ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

                         ๙. สิปฺปสุตฺตวณฺณนา
    [๒๙] นวเม โก นุ โข สิปฺปํ ชานาตีติ อาวุโส อเมฺหสุ อิธ สนฺนิปติเตสุ
โก นุ ชีวิตนิมิตฺตํ สิกฺขิตพฺพฏฺเฐน "สิปฺปนฺ"ติ ลทฺธนามํ ยงฺกิญฺจิ
อาชีวํ วิชานาติ. โก กึ สิปฺปํ สิกฺขีติ โก ทีฆรตฺตํ สิปฺปาจริยกุลํ
ปยิรุปาสิตฺวา อาคมโต ปโยคโต จ หตฺถิสิปฺปาทีสุ กึ สิปฺปํ สิกฺขิ. กตรํ สิปฺปํ
สิปฺปานํ อคฺคนฺติ สพฺพสิปฺปานํ อคารยฺหตาย มหปฺผลตาย อกิจฺฉสิทฺธิยา ๑- จ กตรํ
สิปฺปํ อคฺคํ อุตฺตมํ, ยํ นิสฺสาย สุเขน สกฺกา ชีวิตุนฺติ อธิปฺปาโย.
ตตฺเถกจฺเจติ เตสุ ภิกฺขูสุ เอกจฺเจ ภิกฺขู. เย หตฺถาจริยกุลา ปพฺพชิตา, เต.
เอวมาหํสูติ เต เอวํ ภณึสุ. อิโต ปรมฺปิ "เอกจฺเจ"ติ วุตฺตฏฺฐาเน เอเสว นโย.
หตฺถิสิปฺปนฺติ ยํ หตฺถีนํ ปริคฺคณฺหณทมนสารณโรคติกิจฺฉาทิเภทํ กตฺตพฺพํ, ตํ
อุทฺทิสฺส ปวตฺตํ สพฺพมฺปิ สิปฺปํ อิธ "หตฺถิสิปฺปนฺ"ติ อธิปฺเปตํ. อสฺสสิปฺปนฺติ
เอตฺถาปิ เอเสว นโย. รถสิปฺปํ ปน รถโยคฺคานํ ทมนสารณาทิวิธานวเสน เจว รถสฺส
กรณวเสน จ เวทิตพฺพํ. ธนุสิปฺปนฺติ อิสฺสาสสิปฺปํ, โย ธนุพฺเพโธติ วุจฺจติ.
ถรุสิปฺปนฺติ เสสอาวุธสิปฺปํ. มุทฺทาสิปฺปนฺติ หตฺถมุทฺทาย คณนาสิปฺปํ.
คณนาสิปฺปนฺติ อจฺฉิทฺทกคณนาสิปฺปํ. ๒- สงฺขานสิปฺปนฺติ สงฺกลนปฏุปฺปาทนาทิวเสน
ปิณฺฑคณนาสิปฺปํ. ตํ ยสฺส ปคุณํ โหติ, โส รุกฺขมฺปิ ทิสฺวา เอตฺตกานิ เอตฺถ
ปณฺณานี"ติ ภณิตุํ ชานาติ. เลขาสิปฺปนฺติ นานากาเรหิ อกฺขรลิขนสิปฺปํ, ลิปิญฺญาณํ
วา. กาเวยฺยสิปฺปนฺติ อตฺตโน จินฺตาวเสน วา ปรโต ปฏิลทฺธมุตวเสน วา, "อิมสฺส
อยมตฺโถ, เอวํ นํ โยเชสฺสามี"ติ เอวํ อตฺตวเสน วา, กิญฺจิเทว กพฺพํ ทิสฺวา
"ตปฺปฏิภาคํ กพฺพํ กริสฺสามี"ติ ฐานุปฺปตฺติกปฏิภานวเสน วา จินฺตากวิอาทีนํ
จตุนฺนํ กวีนํ กพฺพกรณสิปฺปํ. วุตฺตเญฺหตํ ภควตา:-
           "จตฺตาโรเม ภิกฺขเว กวี จินฺตากวิ สุตกวิ อตฺถกวิ ปฏิภานกวี"ติ. ๓-
    โลกายตสิปฺปนฺติ "กาโก เสโต อฏฺฐีนํ เสตตฺตา, พลากา รตฺตา โลหิตสฺส
รตฺตตฺตา"ติ เอวมาทินยปฺปวตฺตํ ปรโลกนิพฺพานานํ ปฏิเสธกํ วิตณฺฑสตฺถสิปฺปํ.
@เชิงอรรถ:  ม. กิจฺจสิทฺธิยา   ม. อจฺฉินฺทกคณนสิปฺปํ
@ อง. จตุกฺก. ๒๑/๒๓๑/๒๕๗
ขตฺตวิชฺชาสิปฺปนฺติ อพฺเภยฺยมาสุรกฺขาทินีติสตฺถสิปฺปํ. ๑- อิมานิ กิร ทฺวาทส
มหาสิปฺปานิ นาม. เตเนวาห ตตฺถ ตตฺถ "สิปฺปานํ อคฺคนฺ"ติ.
    เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ เอตํ สพฺพสิปฺปายตนานํ ชีวิกตฺถตาย วฏฺฏทุกฺขโต
อนิสฺสรณภาวํ, สีลาทีนํเยว ปน สุปริสุทฺธานํ นิสฺสรณภาวํ, ตํสมงฺคิโนเยว จ
ภิกฺขุภาวํ สพฺพาการโต วิทิตฺวา ตทตฺถวิภาวนํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ.
    ตตฺถ อสิปฺปชีวีติ จตุนฺนํ ตณฺหุปฺปาทานํ สมุจฺเฉททูรวิกฺขมฺภเนน ๒- ปจฺจยาสาย
วิโสสิตตฺตา ยงฺกิญฺจิ อุปนิสฺสาย ชีวิกํ น กปฺเปตีติ อสิปฺปชีวี, เอเตน
อาชีวปาริสุทฺธิสีลํ ทสฺเสติ. ลหูติ อปฺปกิจฺจตาย สลฺลหุกวุตฺติตาย จ ลหุ
อพหุลสมฺภาโร, เอเตน จตุปฺปจฺจยสนฺโตสสิทฺธํ สุภรตํ ทสฺเสติ. อตฺถกาโมติ สเทวกสฺส
โลกสฺส อตฺถเมว กาเมตีติ อตฺถกาโม, เอเตน สตฺตานํ อนตฺถปริวชฺชนสฺส ปกาสิตตฺตา
ปาติโมกฺขสํวรสีลํ ทสฺเสติ ปาณาติปาตาทิอนตฺถวิรมณปริทีปนโต. ยตินฺทฺริโยติ
จกฺขฺวาทีนํ ฉนฺนํ อินฺทฺริยานํ อภิชฺฌาทฺยปฺปวตฺติโต สญฺญเมน ยตินฺทฺริโย,
เอเตน อินฺทฺริยสํวรสีลํ วุตฺตํ. สพฺพธิ วิปฺปมุตฺโตติ เอวํ สุปริสุทฺธสีโล
จตุปฺปจฺจยสนฺโตเส อวฏฺฐิโต สปฺปจฺจยํ นามรูปํ ปริคฺคเหตฺวา อนิจฺจาทิวเสน
สงฺขาเร สมฺมสนฺโต วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา ตโต ปรํ ปฏิปาฏิยา ปวตฺติเตหิ
จตูหิ อริยมคฺเคหิ สํโยชนานํ ปหีนตฺตา สพฺพธิ สพฺพตฺถ ภวาทีสุ วิปฺปมุตฺโต.
    อโนกสารี อมโม นิราโสติ ตถา สพฺพธิ วิปฺปมุตฺตตฺตา เอว โอกสงฺขาเตสุ
ฉสุปิ อายตเนสุ ตณฺหาภิสรณสฺส อภาเวน อโนกสารี, รูปาทีสุ กตฺถจิ
มมงฺการาภาวโต อมโม, สพฺเพน สพฺพํ อนาสึสนโต นิราโส. หิตฺวา มานํ เอกจโร
ส ภิกฺขูติ เอวมฺภูโต จ โส อรหตฺตมคฺคปฺปตฺติสมกาลเมว อนวเสสํ มานํ
หิตฺวา ปชหิตฺวา อิเม ภิกฺขู วิย คณสงฺคณิกํ อกตฺวา ปวิเวกกามตาย
@เชิงอรรถ:  ม. องฺเคยฺยมาสุรกฺขาทินีตสตฺถสิปฺปํ, ก. อชฺเฌยฺยมาสุรกฺขาทินีติสตฺถสิปฺปํ
@ ก. สุทูรวิกฺขมฺภเนน
ตณฺหาสหายวิรเหน จ สพฺพิริยาปเถสุ เอกจโร, โส สพฺพโส ภินฺนกิเลสตฺตา ปรมตฺถโต
ภิกฺขุ นาม. เอตฺถ จ "อสิปฺปชีวี"ติอาทินา โลกิยคุณา กถิตา, "สพฺพธิ
วิปฺปมุตฺโต"ติอาทินา โลกุตฺตรคุณา กถิตา. ตตฺถ อสิปฺปชีวีติอาทิ "วิภเว ๑-
ฐิตสฺเสว อยํ ธมฺโม, น สิปฺปํ นิสฺสาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กปฺเปนฺตสฺส,
ตสฺมา สิปฺเปสุ สารคฺคหณํ วิสฺสชฺเชตฺวา อธิสีลาทีสุเยว ตุเมฺหหิ สิกฺขิตพฺพนฺ"ติ
ทสฺเสติ.
                       นวมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         ---------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๒๑๕-๒๑๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=4835&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=4835&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=83              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=2384              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=2420              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=2420              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]