ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๑๐. มารเธยฺยสุตฺตวณฺณนา
      [๕๙] ทสมสฺส กา อุปฺปตฺติ? เอกทิวสํ กิร สตฺถา เสกฺขพหุลาย
ปริสาย ปริวุโต นิสินฺโน เตสํ อชฺฌาสยํ โอโลเกตฺวา อุปริ วิเสสาธิคมาย
อุสฺสาหํ ชเนตุํ อเสกฺขภูมึ โถเมนฺโต อิมํ สุตฺตํ อภาสิ. ตตฺถ อติกฺกมฺมาติอาทีสุ
@เชิงอรรถ:  วิ.มหา. ๔/๓๓/๒๘. สํ.ส. ๑๕/๑๕๑/๑๓๕

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๙.

อยํ สงฺเขปตฺโถ:- อติกฺกมฺม อติกฺกมิตฺวา อภิภวิตฺวา. มารเธยฺยํ มารสฺส วิสยํ อิสฺสริยฏฺฐานํ. อาทิจฺโจว ยถา อาทิจฺโจ อพฺภาทิอุปกฺกิเลสวิมุตฺโต อตฺตโน อิทฺธิยา อานุภาเวน เตชสาติ ตีหิ คุเณหิ สมนฺนาคโต นภํ อพฺภุสฺสกฺกมาโน ๑- สพฺพํ อากาสคตํ ตมํ อติกฺกมฺม อติกฺกมิตฺวา อภิภวิตฺวา วิธมิตฺวา วิโรจติ โอภาสติ ตปติ, เอวเมว ขีณาสโว ภิกฺขุ ตีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต สพฺพุปกฺกิเลสวิมุตฺโต มารเธยฺยสงฺขาตํ เตภูมกธมฺมปฺปวตฺตํ อภิภวิตฺวา วิโรจตีติ. อเสกฺเขนาติ เอตฺถ สิกฺขาสุ ชาตาติ เสกฺขา, สตฺตนฺนํ เสกฺขานํ เอเตติ วา เสกฺขา, อปริโยสิตสิกฺขตฺตา สยเมว สิกฺขนฺตีติ วา เสกฺขา, มคฺคธมฺมา เหฏฺฐิมผลตฺตยธมฺมา จ. อคฺคผลธมฺมา ปน อุปริ สิกฺขิตพฺพาภาเวน น เสกฺขาติ อเสกฺขา. ยตฺถ หิ เสกฺขภาวาสงฺกา อตฺถิ, ตตฺถายํ ปฏิเสโธติ โลกิยธมฺเมสุ นิพฺพาเน จ อเสกฺขภาวานาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา. สีลสมาธิปญฺญาสงฺขาตา หิ สิกฺขา อตฺตโน ปฏิปกฺขกิเลเสหิ วิมุตฺตา ๒- ปริสุทฺธา อุปกฺกิเลสานํ อารมฺมณภาวมฺปิ อนุปคมนโต สาติสยํ สิกฺขาติ วตฺตุํ ยุตฺตา อฏฺฐสุปิ มคฺคผเลสุ วิชฺชนฺติ, ตสฺมา จตุมคฺคเหฏฺฐิมผลตฺตยธมฺมา วิย อรหตฺตผลธมฺมาปิ "ตาสุ สิกฺขาสุ ชาตา"ติ จ, ตํสิกฺขาสมงฺคิโน อรหโต อิตเรสํ วิย เสกฺขตฺเต สติ "เสกฺขสฺส เอเต"ติ จ, "สิกฺขา สีลํ เอเตสนฺ"ติ จ เสกฺขาติ อาสงฺกา สิยุนฺติ ตทาสงฺกานิวตฺตนตฺถํ อเสกฺขาติ ยถาวุตฺตเสกฺขภาวปฺปฏิเสธํ กตฺวา วุตฺตํ. อรหตฺตผเล หิ ปวตฺตมานา สิกฺขา ปรินิฏฺฐิตกิจฺจตฺตา น สิกฺขากิจฺจํ กโรนฺติ, เกวลํ สิกฺขาผลภาเวน ปวตฺตนฺติ. ตสฺมา ตา น สิกฺขาวจนํ อรหนฺติ, นาปิ ตํสมงฺคิโน เสกฺขวจนํ, น จ ตํสมฺปยุตฺตา ธมฺมา สิกฺขนสีลา. "สิกฺขาสุ ชาตา"ติ @เชิงอรรถ: สี. อพฺภุสฺสุกฺกมาโน ฉ.ม. วิปฺปยุตฺตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๐.

เอวมาทิอตฺเถหิ อคฺคผลธมฺมา เสกฺขา น โหนฺติ. เหฏฺฐิมผเลสุ ปน สิกฺขา สกทาคามิมคฺควิปสฺสนาทีนํ อุปนิสฺสยภาวโต สิกฺขากิจฺจํ กโรนฺตีติ สิกฺขาวจนํ อรหนฺติ, ตํสมงฺคิโน จ เสกฺขวจนํ, ตํสมฺปยุตฺตา ธมฺมา จ สิกฺขนสีลา. เสกฺขธมฺมา ยถาวุตฺเตหิ อตฺเถหิ เสกฺขา โหนฺติเยว. อถ วา เสกฺขาติ อปริโยสิตสิกฺขานํ วจนนฺติ อเสกฺขาติ ปทํ ปริโยสิตสิกฺขานํ ทสฺสนนฺติ น โลกิยธมฺมนิพฺพานานํ อเสกฺขภาวาปตฺติ. วุฑฺฒิปฺปตฺตา เสกฺขา อเสกฺขา จ เสกฺขธมฺเมสุ เอว เกสญฺจิ วุฑฺฒิปฺปตฺตานํ อเสกฺขตา อาปชฺชตีติ อรหตฺตมคฺคธมฺมา วุฑฺฒิปฺปตฺตา, ยถาวุตฺเตหิ จ อตฺเถหิ เสกฺขาติ กตฺวา อเสกฺขา อาปนฺนาติ เจ? ตํ น, สทิเสสุ ตพฺโพหารโต. อรหตฺตมคฺคโต หิ นินฺนานากรณํ อรหตฺตผลํ ฐเปตฺวา ปริญฺญาทิกิจฺจกรณํ วิปากภาวญฺจ, ตสฺมา เต เอว เสกฺขา ธมฺมา อรหตฺตผลภาวํ อาปนฺนาติ สกฺกา วตฺตุํ. กุสลสุขโต จ วิปากสุขํ สนฺตตรตาย ปณีตตรนฺติ วุฑฺฒิปฺปตฺตาว เต ธมฺมา โหนฺตีติ "อเสกฺขา"ติ วุจฺจนฺติ. เต ปน อเสกฺขธมฺเม ขนฺธวเสน อิธ ติธา วิภชิตฺวา เตหิ สมนฺนาคเมน ขีณาสวสฺส อานุภาวํ วิภาเวนฺโต ภควา "อเสกฺเขน สีลกฺขนฺเธนา"ติอาทิมาห. ตตฺถ สีลสทฺทสฺส อตฺโถ เหฏฺฐา วุตฺโต. ขนฺธสทฺโท ปน ราสิมฺหิ ปญฺญตฺติยํ รูฬฺหิยํ คุเณติ พหูสุ อตฺเถสุ ทิฏฺฐปฺปโยโค. ตถา หิ "อสงฺเขฺยยฺโย อปฺปเมยฺโย มหาอุทกกฺขนฺโธเตฺวว สงฺขฺยํ คจฺฉตี"ติอาทีสุ ๑- ราสิมฺหิ อาคโต. "อทฺทสา โข ภควา มหนฺตํ ทารุกฺขนฺธํ คงฺคาย นทิยา โสเตน วุยฺหมานนฺ"ติอาทีสุ ๒- ปญฺญตฺติยํ. "จิตฺตํ มโน มานสํ หทยํ ปณฺฑรํ มโน มนายตนํ มนินฺทฺริยํ, วิญฺญาณํ วิญฺญาณกฺขนฺโธ"ติอาทีสุ ๓- รูฬฺหิยํ. "น โข อาวุโส @เชิงอรรถ: องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๕๑/๖๓ องฺฉกฺก. ๒๒/๓๐๘/๓๗๕ @ สํ.สฬา. ๑๘/๓๒๒/๒๒๓ (สฺยา) อภิ.สงฺ. ๓๔/๖๕/๓๒

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๑.

วิสาข อริเยน อฏฺฐงฺคิเกน มคฺเคน ตโย ขนฺธา สงฺคหิตา, ตีหิ จ โข อาวุโส วิสาข ขนฺเธหิ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สงฺคหิโต"ติอาทีสุ ๑- คุเณ. อิธาปิ คุเณเยว ทฏฺฐพฺโพ. ตสฺมา อเสกฺเขน สีลสงฺขาเตน คุเณนาติ อตฺโถ. สมนฺนาคโตติ สมฺปยุตฺโต สมงฺคีภูโต. สมาทหติ เอเตน, สยํ วา สมาทหติ, สมาธานเมว วาติ สมาธิ. ปกาเรหิ ชานาติ ยถาสภาวํ ปฏิวิชฺฌตีติ ปญฺญา. สีลเมว ขนฺโธ สีลกฺขนฺโธ. เสเสสุปิ เอเสว นโย. ตตฺถ อคฺคผลภูตา สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต สมฺมาอาชีโว จ สภาเวเนว อเสกฺโข สีลกฺขนฺโธ นาม, ตถา สมฺมาสมาธิ อเสกฺโข สมาธิกฺขนฺโธ. ตทุปการกโต ปน สมฺมาวายามสมฺมาสติโย สมาธิกฺขนฺเธน สงฺคหํ คจฺฉนฺติ. ตถา สมฺมาทิฏฺฐิ อเสกฺโข ปญฺญากฺขนฺโธ. ตทุปการกโต สมฺมาสงฺกปฺโป. ปญฺญากฺขนฺเธ สงฺคหํ คจฺฉตีติ เอวเมตฺถ อฏฺฐปิ อรหตฺตผลธมฺมา ตีหิ ขนฺเธหิ สงฺคเหตฺวา ทสฺสิตาติ เวทิตพฺพํ. ยสฺส เอเต สุภาวิตาติ เยน อรหตา เอเต สีลาทโย อเสกฺขธมฺมกฺขนฺธา สุภาวิตา สุฏฺฐุ วฑฺฒิตา, โส อาทิจฺโจ วิย ๒- วิโรจตีติ สมฺพนฺโธ. "ยสฺส เจเต"ติปิ ปฐนฺติ. เตสํ จสทฺโท นิปาตมตฺตํ. เอวเมตสฺมึ วคฺเค ปฐมสุตฺเต วฏฺฏํ, ปริโยสานสุตฺเต วิวฏฺฏํ, อิตเรสุ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ. ทสมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ปฐมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------- @เชิงอรรถ: ม.มู. ๑๒/๔๖๒/๔๑๒ ฉ.ม. อาทิจฺโจว

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๒๒๘-๒๓๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=5041&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=5041&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=237              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=5549              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5554              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5554              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]