ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๒)

     {๒๖๓} ทสมสิกฺขาปเท ฯ จตูสุ ปจฺจเยสุ อนฺตมโส ทนฺตกฏฺฐํปิ
สพฺพํ ปํสุกูลเมว อสฺสาติ สพฺพปํสุกูลิโก ฯ โส กิร สุสาเน
ฉฑฺฑิตภาชนเมว ปตฺตํ กตฺวา ตตฺถ ฉฑฺฑิตโจลเกเหว จีวรํ กตฺวา
ตตฺถ ฉฑฺฑิตมญฺจปีฐกานิเยว คเหตฺวา ปริภุญฺชติ ฯ อยฺยโวสาฏิตกานีติ
เอตฺถ อยฺยาติ วุจฺจนฺติ กาลกตา ปิติปิตามหา ฯ โวสาฏิตกานิ
วุจฺจนฺติ เตสํ อตฺถาย สุสานาทีสุ ฉฑฺฑิตกานิ ขาทนียโภชนียานิ ฯ
มนุสฺสา กิร กาลกเต ญาตเก อุทฺทิสฺส ยนฺเตสํ สชีวกาเล ปิยํ โหติ
ตํ เอเตสุ สุสานาทีสุ ปิณฺฑปิณฺฑํ กตฺวา ญาตกา โน ปริภุญฺชนฺตูติ
ฐเปนฺติ ฯ โส ภิกฺขุ ตํ คเหตฺวา ภุญฺชติ อญฺญํ ปณีตํปิ
ทิยฺยมานํ น อิจฺฉติ ฯ เตน วุตฺตํ สุสาเนปิ รุกฺขมูเลปิ อุมฺมาเรปิ
อยฺยโวสาฏิตกานิ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชตีติ ฯ เถโรติ ถิโร
ฆนพทฺโธ ฯ วทฺธโรติ ถูโล ๑- ฯ ถูโล จ ฆนสรีโร จายํ ภิกฺขูติ
@เชิงอรรถ: ๑. วธโรติ ฆาตโกติ อมฺหากํ มติ. ปาลิยํ วธโรติ ทิสฺสติ.
วุตฺตํ โหติ ฯ มนุสฺสมํสํ มญฺเญ ขาทตีติ มนุสฺสมํสํ ขาทตีติ นํ
สลฺลกฺเขม ฯ มนุสฺสมํสํ ขาทนฺตา หิ อีทิสา ภวนฺตีติ อยํ เตสํ
อธิปฺปาโย ฯ {๒๖๔} อุทกทนฺตโปเณ กุกฺกุจฺจายนฺตีติ เอตฺถ เต ภิกฺขู
อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหเรยฺยาติ ปทสฺส สมฺมา อตฺถํ
อสลฺลกฺเขตฺวา กุกฺกุจฺจายึสุ ฯ ภควา ปน ยถาอุปฺปนฺนสฺส
วตฺถุสฺส วเสน ปิตา วิย ทารเก เต ภิกฺขู สญฺญาเปนฺโต
อนุปฺปญฺญตฺตึ ฐเปสิ ฯ {๒๖๕} อทินฺนนฺติ กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน
วา คณฺหนฺตสฺส กายกายปฏิพทฺธนิสฺสคฺคิยานํ อญฺญตรวเสน
น ทินฺนํ ฯ เอตเทว หิ สนฺธาย ปทภาชเน อทินฺนํ นาม
อปฏิคฺคหิตกํ วุจฺจตีติ วุตฺตํ ฯ ทุติยปาราชิเก ปน อทินฺนนฺนาม
ปรปริคฺคหิตํ วุจฺจตีติ วุตฺตํ ฯ ทินฺนนฺติ อิทํ ปน ตสฺเสว
อทินฺนสฺส ปฏิปกฺขวเสน ลกฺขณทสฺสนตฺถํ อุทฺธฏํ ฯ นิทฺเทเส
จสฺส กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา นิสฺสคฺคิเยน วา เทนฺเตติ
เอวํ อญฺญสฺมึ ททมาเน ฯ หตฺถปาเส ฐิโต กาเยน วา
กายปฏิพทฺเธน วา ปฏิคฺคณฺหาตีติ ตํ เอวํ ทียมานํ อนฺตมโส
รถเรณุํปิ สเจ ปุพฺเพ วุตฺตลกฺขเณ หตฺถปาเส ฐิโต กาเยน
วา กายปฏิพทฺเธน วา ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ เอตํ เอวํ ปฏิคฺคหิตํ
ทินฺนํ นาม วุจฺจติ ฯ น อิทํ คณฺห อิทํ ตว โหตูติอาทิวจเนน
นิสฺสฏฺฐํ ฯ ตตฺถ กาเยนาติ หตฺถาทีสุ เยนเกนจิ สรีราวยเวน
อนฺตมโส ปาทงฺคุลิยาปิ ทียมานํ กาเยน ทินฺนํ นาม โหติ ฯ
ปฏิคฺคหเณปิ เอเสว นโย ฯ เยนเกนจิ หิ สรีราวยเวน คหิตํ
กาเยน คหิตเมว โหติ ฯ สเจปิ นตฺถุกรณียํ ทียมานํ นาสปุเฏน
อกลฺลโกว มุเขน ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ อาโภคมตฺตเมว หิ เอตฺถ
ปมาณํ ฯ อยํ นโย มหาปจฺจริยํ วุตฺโต ฯ กายปฏิพทฺเธนาติ
กฏจฺฉุอาทีสุ เยนเกนจิ อุปกรเณน ทินฺนํ กายปฏิพทฺเธน ทินฺนํ
นาม โหติ ฯ ปฏิคฺคหเณปิ เอเสว นโย ฯ เยนเกนจิ
สรีรสํพทฺเธน ปตฺตถาลกาทินา คหิตํ กายปฏิพทฺเธน ปฏิคฺคหิตเมว
โหติ ฯ นิสฺสคฺคิเยนาติ กายโต จ กายปฏิพทฺธโต จ โมเจตฺวา
หตฺถปาเส ฐิตสฺส กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา ปาติยมานํ หิ
นิสฺสคฺคิเยน ปโยเคน ทินฺนํ นาม โหติ ฯ อยํ ตาว ปาลิวณฺณนา ฯ
     อยํ ปเนตฺถ ปาลิมุตฺตกวินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ ปญฺจหิ
องฺเคหิ ปฏิคฺคหณํ รุหติ ฯ ถามมชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส อุจฺจารณมตฺตํ
โหติ หตฺถปาโส ปญฺญายติ อภิหาโร ปญฺญายติ เทโว วา มนุสฺโส
วา ติรจฺฉานคโต วา เทติ ตํ ปน ภิกฺขุ กาเยน วา กายปฏิพนฺเธน
วา ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ เอวํ ปญฺจหงฺเคหิ ปฏิคฺคหณํ รุหติ ฯ
     ตตฺถ ฐิตนิสินฺนนิปนฺนานํ ปวารณสิกฺขาปเท วุตฺตนเยน หตฺถปาโส
เวทิตพฺโพ ฯ สเจ ปน ทายกปฏิคฺคาหเกสุ เอโก อากาเส โหติ
เอโก ภูมิยํ ภุมฺมฏฺฐสฺส จ สีเสน อากาสฏฺฐสฺส จ ฐเปตฺวา
ทาตุํ วา คเหตุํ วา ปสาริตหตฺถํ ยํ อาสนฺนตรํ องฺคํ ตสฺส
โอริมนฺเตน หตฺถปาสปฺปมาณํ ปริจฺฉินฺทิตพฺพํ ฯ สเจปิ เอโก กูเป
โหติ เอโก กูปตเฏ เอโก วา รุกฺเข เอโก ปฐวิยํ วุตฺตนเยเนว
หตฺถปาสปฺปมาณํ ปริจฺฉินฺทิตพฺพํ ฯ เอวรูเป หตฺถปาเส ฐตฺวา
สเจปิ ปกฺขี มุขตุณฺฑเกน หตฺถี วา โสณฺฑาย คเหตฺวา ปุปฺผํ วา
ผลํ วา เทติ ปฏิคฺคหณํ รุหติ ฯ สเจ ปน ปน อฑฺฒฏฺฐมรตนสฺสาปิ
หตฺถิโน ขนฺเธ นิสินฺโน เตน โสณฺฑาย ทียมานํ คณฺหาติ
วฏฺฏติเยว ฯ เอโก พหูนิ ภตฺตพฺยญฺชนภาชนานิ สีเส กตฺวา
ภิกฺขุสฺส สนฺติกํ อาคนฺตฺวา ฐิตโกว คณฺหาถาติ วทติ น ตาว
อภิหาโร ปญฺญายติ ตสฺมา น คเหตพฺพํ ฯ สเจ ปน อีสกํปิ
โอนมติ ภิกฺขุนา หตฺถํ ปสาเรตฺวา เหฏฺฐิมภาชนํ เอกเทเสนาปิ
สมฺปฏิจฺฉิตพฺพํ ฯ เอตฺตาวตา สพฺพภาชนานิ ปฏิคฺคหิตานิ โหนฺติ ฯ
ตโต ปฏฺฐาย โอโรเปตฺวา วา อุคฺฆาเฏตฺวา วา ยํ อิจฺฉติ ตํ
คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ สภตฺตปจฺฉิอาทิมฺหิ ปน เอกภาชเน วตฺตพฺพเมว
นตฺถิ ฯ กาเชน ภตฺตํ หรนฺโตปิ สเจ กาชํ โอนาเมตฺวา เทติ
วฏฺฏติ ฯ สเจปิ ตึสหตฺโถ เวฬุ โหติ เอกสฺมึ อนฺเต คุฬกุมฺโภ
พทฺโธ โหติ เอกสฺมึ สปฺปิกุมฺโภ ตํ เจ ปฏิคฺคณฺหาติ สพฺพํ
ปฏิคฺคหิตเมว ฯ อุจฺฉุยนฺตโทณิโต ปคฺฆรนฺตเมว รสํ คณฺหาถาติ
วทติ อภิหาโร น ปญฺญายตีติ น คเหตพฺโพ ฯ สเจ ปน
กสฏํ ฉฑฺเฑตฺวา หตฺเถน อุสฺสิญฺจิตฺวา อุสฺสิญฺจิตฺวา เทติ วฏฺฏติ ฯ
     พหู ปตฺตา มญฺเจ วา ปีเฐ วา กฏสารเก วา โทณิยํ วา
ผลเก วา ฐปิตา โหนฺติ ฯ ยตฺถ ฐิตสฺส ทายโก หตฺถปาเส โหติ
ตตฺถ ฐตฺวา ปฏิคฺคหณสญฺญาย มญฺจาทีนิ องฺคุลิยาปิ ผุสิตฺวา
ฐิเตน วา นิสินฺเนน วา นิปนฺเนน วา ยนฺเตสุ ปตฺเตสุ ทียติ
ตํ สพฺพํ ปฏิคฺคหิตํ โหติ ฯ สเจปิ ปฏิคฺคเหสฺสามีติ มญฺจาทีนิ
อารุหิตฺวา นิสีทติ วฏฺฏติเยว ฯ ปฐวิยํ ปน สเจปิ กุจฺฉิยา
กุจฺฉึ อาหจฺจ ฐิตา โหนฺติ ยํ ยํ ปตฺตํ องฺคุลิยา วา สูจิยา วา
ผุสิตฺวา นิสินฺโน โหติ ตตฺถ ตตฺถ ทียมานเมว ปฏิคฺคหิตํ โหติ ฯ
ยตฺถ กตฺถจิ มหากฏสารหตฺถตฺถราทีสุ ฐปิตปตฺเต ปฏิคฺคหณํ น
รุหตีติ วุตฺตํ ฯ ตํ หตฺถปาสาติกฺกมํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ ฯ
หตฺถปาเส ปน สติ ยตฺถ กตฺถจิ วฏฺฏติ อญฺญตฺร ตตฺถ ชาตกา ฯ
     ตตฺถ ชาตเก ปน ปทุมินีปณฺเณ วา กึสุกปณฺณาทิมฺหิ วา
น วฏฺฏติ ฯ น หิ ตํ กายปฏิพทฺธสงฺขฺยํ คจฺฉติ ฯ ยถา จ ตตฺถ
ชาตเก เอวํ ขาณุเก พนฺธิตฺวา ฐปิตมญฺจาทิมฺหิ อสํหาริเม
ผลเก วา ปาสาเณ วา น รุหติเยว ฯ เตปิ หิ ตตฺถ ชาตเก
สงฺเขปูปคา โหนฺติ ฯ ภูมิยํ อตฺถเตสุ สุขุเมสุ ตินฺติณิกาทิปณฺเณสุปิ
ปฏิคฺคหณํ น รุหติ ฯ น หิ ตานิ สณฺฐาตุํ สมตฺถานีติ ฯ
มหนฺเตสุ ปน ปทุมินีปณฺณาทีสุ รุหติ ฯ สเจ ตตฺถ หตฺถปาสํ
อติกฺกมฺม ฐิโต ทีฆทณฺฑเกน อุฬุงฺเกน เทติ อาคนฺตฺวา เทหีติ
วตฺตพฺโพ ฯ วจนํ อสฺสุตฺวา วา อนาทิยิตฺวา วา ปตฺเต
อากีรติเยว ปุน ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ทูเร ฐตฺวา ภตฺตปิณฺฑํ ขิปนฺเตปิ
เอเสว นโย ฯ สเจ ปตฺตตฺถวิกโต นีหริยมาเน ปตฺเต รชนจุณฺณานิ
โหนฺติ สติ อุทเก โธวิตพฺโพ  ฯ อสติ รชนจุณฺณํ ปุญฺฉิตฺวา
ปฏิคฺคเหตฺวา วา ปิณฺฑาย จริตพฺพํ ฯ สเจ ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
รชํ ๑- ปตติ ปฏิคฺคเหตฺวา ภิกฺขา คณฺหิตพฺพา ฯ อปฏิคฺคเหตฺวา
@เชิงอรรถ: ๑. รโช.
คณฺหโต ปน วินยทุกฺกฏํ ฯ ตํ ปน ปุน ปฏิคฺคเหตฺวา ภุญฺชโต
อนาปตฺติ ฯ สเจ ปน ปฏิคฺคเหตฺวา เทถาติ วุตฺเต วจนํ
อสฺสุตฺวา วา อนาทิยิตฺวา วา ภิกฺขํ เทนฺติเยว วินยทุกฺกฏํ
นตฺถิ ฯ ปุน ปฏิคฺคเหตฺวา อญฺญา ภิกฺขา ปฏิคฺคเหตพฺพา ฯ สเจ
มหาวาโต ตโต ตโต รชํ ปาเตติ น สกฺกา โหติ ภิกฺขํ
คเหตุํ อนุปสมฺปนฺนสฺส ทสฺสามีติ สุทฺธจิตฺเตน อาโภคํ กตฺวา
คณฺหิตุํ วฏฺฏติ ฯ เอวํ ปิณฺฑาย จริตฺวา วิหารํ วา อาสนสาลํ
วา คนฺตฺวา ตํ อนุปสมฺปนฺนสฺส ทตฺวา ปุน เตน ทินฺนํ วา
ตสฺส วิสฺสาเสน วา ปฏิคฺคเหตฺวา ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ
ภิกฺขาจาเร สรชํ ปตฺตํ ภิกฺขุสฺส เทติ โส วตฺตพฺโพ อิมํ
ปฏิคฺคเหตฺวา ภิกฺขํ วา คณฺเหยฺยาสิ ปริภุญฺเชยฺยาสิ วาติ ฯ เตน
ตถา กาตพฺพํ ฯ สเจ รชํ อุปริ อุปฺปลวติ กญฺชิกํ ปวาเหตฺวา
เสสํ ภุญฺชิตพฺพํ ฯ สเจ อนฺโต ปวิฏฺฐํ โหติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ
อนุปสมฺปนฺเน อสติ หตฺถโต อโมเจนฺเตเนว ยตฺถ อนุปสมฺปนฺโน อตฺถิ
ตตฺถ เนตฺวา ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ สุกฺขภตฺเต ปติตรชํ อปเนตฺวา ภุญฺชิตุํ
วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน อติสุขุมํ โหติ อุปริภตฺเตน สทฺธึ อปเนตพฺพํ
ปฏิคฺคเหตฺวา วา ภุญฺชิตพฺพํ ฯ ยาคุํ วา สูปํ วา ปุรโต
ฐเปตฺวา อาลุเลนฺตานํ ภาชนโต ผุสตานิ อุคฺคนฺตฺวา ปตฺเต
ปตนฺติ ปตฺโต ปฏิคฺคเหตพฺโพ ฯ อุฬุงฺเกน อาหริตฺวา เทนฺตานํ
ปฐมตรํ อุฬุงฺกโต เถวา ปตฺเต ปตนฺติ สุปติตา อภิหฏตฺตา
โทโส นตฺถิ ฯ สเจปิ จรุเกน ภตฺเต อากีริยมาเน จรุกโต
มสิ วา ฉาริกา วา ปตติ อภิหฏตฺตา เนวตฺถิ โทโส ฯ
อนนฺตรสฺส ภิกฺขุโน ทียมานํ ปตฺตโต อุปฺปติตฺวา อิตรสฺส
ปตฺเต ปตติ สุปติตํ ปฏิคฺคหิตกเมว โหติ ฯ สเจ ชชฺฌริสากาทึ
ผาเลตฺวา เอกสฺส ภิกฺขุโน เทนฺตานํ สากโต ผุสิตานิ อญฺญสฺส
ปตฺเต ปตนฺติ ปตฺโต ปฏิคฺคเหตพฺโพ ฯ ยสฺส ปตฺตสฺส อุปริ
ผาเลนฺติ ตสฺส ปตฺเต ปติเตสุ ทาตุกามตาย อภิหฏตฺตา โทโส
นตฺถิ ฯ ปายาสสฺส ปูเรตฺวา ปตฺตํ เทนฺติ อุณฺหตฺตา เหฏฺฐา
คเหตุํ น สกฺโกติ มุขวฏฺฏิยาปิ คเหตุํ วฏฺฏติเยว ฯ สเจ ตถาปิ
น สกฺโกติ อาธารเกน คณฺหิตพฺโพ ฯ อาสนสาลายํ ปตฺตํ
คเหตฺวา นิสินฺโน ภิกฺขุ นิทฺทํ โอกฺกมนฺโต โหติ ฯ โส เนว
อาหริยมานํ น ทียมานํ ชานาติ อปฏิคฺคหิตกํ โหติ ฯ สเจ ปน
อาโภคํ กตฺวา นิสินฺโน โหติ วฏฺฏติ ฯ สเจปิ โส หตฺเถน
อาธารกํ มุญฺจิตฺวา ปาเทน ปีเฬตฺวา นิทฺทายติ วฏฺฏติเยว ฯ
ปาเทน อาธารกํ อกฺกมิตฺวา ปฏิคฺคณฺหนฺตสฺส ปน ชาครนฺตสฺสาปิ
อนาทรปฏิคฺคหณํ โหติ ตสฺมา น กาตพฺพํ ฯ เกจิ เอวํ อาธารเกน
ปฏิคฺคหณํ กายปฏิพทฺธปฏิพทฺเธน ปฏิคฺคหณํ นาม โหติ
ตสฺมา น วฏฺฏตีติ วทนฺติ ฯ ตํ วจนมตฺตเมว ฯ อตฺถโต ปน
สพฺพเมตํ กายปฏิพทฺธเมว โหติ ฯ กายสํสคฺเคปิ เจส นโย
ทสฺสิโต ฯ ยํปิ ภิกฺขุสฺส ทียมานํ ปตติ ตํปิ สามํ คเหตฺวา
ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ ตตฺรีทํ สุตฺตํ อนุชานามิ ภิกฺขเว ยํ
ทียมานํ ปตติ ตํ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ ตํ กิสฺสเหตุ
ปริจฺจตฺตํ ตํ ภิกฺขเว ทายเกหีติ ๑- ฯ อิทญฺจ ปน สุตฺตํ เนยฺยตฺถํ
ตสฺมา เอวเมตฺถ อธิปฺปาโย เวทิตพฺโพ ฯ ยํ ทียมานํ ทายกสฺส
หตฺถโต ปริคลิตฺวา สุทฺธาย วา ภูมิยา ปทุมินีปณฺณวตฺถกฏสารกาทีสุ
วา ปตติ ตํ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ
ยํ ปน สรชาย ภูมยา ปตติ ตํ รชํ ปุญฺฉิตฺวา วา โธวิตฺวา
วา ปฏิคฺคเหตฺวา วา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ สเจ ปน ปวฏฺฏนฺตํ อญฺญสฺส
ภิกฺขุโน สนฺติกํ คจฺฉติ เตน อาหราเปตุํปิ วฏฺฏติ ฯ สเจ ตํ
ภิกฺขุํ วทติ ตฺวํเยว ขาทาติ ตสฺสาปิ ขาทิตุํ วฏฺฏติ ฯ
อนาณตฺเตน ปน เตน น คเหตพฺพํ ฯ อนาณตฺเตนาปิ อิตรสฺส
ทสฺสามีติ คเหตุํ วฏฺฏตีติ กุรุนฺทิยํ วุตฺตํ ฯ กสฺมา ปเนตํ
อิตรสฺส ภิกฺขุโน คเหตุํ น วฏฺฏตีติ ฯ ภควตา อนนุญฺญาตตฺตา ฯ
ภควตา หิ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุนฺติ วทนฺเตน ยสฺเสว ตํ
ทียมานํ ปตติ ตสฺส อปฺปฏิคฺคหิตกํปิ ตํ คเหตฺวา ปริโภโค
อนุญฺญาโต ฯ ปริจฺจตฺตํ ตํ ภิกฺขเว ทายเกหีติ วจเนน ปเนตฺถ
ปรสนฺตกาภาโว ทีปิโต ตสฺมา อญฺญสฺส สามํ คเหตฺวา
ปริภุญฺชิตุํ น วฏฺฏติ ตสฺส ปน อาณตฺติยา วฏฺฏติ ฯ อยํ
กิเรตฺถ อธิปฺปาโย ฯ ยสฺมา จ ตํ อปฏิคฺคหิตกตฺตา อนุญฺญาตํ
ตสฺมา ยถาฐิตํเยว อนามสิตฺวา เกนจิ ปิทหิตฺวา ฐปิตํ ทุติยทิวเสปิ
ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ สนฺนิธิปจฺจยา อนาปตฺติ ฯ ปฏิคฺคเหตฺวา ปน
ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ ตํทิวสํเยว หิ ตสฺส สามํ คเหตฺวา ปริโภโค
อนุญฺญาโต น ตโต ปรนฺติ อยํปิ กิเรตฺถ อธิปฺปาโย ฯ อิทานิ
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. จุลฺลวคฺค. ๗/๕๘.
อพฺโพหาริกนโย วุจฺจติ ฯ ภุญฺชนฺตานํ หิ ทนฺตา ขียนฺติ
นขา ขียนฺติ ปตฺตสฺส วณฺโณ ขียติ สพฺพํ อพฺโพหาริกํ ฯ
สตฺถเกน อุจฺฉุอาทีสุ ผาลิเตสุ มลํ ปญฺญายติ เอตํ นวสมุฏฺฐิตํ
นาม ปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ สตฺถกํ โธวิตฺวา ผาลิเตสุ
มลํ น ปญฺญายติ โลหคนฺธมตฺตํ โหติ ตํ อพฺโพหาริกํ ฯ
ยํปิ สตฺถกํ คเหตฺวา ปริหรนฺติ เตน ผาลิเตสุปิ เอเสว นโย ฯ
น หิ ตํ ปริโภคตฺถาย ปริหรนฺตีติ ฯ มูลเภสชฺชาทีนิ ปึสนฺตานํ วา
โกฏฺเฏนฺตานํ วา นิสทนิสทโปตกอุทุกฺขลมุสลานิ ขียนฺติ ฯ
ปริหรณกวาสึ ตาเปตฺวา เภสชฺชตฺถาย ตกฺเก วา ขีเร วา ปกฺขิปนฺติ ฯ
ตตฺถ นีลกา ปญฺญายติ ฯ สตฺถเก วุตฺตสทิโสว วินิจฺฉโย ฯ
อามกตกฺกาทีสุ ปน สยํ น ปกฺขิปิตพฺพา ฯ ปกฺขิปติ เจ
สามปากโต น มุจฺจติ ฯ เทเว วสฺสนฺเต ปิณฺฑาย จรนฺตสฺส
สรีรโต วา จีวรโต วา กิลิฏฺฐํ อุทกํ ปตฺเต ปตติ ตํ
ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ รุกฺขมูลาทีสุ ภุญฺชนฺตสฺส ปติเตปิ เอเสว
นโย ฯ สเจ ปน สตฺตาหํ วสฺสนฺเต เทเว สุทฺธมุทกํ โหติ
อพฺโภกาสโต วา ปตติ วฏฺฏติ ฯ สามเณรสฺส โอทนํ เทนฺเตน
ตสฺส ปตฺตคตํ อจฺฉุปนฺเตเนว ทาตพฺพํ ฯ ปตฺโต วาสฺส
ปฏิคฺคเหตพฺโพ ฯ อปฏิคฺคหิเต โอทนํ ฉุปิตฺวา ปุน อตฺตโน ปตฺเต
โอทนํ คณฺหนฺตสฺส อุคฺคหิตโก โหติ ฯ สเจ ปน ทาตุกาโม
หุตฺวา อาหร สามเณร ปตฺตํ โอทนํ คณฺหาติ วทติ อิตโร จ อลํ
มยฺหนฺติ ปฏิกฺขิปติ ปุน ตเวตํ มยา ปริจฺจตฺตนฺติ จ วุตฺเตปิ
น มยฺหํ เอเตนตฺโถติ วทติ สตกฺขตฺตุํปิ ปริจฺจชตุ ยาว
อตฺตโน หตฺถคตํ ปฏิคฺคหิตกเมว โหติ ฯ สเจ ปน อาธารเกปิ
ฐิตํ นิรเปกฺโข คณฺหาหีติ วทติ ปุน ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ สเจ
สาเปกฺโข อาธารเก ปตฺตํ ฐเปตฺวา เอโต ปูวํ วา ภตฺตํ วา
คณฺหาติ สามเณรํ วทติ สามเณโร หตฺถํ โธวิตฺวา สเจปิ
สตกฺขตฺตุํ คเหตฺวา อตฺตโน ปตฺตคตํ อผุสนฺโตว อตฺตโน ปตฺเต
ปกฺขิปติ ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ยทิ ปน อตฺตโน
ปตฺตคตํ ผุสิตฺวา ตโต  คณฺหาติ สามเณรสฺส สนฺตเกน สํสฏฺฐํ
โหติ ปุน ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ เกจิ ปน สเจปิ คยฺหมานํ ฉิชฺชิตฺวา
ตตฺถ ปตติ ปุน ปฏิคฺคเหตพฺพนฺติ วทนฺติ ฯ ตํ เอกํ
ภตฺตปิณฺฑํ คณฺห เอกํ ปูวํ คณฺห อิมสฺส คุฬปิณฺฑสฺส เอตฺตกํ
ปเทสํ คณฺหาติ เอวํ ปริจฺฉินฺทิตฺวา วุตฺเต เวทิตพฺพํ ฯ อิธ ปน
ปริจฺเฉโท นตฺถิ ตสฺมา ยํ สามเณรสฺส ปตฺเต ปตติ ตเทว
ปฏิคฺคหณํ วิชหติ ฯ หตฺถคตํ ปน ยาว สามเณโร วา อลนฺติ
น โอรมติ ภิกฺขุ วา น วาเรติ ตาว ภิกฺขุสฺเสว สนฺตกํ ตสฺมา
ปฏิคฺคหณํ น วิชหติ ฯ สเจ อตฺตโน วา ภิกฺขูนํ วา ยาคุปจนกภาชเน
เกสญฺจิ อตฺถาย ภตฺตํ ปกฺขิปติ สามเณร ภาชนสฺส อุปริ หตฺถํ
กโรหีติ วตฺวา ตสฺส หตฺเถ ปกฺขิปิตพฺพํ ฯ ตสฺสฺ หตฺถโต ภาชเน
ปตติ ฯ ตํ หิ ทุติยทิวเส ภาชนสฺส อกปฺปิยภาวํ น กโรติ
ปริจฺจตฺตตฺตา ฯ สเจ เอวํ อกตฺวา ปกฺขิปติ ปตฺตมิว ภาชนํ
นิรามิสํ กตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ ทายกา ยาคุกุฏํ ฐเปตฺวา
คตา ฯ ตํ ทหรสามเณโร ปฏิคฺคณฺหาเปตุํ น สกฺโกติ ฯ ภิกฺขุ
ปตฺตํ อุปนาเมติ ฯ สามเณโร กุฏสฺส คีวํ ปตฺตสฺส มุขวฏฺฏิยํ
ฐเปตฺวา อาวฏฺเฏติ ฯ ปตฺตคตา ยาคุ ปฏิคฺคหิตาว โหติ ฯ
อถวา ภิกฺขุ ภูมิยํ หตฺถํ ฐเปติ ฯ สามเณโร ปวฏฺเฏตฺวา
ตตฺถ อาโรเปติ วฏฺฏติ ฯ ปูวปจฺฉิภตฺตปจฺฉิอุจฺฉุภาราทีสุปิ เอเสว
นโย ฯ สเจ ปฏิคฺคหณูปคํ ภารํ เทฺว ตโย วา สามเณรา
เทนฺติ เอเกน วา พลวตา อุกฺขิตฺตํ เทฺว ตโย ภิกฺขู คณฺหนฺติ
วฏฺฏติ ฯ มญฺจสฺส วา ปีฐสฺส วา ปาเทสุ เตลฆฏํ วา ผาณิตฆฏํ
วา ลคฺเคนฺติ ภิกฺขุสฺส มญฺเจปิ ปีเฐปิ นิสีทิตุํ วฏฺฏติ ฯ
อุคฺคหิตกํ นาม น โหติ ฯ นาคทนฺตเก วา องฺกุสเก วา เทฺว
เตลฆฏา ลคฺคิตา โหนฺติ ฯ อุปริ ปฏิคฺคหิตโก เหฏฺฐา
อปฏิคฺคหิตโก ฯ อุปริมํ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ เหฏฺฐา ปฏิคฺคหิตโก อุปริ
อปฏิคฺคหิตโก ฯ อุปริมํ คเหตฺวา อิตรํ คณฺหโต อุปริโม อุคฺคหิตโก
โหติ ฯ เหฏฺฐามญฺเจ อปฏิคฺคหิตกํ เตลถาลกํ โหติ ฯ ตญฺเจ
สมฺมชฺชนฺโต สมฺมชฺชนิยา ฆฏฺเฏติ อุคฺคหิตกํ น โหติ ฯ ปฏิคฺคหิตกํ
คณฺหิสฺสามีติ อปฏิคฺคหิตกํ คณฺหิตฺวา ญตฺวา ปุน คหิตฏฺฐาเน
ฐเปติ อุคฺคหิตกํ น โหติ ฯ พหิ นีหริตฺวา สญฺชานาติ ฯ
พหิ อฏฺฐเปตฺวา หริตฺวา ตตฺเถว ฐเปตพฺพํ นตฺถิ โทโส ฯ
สเจ ปน ปุพฺเพ วิวริตฺวา ฐปิตํ น ปิทหิตพฺพํ ยถา ปุพฺเพ ฐิตํ
ตเถว ฐเปตพฺพํ ฯ สเจ พหิ ฐเปติ ปุน น ฉุปิตพฺพํ ฯ อถ
เหฏฺฐาปาสาทํ โอโรหนฺโต นิสฺเสณีมชฺเฌ สญฺชานาติ อโนกาสตฺตา
อุทฺธํ วา อโธ วา นีหริตฺวา ฐเปตพฺพํ ฯ ปฏิคฺคหิตเก
เตลาทิมฺหิ กณิกา อุฏฺเฐติ ฯ สิงฺคเวราทิมฺหิ ฆุณจุณฺณํ ฯ
ตํสมุฏฺฐานเมว นาม เอตํ ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ตาลํ วา
นาฬิเกรํ วา อารุฬฺโห โยตฺเตน ผลปิณฺฑํ โอตาเรตฺวา อุปริฏฺฐิโตว
คณฺหาถาติ วทติ น คเหตพฺพํ ฯ สเจ อญฺโญ ภูมิยํ ฐิโต
โยตฺตปาสเก คเหตฺวา อุกฺขิปิตฺวา เทติ วฏฺฏติ ฯ สผลํ มหาสาขํ
กปฺปิยํ กาเรตฺวา ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ ผลานิ ปฏิคฺคหิตาเนว โหนฺติ
ยถาสุขํ ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ อนฺโตวติยํ ฐตฺวา วตึ ฉินฺทิตฺวา
อุจฺฉุํ วา ติมฺพรุสกํ วา เทนฺติ ฯ หตฺถปาเส สติ วฏฺฏติ ฯ
วติทณฺฑเกสุ อปฺปหริตฺวา นิคฺคตํ คณฺหนฺตสฺส วฏฺฏติ ฯ ปหริตฺวา
นิคฺคเต อฏฺฐกถาสุ โทโส น ทสฺสิโต ฯ มยํ ปน ยํ ฐานํ
ปหฏํ ตโต สยํ ปติตมิว โหตีติ ตกฺกยาม ฯ ตํปิ อฏฺฐตฺวา
คจฺฉนฺเต ยุชฺชติ สุงฺกฆาฏโต ปวฏฺเฏตฺวา พหิ ปาติตภณฺฑํ วิย ฯ
วตึ วา ปาการํ วา ลงฺฆาเปตฺวา เทนฺติ ฯ สเจ ปน น ปุถุโล
ปากาโร อนฺโตปากาเร จ พหิปากาเร จ ฐิตสฺส หตฺถปาโส ปโหติ
หตฺถสตํปิ อุทฺธํ คนฺตฺวา สมฺปตฺตํ คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขุ คิลานํ
สามเณรํ ขนฺเธน วหติ ฯ โส ผลาผลํ ทิสฺวา คเหตฺวา ขนฺเธ
นิสินฺโนว เทติ วฏฺฏติ ฯ อปโร ภิกฺขุํ วหนฺโต ขนฺเธ นิสินฺนสฺส
ภิกฺขุโน เทติ วฏฺฏติเยว ฯ ภิกฺขุ ผลินึ สาขํ ฉายตฺถาย คเหตฺวา
คจฺฉติ ฯ ผลานิ ขาทิตุํ จิตฺเต อุปฺปนฺเน ปฏิคฺคหาเปตฺวา ขาทิตุํ
วฏฺฏติ ฯ มจฺฉิกวารณตฺถํ กปฺปิยํ กาเรตฺวา ปฏิคฺคณฺหาติ ฯ
ขาทิตุกาโม เจ โหติ มูลปฏิคฺคหณเมว วฏฺฏติ ขาทนฺตสฺส โทโส
นตฺถิ ฯ ภิกฺขุ ปฏิคฺคหณารหํ ภณฺฑํ มนุสฺสานํ ยาเน ฐเปตฺวา มคฺคํ
คจฺฉติ ฯ ยานํ กทฺทเม ลคฺคติ ฯ ทหโร จกฺกํ คเหตฺวา อุกฺขิปติ
วฏฺฏติ ฯ อุคฺคหิตกํ นาม น โหติ ฯ นาวายํ ฐเปตฺวา นาวํ
อริตฺเตน วา ปาเชติ หตฺเถน วา กฑฺฒติ วฏฺฏติ ฯ อุลุมฺเปปิ
เอเสว นโย ฯ ปาฏิยา วา กุณฺฑเก วา ฆเฏ วา ฐเปตฺวาปิ
ตํ อนุปสมฺปนฺเนน คาหาเปตฺวา อนุปสมฺปนฺนํ พาหายํ คเหตฺวา
ตริตุํ วฏฺฏติ ฯ ตสฺมึปิ อสติ อนุปสมฺปนฺนํ คาหาเปตฺวา ตํ
พาหายํ คเหตฺวา ตริตุํ วฏฺฏติ ฯ อุปาสกา คมิกภิกฺขูนํ
ปาเถยฺยตณฺฑุเล เทนฺติ ฯ สามเณรา ภิกฺขูนํ ตณฺฑุเล คเหตฺวา อตฺตโน
ตณฺฑุเล คเหตุํ น สกฺโกนฺติ ฯ ภิกฺขู เตสํ ตณฺฑุเล คณฺหนฺติ ฯ
สามเณรา อตฺตนา คหิตตณฺฑุเลสุ ขีเณสุ อิตเรหิ ตณฺฑุเลหิ ยาคุํ
ปจิตฺวา สพฺเพสํ ปตฺตานิ ปฏิปาฏิยา ฐเปตฺวา ยาคุํ อากีรนฺติ ฯ
ปณฺฑิโต สามเณโร อตฺตโน ปตฺตํ คเหตฺวา เถรสฺส เทติ
เถรสฺส ปตฺตํ ทุติยเถรสฺสาติ เอวํ สพฺพานิ ปริวตฺเตติ ฯ สพฺเพหิ
สามเณรสฺส สนฺตกํ ภุตฺตํ โหติ วฏฺฏติ ฯ สเจปิ สามเณโร
อปณฺฑิโต โหติ อตฺตโน ปตฺเต ยาคุํ สยเมว ปาตุํ อารภติ
อาวุโส ตุยฺหํ ยาคุํ มยฺหํ เทหีติ เอวํ เถเรหิ ปฏิปาฏิยา ยาจตฺวา
ปิวิตุํ วฏฺฏติ ฯ สพฺเพหิ สามเณรสฺส สนฺตกเมว ภุตฺตํ โหติ ฯ
เนว อุคฺคหิตกปจฺจยา น สนฺนิธิปจฺจยา วชฺชํ ผุสนฺติ ฯ เอตฺถ
ปน มาตาปิตูนํ เตลาทีนํ ฉายาทีนํ อตฺถาย สาขาทีนิ จ หรนฺตานํ
อิเมสํ จ วิเสโส น ทิสฺสติ ตสฺมา การณํ อุปปริกฺขิตพฺพํ ฯ
     สามเณโร ภตฺตํ ปจิตุกาโม ตณฺฑุเล โธวิตฺวา นิจฺจาเลตุํ น
สกฺโกติ ฯ ภิกฺขุนา ตณฺฑุเล จ ภาชนํ จ ปฏิคฺคเหตฺวา ตณฺฑุเล
โธวิตฺวา นิจฺจาเลตฺวา ภาชนํ อุทฺธนํ อาโรเปตพฺพํ ฯ อคฺคิ
น กาตพฺโพ ฯ ปกฺกกาเล วิวริตฺวา ปกฺกภาโว ชานิตพฺโพ ฯ
สเจ ทุปฺปกฺกํ โหติ ปากตฺถาย ปิทหิตุํ น วฏฺฏติ ฯ รชสฺส
วา ฉาริกาย วา อปตนตฺถาย วฏฺฏติ ฯ ปกฺกกาเล โอโรเปตุํปิ
ภุญฺชิตุํปิ วฏฺฏติ ฯ ตโต ปฏฺฐาย ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ
     สามเณโร ปฏิพโล ปจิตุํ ขโณ ปนสฺส นตฺถิ กตฺถจิ
คนฺตุกาโม ภิกฺขุนา สตณฺฑุโลทกํ ภาชนํ ปฏิคฺคเหตฺวา อุทฺธนํ
อาโรเปตฺวา อคฺคึ ชาเลตฺวา คจฺฉาติ วตฺตพฺโพ ฯ ตโต ปรํ
ปุริมนเยเนว สพฺพํ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขุ ยาคุอตฺถาย สุทฺธภาชนํ
อาโรเปตฺวา อุทกํ ตาเปติ วฏฺฏติ ฯ ตตฺเต อุทเก สามเณโร
ตณฺฑุเล ปกฺขิปติ ฯ ตโต ปฏฺฐาย ปน ภิกฺขุนา อคฺคิ น
กาตพฺโพ ฯ ปกฺกํ ยาคุํ ปฏิคฺคเหตฺวา ปาตุํ วฏฺฏติ ฯ สามเณโร
ยาคุํ ปจติ ฯ หตฺถกุกฺกุจฺจโก ภิกฺขุ กีฬนฺโต ภาชนํ อามสติ
ปิธานํ อามสติ อุคฺคตํ เผณุํ ฉินฺทิตฺวา หรติ ฯ ตสฺเสว ปาตุํ
น วฏฺฏติ ฯ ทุรุปจิณฺณํ นาม โหติ ฯ สเจ ปน ทพฺพึ วา
อุฬุงฺกํ วา คเหตฺวา อนุกฺขิปนฺโต อาลุเลติ สพฺเพสํ น วฏฺฏติ ฯ
สามปากญฺเจว โหติ ทุรุปจิณฺณํ จ ฯ สเจ อุกฺขิปติ อุคฺคหิตกํปิ
โหติ ฯ ภิกฺขุนา ปิณฺฑาย จริตฺวา อาธารเก ปตฺโต ฐปิโต
โหติ ฯ ตตฺร เจ อญฺโญ โลลภิกฺขุ กีฬนฺโต ปตฺตํ อามสติ
ปตฺตปิธานํ อามสติ ฯ ตสฺเสว ตโต ลทฺธภตฺตํ น วฏฺฏติ ฯ
สเจ ปน ปตฺตํ อุกฺขิปิตฺวา ฐเปติ สพฺเพสํ น วฏฺฏติ ฯ ตตฺถ
ชาตกผลานิ สาขาย วา วลฺลิยา วา คเหตฺวา จาเลติ ฯ ตสฺเสว
ตโต ลทฺธผลํ น วฏฺฏติ ฯ ทุรุปจิณฺณทุกฺกฏญฺจ อาปชฺชติ ฯ
ผลรุกฺขํ ปน อปสฺสยิตุํ วา ตตฺถ กณฺฏเก วา พนฺธิตุํ วฏฺฏติ
ทุรุปจิณฺณํ น โหตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ อรญฺเญ ปติตํ ปน
อมฺพผลาทึ ทิสฺวา สามเณรสฺส ทสฺสามีติ อาหริตฺวา ทาตุํ
วฏฺฏติ ฯ สีหวิฆาสาทึ ทิสฺวา สามเณรสฺส ทสฺสามีติ ปฏิคฺคเหตฺวา
วา อปฏิคฺคเหตฺวา วา อาหริตฺวา ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ
ปน สกฺโกติ วิตกฺกํ โสเธตุํ ตโต ลทฺธํ ขาทิตุํปิ วฏฺฏติ ฯ
เนว อามกมํสปฏิคฺคหณปจฺจยา น อุคฺคหิตกปจฺจยา วชฺชํ ผุสติ ฯ
     มาตาปิตูนํ อตฺถาย เตลาทีนิ คเหตฺวา คจฺฉโต อนฺตรามคฺเค
พฺยาธิ อุปฺปชฺชติ ฯ ตโต ยํ อิจฺฉติ ตํ ปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ
วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน มูเลปิ ปฏิคฺคหิตํ โหติ ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ
นตฺถิ ฯ มาตาปิตูนํ อตฺถาย ตณฺฑุลํ อาหริตฺวา เทติ ฯ
เต ตโตเยว ยาคุอาทีนิ สมฺปาเทตฺวา ตสฺส เทนฺติ วฏฺฏติ ฯ
สนฺนิธิปจฺจยา วา อุคฺคหิตกปจฺจยา วา โทโส นตฺถิ ฯ ภิกฺขุ
ปิทหิตฺวา อุทกํ ตาเปติ ฯ ยาว ปริกฺขยา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ
สเจ ปเนตฺถ ฉาริกา ปตติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ทีฆสณฺฑาเสน
ถาลกํ คเหตฺวา เตลํ ปจนฺตสฺส ฉาริกา ปตติ ฯ หตฺเถน
อมุญฺจนฺเตเนว ปจิตฺวา โอตาเรตฺวา ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ สเจ
องฺคาราปิ ทารูนิ วา ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตานิ มูลปฏิคฺคหณเมว
วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขุ อุจฺฉุํ ขาทติ ฯ สามเณโร มยฺหํปิ เทถาติ
วทติ ฯ อิโต ฉินฺทิตฺวา คณฺหาติ วุตฺโต คณฺหาติ ฯ อวเสเสสุ
ปน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ คุฬปิณฺฑกํ ขาทนฺตสฺสาปิ เอเสว
นโย ฯ วุตฺโตกาสโต ฉินฺทิตฺวา คหิตาวเสสํ หิ อชหิตปฏิคฺคหณเมว
โหติ ฯ ภิกฺขุ คุฬํ ภาเชนฺโต ปฏิคฺคเหตฺวา โกฏฺฐาเส
กโรติ ฯ ภิกฺขูปิ สามเณราปิ อาคนฺตฺวา เอกคหเณเนว เอกเมกํ
โกฏฺฐาสํ คณฺหนฺติ ฯ คหิตาวเสสํ ปฏิคฺคหิตกเมว โหติ ฯ สเจ
โลลสามเณโร คณฺหิตฺวา คณฺหิตฺวา ปุน ฐเปติ ตสฺส คหิตาวเสสํ
อปฏิคฺคหิตกํ โหติ ฯ ภิกฺขุ ธูมวฏฺฏึ ปฏิคฺคเหตฺวา ธูมํ
ปิวติ ฯ มุขํ จ กณฺโฐ จ มโนสิลาย ลิตฺโต วิย โหติ  ฯ
ยาวกาลิกํ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ ยาวกาลิเกน ยาวชีวิกสํสคฺคโทโส
นตฺถิ ฯ ปตฺตํ วา รชนํ วา ปจนฺตสฺส กณฺณนาสมุขจฺฉิทฺเทหิ ธูโม
ปวิสติ พฺยาธิปจฺจยา ปุปฺผํ วา ผลํ วา อุปสึฆติ ฯ อพฺโพหาริกตฺตา
วฏฺฏติ ฯ ภุตฺตุตฺตาโร ตาลุํ อาหจฺจ อนฺโตเยว ปวิสติ ฯ
อวิสยตฺตา วฏฺฏติ ฯ มุขปวิฏฺฐํ ปุน อชฺโฌหรโต วิกาเล
อาปตฺติ ฯ ทนฺตนฺตเร ลคฺคสฺส อามิสสฺส รโส ปวิสติ
อาปตฺติเยว ฯ สเจ สุขุมํ อามิสํ โหติ รโส น ปญฺญายติ
อพฺโพหาริกปกฺขํ ภชติ ฯ อุปกฏฺเฐ กาเล นิรุทกฏฺฐาเน ภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา
กกฺกาเรตฺวา เทฺว ตโย เขฬปิณฺเฑ ปาเตตฺวา อุทกฏฺฐานํ คนฺตฺวา
มุขํ วิกฺขาเลตพฺพํ ฯ ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตสิงฺคเวราทีนํ องฺกุรา
นิกฺขมนฺติ ฯ ปุน ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ โลเณ อสติ สมุทฺโททเกน
โลณกิจฺจํ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตํ โลโณทกํ
โลณํ โหติ โลณํ วา อุทกํ โหติ ฯ อุจฺฉุรโส ผาณิตํ
โหติ ผาณิตํ วา รโส โหติ ฯ มูลปฏิคฺคหณเมว วฏฺฏติ ฯ
หิมกรกา อุทกคติกาเอว ฯ ปาริหาริเกน กตกฏฺฐินา อุทกํ ปสาเทนฺติ
ตํ อพฺโพหาริกํ อามิเสน สทฺธึ วฏฺฏติ ฯ อามิสคติเกหิ
กปิฏฺฐผลาทีหิ ปสาทิตํ ปุเรภตฺตเมว วฏฺฏติ ฯ โปกฺขรณีอาทีสุ อุทกํ
พหลํ โหติ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน มุเข จ หตฺเถ จ ลคฺคติ
น วฏฺฏติ ฯ ตํ ปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ เขตฺเตสุ กสิตฏฺฐาเน
พหลํ อุทกํ โหติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ สเจ สนฺทิตฺวา กนฺทราทีนิ
ปวิสิตฺวา นทึ ปูเรติ วฏฺฏติ ฯ กกุธโสพฺภาทโย โหนฺติ รุกฺขโต
ปติเตหิ ปุปฺเผหิ สญฺฉนฺโนทกา ฯ สเจ ปุปฺผรโส น ปญฺญายติ
ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ปริตฺตํ อุทกํ โหติ รโส ปญฺญายติ
ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ปพฺพตกนฺทราทีสุ กาฬวณฺณปณฺณจฺฉนฺนอุทเกปิ
เอเสว นโย ฯ ปานียฆเฏ สเรณุกานิ วา สวณฺฏกฺขีรานิ วา
ปุปฺผานิ ปกฺขิตฺตานิ โหนฺติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ปุปฺผานิ วา
ปฏิคฺคเหตฺวา ปกฺขิปิตพฺพานิ ฯ ปาฏลิกมลฺลิกา ปกฺขิตฺตา โหนฺติ
วาสมตฺตํ ติฏฺฐติ ฯ ตํ อพฺโพหาริกํ ทุติยทิวเสปิ อามิเสน สทฺธึ
วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขุนา ฐปิตปุปฺผวาสิตกปานียโต สามเณโร ปานียํ
คเหตฺวา ปีตาวเสสํ ตตฺเถว อากีรติ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ ปทุมสราทีสุ
อุทกํ สนฺถริตฺวา ฐิตํ ปุปฺผเรณุํ ฆเฏน วิกฺขมฺเภตฺวา อุทกํ
คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ กปฺปิยํ กาเรตฺวา ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตํ ทนฺตกฏฺฐํ
โหติ ฯ สเจ ตสฺส รสํ ปิวิตุกาโม มูลปฏิคฺคหณเมว วฏฺฏติ ฯ
อปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตํ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ อชานนฺตสฺส รเส ปวิฏฺเฐปิ
อาปตฺติเยว ฯ อจิตฺตกํ หิ อิทํ สิกฺขาปทํ ฯ มหาภูเตสุ กึ
วฏฺฏติ กึ น วฏฺฏตีติ ฯ ขีรนฺตาว วฏฺฏติ กปฺปิยมํสขีรํ วา
อกปฺปิยมํสขีรํ วา โหตุ ปิวนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ อสฺสุ เขโฬ
สิงฺฆาณิกา มุตฺตํ กรีสํ เสมฺหํ ทนฺตมลํ อกฺขิคูถโก กณฺณคูถโก สรีเร
อุฏฺฐิตโลณนฺติ อิทํ สพฺพํ วฏฺฏติ ฯ ยมฺปเนตฺถ ฐานโต จวิตฺวา
ปตฺเต วา หตฺเถ วา ปตติ ตํ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ องฺคลคฺคํ
ปฏิคฺคหิตกเมว ฯ อุณฺหปายาสํ ภุญฺชนฺตสฺส เสโท องฺคุลีอนุสาเรน
เอกาพทฺโธ หุตฺวา ปายาเส สนฺติฏฺฐติ ฯ ปิณฺฑาย วา จรนฺตสฺส
หตฺถโต ปตฺตสฺส มุขวฏฺฏึ คโต ปตฺตตลํ โอโรหติ ฯ เอตฺถ
ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ฌามกมหาภูเต อิทํ นาม น วฏฺฏตีติ
นตฺถิ ฯ ทุชฺฌาปิตํ ปน น วฏฺฏติ ฯ สุชฺฌาปิตํ ปน มนุสฺสฏฺฐึปิ
จุณฺณํ กตฺวา เลเห อุปเนตุํ วฏฺฏติ ฯ จตฺตาริ มหาวิกฏานิ อสติ
กปฺปิยการเก สามํปิ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ ฯ เอตฺถ จ
ทุพฺพโจปิ อสมตฺโถปิ กปฺปิยการโก อสนฺตปกฺเขเยว ติฏฺฐติ ฯ
ฉาริกาย อสติ สุกฺขทารุํ ฌาเปตฺวา ฉาริกา คเหตพฺพา ฯ
สุกฺขทารุมฺหิ อสติ อลฺลทารุํ รุกฺขโต ฉินฺทิตฺวาปิ กาตุํ วฏฺฏติ ฯ อิทํ
ปน จตุพฺพิธํปิ มหาวิกฏํ กาโลทฺทิสฺสํ นาม สปฺปทฏฺฐกฺขเณเยว
วฏฺฏติ ฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมว ฯ
     เอฬกโลมสมุฏฺฐานํ กายโต จ กายจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ
กิริยา โนสญฺญาวิโมกฺขํ อจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ ติจิตฺตํ
ติเวทนนฺติ ฯ
                  ทนฺตโปณสิกฺขาปทํ ทสมํ ฯ
         สมตฺโต วณฺณนากฺกเมน โภชนวคฺโค จตุตฺโถ ฯ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๔๒๖-๔๔๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=2&A=8993&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=8993&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=522              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=11073              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=6173              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=6173              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_2

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]