตีติ อภิภวิตฺวา สนฺติเก วา เอกาสเน วา นิสีทติ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อุสฺสารณนฺติ  ๒ ก. สมฺปธาเรติ
@๓ สี. อาหญฺตีติ  ๔ ฉ.ม. ลทฺธปหารานํ ปหารชคฺคนตฺถญฺเจว  ๕ สี. อติรูปา
@๖ ม. อุหสตีติ, ฉ. อูหสตีติ  ๗ ฉ.ม. อุปฺปณฺเฑตีติ อุปฺปณฺฑนกถํ
ทุติยปเทปิ เอเสว นโย. อชฺโฌตฺถรตีติ อวตฺถรติ. วินิเวเตฺวา วินิโมเจตฺวาติ
คหิตฏฺานโต ตสฺสา หตฺถํ วินิพฺเพเตฺวา เจว โมเจตฺวา จ. เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถ-
เมวาติ. อิมสฺมึ สุตฺเต วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๓๗-๓๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=832&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=832&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=75
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=2070
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=2110
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=2110
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒
http://84000.org/tipitaka/read/?index_22