ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๑๐. ทุติยทพฺพสุตฺตวณฺณนา
    [๘๐] ทสเม ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสีติ ภควา ราชคเห
ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา ชนปทจาริกํ จรนฺโต อนุกฺกเมน สาวตฺถึ ปตฺวา เชตวเน
วิหรนฺโตเยว เยสํ ภิกฺขูนํ อายสฺมโต ทพฺพสฺส มลฺลปุตฺตสฺส ปรินิพฺพานํ
อปจฺจกฺขํ, เตสํ ตํ ปจฺจกฺขํ กตฺวา ทสฺเสตุํ, เยปิ จ เมตฺติยภูมชเกหิ กเตน
อภูเตน อพฺภาจิกฺขเณน เถเร คารวรหิตา ปุถุชฺชนา, เตสํ เถเร
พหุมานุปฺปาทนตฺถญฺจ อามนฺเตสิ. ตตฺถ ตตฺราติ วจนสญฺญาปเน นิปาตมตฺตํ. โขติ
อวธารเณ เตสุ "ตตฺรา"ติ อิมินา "ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสี"ติ เอเตสํ ปทานํ
@เชิงอรรถ:  สี. อสนฺตา
วุจฺจมานตํเยว โชเตติ. "โข"ติ ปน อิมินา อามนฺเตสิเยว. นาสฺส อามนฺตเน
โกจิ อนฺตราโย อโหสีติ อิมมตฺถํ ทสฺเสติ. อถ วา ตตฺราติ ตสฺมึ อาราเม.
โขติ วจนาลงฺกาเร นิปาโต. อามนฺเตสีติ อาภาสิ. กสฺมา ปน ภควา
ภิกฺขูเยว อามนฺเตสีติ? เชฏฺฐตฺตา เสฏฺฐตฺตา อาสนฺนตฺตา สพฺพากาลํ
สนฺนิหิตตฺตา ธมฺมเทสนาย วิเสสโต ภาชนภูตตฺตา จ.
    ภิกฺขโวติ เตสํ อามนฺตนาการทสฺสนํ. ภทนฺเตติ อามนฺติตานํ ภิกฺขูนํ
คารเวน สตฺถุ ปฏิวจนทานํ. ตตฺถ "ภิกฺขโว"ติ วทนฺโต ภควา เต ภิกฺขู
อาลปติ. "ภทนฺเต"ติ วทนฺตา เต ปจฺจาลปนฺติ. อปิจ "ภิกฺขโว"ติ อิมินา
กรุณาวิปฺผารโสมฺมหทยนิสฺสิตปุพฺพงฺคเมน ๑- วจเนน เต ภิกฺขู
กมฺมฏฺฐานมนสิการธมฺมปจฺจเวกฺขณาทิโต นิวตฺเตตฺวา อตฺตโน มุขาภิมุเข กโรติ.
"ภทนฺเต"ติ อิมินา สตฺถริ อาทรพหุมานคารวทีปนวจเนน เต ภิกฺขู อตฺตโน
สุสฺสูสตํ โอวาทปฏิคฺคหคารวภาวญฺจ ปฏิเวเทนฺติ. ภควโต ปจฺจสฺโสสุนฺติ เต
ภิกฺขู ภควโต วจนํ ปติอสฺโสสุํ โสตุกามตํ ชเนสุํ. เอตโทวจาติ ภควา เอตํ
อิทานิ วกฺขมานํ สกลํ สุตฺตํ อภาสิ. ทพฺพสฺส ภิกฺขเว มลฺลปุตฺตสฺสาติอาทิ
อนนฺตรสุตฺเต วุตฺตตฺถเมว. เอตมตฺถนฺติอาทีสุปิ อปุพฺพํ นตฺถิ, อนนฺตรสุตฺเต
วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ.
    คาถาสุ ปน อโยฆนหตสฺสาติ อโย หญฺญติ เอเตนาติ อโยฆนํ,
กมฺมารานํ อโยกูฏํ อโยมุฏฺฐิ จ. เตน อโยฆเนน หตสฺส ปหตสฺส. เกจิ ปน
"อโยฆนหตสฺสาติ ฆนอโยปิณฺฑํ หตสฺสา"ติ อตฺถํ วทนฺติ. เอวสทฺโท เจตฺถ
นิปาตมตฺตํ. ชลโต ชาตเวทโสติ ฌายมานสฺส อคฺคิสฺส. อนาทเร เอตํ
สามิวจนํ. อนุปุพฺพูปสนฺตสฺสาติ อนุกฺกเมน อุปสนฺตสฺส วิชฺฌาตสฺส นิรุทฺธสฺส.
@เชิงอรรถ:  สี.,ม. กรุณาวิปฺผารโสมหทยนยนนิปาตปุพฺพงฺคเมน.
ยถา น ญายเต คตีติ ยถา ตสฺส คติ น ญายติ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:-
อโยมุฏฺฐิกูฏาทินา มหตา อโยฆเนน หตสฺส สํหตสฺส. กํสภาชนาทิคตสฺส วา
ชลมานสฺส อคฺคิสฺส, ตถา อุปฺปนฺนสฺส วา สทฺทสฺส อนุกฺกเมน อุปสนฺตสฺส
วา สทฺทสฺส อนุกฺกเมน อุปสนฺตสฺส สุวูปสนฺตสฺส ทสสุ ทิสาสุ น กตฺถจิ
คติ ปญฺญายติ ปจฺจยนิโรเธน อปฺปฏิสนฺธิกนิรุทฺธตฺตา.
    เอวํ สมฺมา วิมุตฺตานนฺติ เอวํ สมฺมา เหตุนา ญาเยน ตทงฺควิกฺขมฺภน-
วิมุตฺติปุพฺพงฺคเมน อริยมคฺเคน จตูหิปิ อุปาทาเนหิ อาสเวหิ จ วิมุตฺตตฺตา
สมฺมา วิมุตฺตานํ, ตโต เอว กามพนฺธสงฺขาตํ ๑- กาโมฆํ ภโวฆาทิเภทํ อวสิฏฺฐโอฆญฺจ
ตริตฺวา ฐิตตฺตา กามพนฺโธฆตารินํ สุฏฺฐุ ปฏิปสฺสมฺภิตสพฺพกิเลสวิปฺผนฺทิตตฺตา
กิเลสาภิสงฺขารวาเตหิ จ อกมฺปนียตาย อจลํ อนุปาทิเสสนิพฺพานสงฺขาตํ
สพฺพสงฺขารูปสมํ สุขํ ปตฺตานํ อธิคตานํ ขีณาสวานํ คติ เทวมนุสฺสาทิเภทาสุ
คตีสุ อยํ นามาติ ปญฺญาเปตพฺพตาย อภาวตฺตา ปญฺญาเปตุํ นตฺถิ น
อุปลพฺภติ, ยถาวุตฺตชาตเวโท วิย อปญฺญตฺติกภาวเมว หิ โส คโตติ อตฺโถ.
                       ทสมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                    นิฏฺฐิตา จ ปาฏลิคามิยวคฺควณฺณนา.
                       -------------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. กามปพนฺธ...
                             นิคมนกถา
เอตฺตาวตา จ:-
              สุวิมุตฺตภวาทาโน ๑-          เทวทานวมานิโต
              ปจฺฉินฺนตณฺหาสนฺตาโน          ปีติสํเวคทีปโน.
              สทฺธมฺมทานนิรโต             อุปาทานกฺขยาวโห
              ตตฺถ ตตฺถ อุทาเน เย         อุทาเนสิ วินายโก.
              เต สพฺเพ เอกโต กตฺวา       อาโรเปนฺเตหิ สงฺคหํ
              อุทานมิติ สงฺคีตํ ๒-           ธมฺมสงฺคาหเกหิ ยํ.
              ตสฺส อตฺถํ ปกาเสตุํ           โปราณฏฺฐกถานยํ
              นิสฺสาย ยา สมารทฺธา         อตฺถสํวณฺณนา มยา.
              สา ตตฺถ ปรมตฺถานํ           สุตฺตนฺเตสุ ยถารหํ
              ปกาสนา ปรมตฺถ-            ทีปนี นาม นามโต.
              สมฺปตฺตา ปรินิฏฺฐานํ           อนากุลวินิจฺฉยา
              จตุตฺตึสปฺปมาณาย             ปาฬิยา ภาณวารโต.
              อิติ ตํ สงฺขโรนฺเตน           ยํ ตํ อธิคตํ มยา
              ปุญฺญํ ตสฺสานุภาเวน           โลกนาถสฺส สาสนํ.
              โอภาเสตฺวา ๓- วิสุทฺธาย      สีลาทิปฏิปตฺติยา
              สพฺเพปิ เทหิโน โหนฺตุ         วิมุตฺติรสภาคิโน.
@เชิงอรรถ:  สี. สุวิมุตฺตจิตฺตโวทาโน   ม. อุทานํ นาม นาเมน   ฉ.ม. โอคาหิตฺวา
              จิรํ ติฏฺฐตุ โลกสฺมึ             สมฺมาสมฺพุทฺธสาสนํ
              ตสฺมึ สคารวา นิจฺจํ            โหนฺตุ สพฺเพปิ ปาณิโน.
              สมฺมา วสฺสตุ กาเลน           เทโวปิ ชคตีปติ
              สทฺธมฺมนิรโต โลกํ             ธมฺเมเนว ปสาสตูติ.
              พทรติตฺถวิหารวาสินา อาจริยธมฺมปาลตฺเถเรน กตา
                      อุทานสฺส อฏฺฐกถา สมตฺตา.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๔๖๒-๔๖๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=10351&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=10351&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=178              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4373              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4689              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4689              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]