ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                         ๘. ภิทุรสุตฺตวณฺณนา
      [๗๗] อฏฺฐเม ภิทุรายนฺติ ภิทุโร อยํ. กาโยติ รูปกาโย. โส หิ
องฺคปจฺจงฺคานํ เกสาทีนญฺจ สมูหฏฺเฐน, เอวํ กุจฺฉิตานํ เชคุจฺฉานํ อาโย
อุปฺปตฺติเทโสติปิ กาโย. ตตฺรายํ วจนตฺโถ:- อายนฺติ เอตฺถาติ อาโย. เก
อายนฺติ? กุจฺฉิตา เกสาทโย. อิติ กุจฺฉิตานํ อาโยติปิ กาโย. อตฺถโต ปน
จตุสนฺตติวเสน ปวตฺตมานานํ ภูตุปาทายธมฺมานํ ปุญฺโช. อิทํ วุตฺตํ โหติ:-
ภิกฺขเว อยํ จตุมหาภูตมโย รูปกาโย ภิทุโร เภทนสีโล เภทนสภาโว ขเณ
ขเณ วิทฺธํสนสภาโวติ. "ภินฺทรายนฺ"ติปิ ปาโฐ, โส เอวตฺโถ. วิญฺญาณนฺติ
เตภูมกํ กุสลาทิจิตฺตํ. วจนตฺโถ ปน:- ตํ ตํ อารมฺมณํ วิชานาตีติ วิญฺญาณํ.
ยํ หิ สญฺชานนปชานนวิธุรํ อารมฺมณวิชานนํ อุปลทฺธิ, ตํ วิญฺญาณํ. วิราคธมฺมนฺติ
วิรชฺชนธมฺมํ, ปลุชฺชนสภาวนฺติ อตฺโถ. สพฺเพ อุปธีติ ขนฺธูปธิ กิเลสูปธิ
อภิสงฺขารูปธิ ปญฺจกามคุณูปธีติ เอเต "อุปธียติ เอตฺถ ทุกฺขนฺ"ติ อุปธิสญฺญิตา
สพฺเพปิ อุปาทานกฺขนฺธกิเลสาภิสงฺขารปญฺจกามคุณธมฺมา หุตฺวา อภาวฏฺเฐน
อนิจฺจา, อุทยพฺพยปฏิปีฬนฏฺเฐน ทุกฺขา, ชราย มรเณน จาติ ทฺวิธา
วิปริณาเมตพฺพสภาวตาย ปกติวิชหนฏฺเฐน วิปริณามธมฺมา.
      เอวเมตฺถ อนิจฺจทสฺสนสุขตาย รูปธมฺเม วิญฺญาณญฺจ วิสุํ คเหตฺวา ปุน
อุปธิวิภาเคน สพฺเพปิ เตภูมกธมฺเม เอกชฺฌํ คเหตฺวา อนิจฺจทุกฺขานุปสฺสนามุเขน
ตถาพุชฺฌนกานํ ปุคฺคลานํ อชฺฌาสเยน สมฺมสนจาโร กถิโต.
กามญฺเจตฺถ ลกฺขณทฺวยเมว ปาฬิยํ อาคตํ, "ยํ ทุกฺขํ, ตทนตฺตา"ติ ๑- ปน
วจนโต ทุกฺขลกฺขเณเนว อนตฺตลกฺขณมฺปิ ทสฺสิตเมวาติ เวทิตพฺพํ.
      คาถายํ อุปธีสุ ภยํ ทิสฺวาติ อุปธีสุ ภยตุปฏฺฐานญาณวเสน ภยํ ทิสฺวา,
เตสํ ภายิตพฺพตํ ปสฺสิตฺวา. อิมินา พลววิปสฺสนํ ทสฺเสติ. ภยตุปฏฺฐานญฺญาณเมว
@เชิงอรรถ:  สํ.ข. ๑๗/๑๕/๑๙
หิ วิภชิตฺวา วิเสสวเสน อาทีนวานุปสฺสนา นิพฺพิทานุปสฺสนาติ จ วุจฺจติ.
ชาติมรณมจฺจคาติ เอวํ สมฺมสนฺโต วิปสฺสนาญานํ มคฺเคน ฆเฏตฺวา มคฺคปรมฺปราย
อรหตฺตํ ปตฺโต ชาติมรณํ อตีโต นาม โหติ. กถํ? สมฺปตฺวา ปรมํ สนฺตินฺติ
ปรมํ อุตฺตมํ อนุตฺตรํ สนฺตึ สพฺพสงฺขารูปสมํ นิพฺพานํ อธิคนฺตฺวา. เอวํภูโต
จ กาลํ กงฺขติ ภาวิตตฺโตติ จตุนฺนํ อริยมคฺคานํ วเสน ภาวนาภิสมยนิปฺผตฺติยา
ภาวิตกายสีลจิตฺตปญฺญตฺตา ภาวิตตฺโต มรณํ ชีวิตญฺจ อนภินนฺทนฺโต เกวลํ
อตฺตโน ขนฺธปรินิพฺพานกาลํ กงฺขติ อุทิกฺขติ, น ตสฺส กตฺถจิ ปตฺถนา
โหตีติ. เตนาห:-
            "นาภินนฺทามิ มรณํ      นาภินนฺทามิ ชีวิตํ
             กาลญฺจ ปฏิกงฺขามิ     นิพฺพิสํ ภตโก ยถา"ติ. ๑-
                    อฏฺฐมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                      --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๒๗๗-๒๗๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=6098&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=6098&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=255              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=5936              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=5861              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=5861              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]