ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลีอักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

                        ๕. พหุชนหิตสุตฺตวณฺณนา
      [๘๔] ปญฺจเม โลเกติ เอตฺถ ตโย โลกา สตฺตโลโก สงฺขารโลโก
โอกาสโลโกติ. เตสุ อินฺทฺริยพทฺธานํ รูปธมฺมานํ อรูปธมฺมานญฺจ รูปารูปธมฺมานญฺจ
สนฺตานวเสน วตฺตมานานํ สมูโห สตฺตโลโก, ปฐวีปพฺพตาทิเภโท
โอกาสโลโก, อุภเยปิ ขนฺธา สงฺขารโลโก. เตสุ สตฺตโลโก อิธาธิปฺเปโต.
ตสฺมา โลเกติ สตฺตโลเก. ตตฺถาปิ น เทวโลเก น พฺรหฺมโลเก, มนุสฺสโลเก.
มนุสฺสโลเกปิ น อญฺญสฺมึ จกฺกวาเฬ, อิมสฺมึเยว จกฺกวาเฬ. ตตฺราปิ น
@เชิงอรรถ:  อภิ.วิ. ๓๕/๘๑๐/๔๑๒-๓                  สํ.ส. ๑๕/๑๒/๘
สพฺพฏฺฐาเนสุ, "ปุรตฺถิมาย ทิสาย กชงฺคลํ นาม นิคโม, ตสฺส ปเรน
มหาสาลา, ตโต ปรํ ปจฺจนฺติมา ชนปทา, โอรโต มชฺเฌ. ปุรตฺถิมทกฺขิณาย
ทิสาย สลฺลวตี นาม นที, ตโต ปรํ ปจฺจนฺติมา ชนปทา. โอรโต มชฺเฌ.
ทกฺขิณาย ทิสาย เสตกณฺณิกํ นาม นิคโม, ตโต ปรํ ปจฺจนฺติมา ชนปทา,
โอรโต มชฺเฌ. ปจฺฉิมาย ทิสาย ถูณํ นาม พฺราหฺมณคาโม, ตโต ปรํ
ปจฺจนฺติมา ชนปทา, โอรโต มชฺเฌ. อุตฺตราย ทิสาย อุสิรทฺธโช นาม
ปพฺพโต, ตโต ปรํ ปจฺจนฺติมา ชนปทา, โอรโต "มชฺเฌ"ติ ๑- เอวํ
ปริจฺฉินฺเน อายามโต ติโยชนสเต วิตฺถารโต อฑฺฒเตยฺยโยชนสเต ปริกฺเขปโต
นวโยชนสเต มชฺฌิมปเทเส อุปฺปชฺชติ ตถาคโต. น เกวลญฺจ ตถาคโตว,
ปจฺเจกพุทฺธา อคฺคสาวกา อสีติมหาเถรา พุทฺธมาตา พุทฺธปิตา จกฺกวตฺติราชา
อญฺเญ จ สารปฺปตฺตา พฺราหฺมณคหปติกา เอตฺเถว อุปฺปชฺชนฺติ. อิธ
ปน ตถาคตวาเรเยว สพฺพตฺถกวเสน อยํ นโย ลพฺภติ, อิตเรสุ
เอกเทสวเสน.
      อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชนฺตีติ อิทํ ปน อุภยมฺปิ วิปฺปกตวจนเมว,
อุปฺปชฺชนฺตา พหุชนหิตตฺถาย อุปฺปชฺชนฺติ, น อญฺเญน การเณนาติ เอวเมตฺถ
อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เอวรูปํ เหตฺถ ลกฺขณํ น สกฺกา อญฺเญน สทฺทลกฺขเณน
ปฏิพาหิตุํ. อปิจ อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ นาม อุปฺปนฺนา นามาติ อยํ
ปเภโท เวทิตพฺโพ.
      ตถาคโต หิ มหาภินีหารํ กโรนฺโต พุทฺธกเร ธมฺเม ปริเยสนฺโต
ปารมิโย ปูเรนฺโต ปญฺจ มหาปริจฺจาเค ปริจฺจชนฺโต ญาตตฺถจริยํ โลกตฺถจริยํ
พุทฺธตฺถจริยํ โกฏึ ปาเปนฺโต ปารมิโย ปูเรตฺวา ตุสิตภวเน ติฏฺฐนฺโต
ตโต โอตริตฺวา ปจฺฉิมภเว ปฏิสนฺธึ คณฺหนฺโต อคารมชฺเฌ วสนฺโต
@เชิงอรรถ:  วิ.มหา. ๕/๒๕๙/๒๔-๕
อภินิกฺขมนฺโต มหาปธานํ ปทหนฺโต ปริปกฺกญาโณ โพธิมณฺฑลํ อารุยฺห
มารพลํ วิธเมนฺโต ปฐมยาเม ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺโต มชฺฌิมยาเม
ทิพฺพจกฺขุํ วิโสเธนฺโต ปจฺฉิมยาเม ปฏิจฺจสมุปฺปาเท ญาณํ โอตาเรตฺวา
อเนกาการํ สพฺพสงฺขาเร สมฺมสิตฺวา โสตาปตฺติมคฺคํ ปฏิวิชฺฌนฺโต ยาว
อนาคามิผลํ สจฺฉิกโรนฺโตปิ อุปฺปชฺชมาโน เอว นาม, อรหตฺตมคฺคกฺขเณ
อุปฺปชฺชติ นาม, อรหตฺตผลกฺขเณ ปน อุปฺปนฺโน นาม. พุทฺธานํ หิ
สาวกานํ วิย ปฏิปาฏิยา อิทฺธิวิธญาณาทีนํ อุปฺปาทนกิจฺจํ อตฺถิ, สเหว
ปน อรหตฺตมคฺเคน สกโลปิ พุทฺธคุณราสิ อาคโต นาม โหติ. ตสฺมา
เต นิพฺพตฺตสพฺพกิจฺจตฺตา อรหตฺตผลกฺขเณ อุปฺปนฺนา นาม โหนฺติ. อิธ
อรหตฺตผลกฺขณํ สนฺธาย "อุปฺปชฺชตี"ติ วุตฺโต. อุปฺปนฺโน โหตีติ อยํ เหตฺถ
อตฺโถ.
      สาวโกปิ ขีณาสโว สาวกโพธิยา เหตุภูเต ปุญฺญสมฺภาเร สมฺมา เนนฺโต
ปุพฺพโยคํ ปุพฺพจริยํ คตปจฺจาคตวตฺตํ ปูเรนฺโต จริมภเว นิพฺพตฺเตนฺโต
อนุกฺกเมน วิญฺญุตํ ปตฺวา สํสาเร อาทีนวํ ทิสฺวา ปพฺพชฺชาย เจตยมาโน
ปพฺพชฺชํ มตฺถกํ ปาเปตฺวา สีลาทีนิ ปริปูเรนฺโต ธุตธมฺเม สมาทาย
วตฺตมาโน ชาคริยํ อนุยุญฺชนฺโต ญาณานิ นิพฺพตฺเตนฺโต วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา
เหฏฺฐิมมคฺเค อธิคจฺฉนฺโตปิ อุปฺปชฺชมาโน เอว นาม, อรหตฺตมคฺคกฺขเณ
อุปฺปชฺชติ นาม, อรหตฺตผลกฺขเณ ปน อุปฺปนฺโน นาม. เสกฺโข ปน
ปุพฺพูปนิสฺสยโต ปฏฺฐาย ยาว โคตฺรภุญาณา อุปฺปชฺชมาโน นาม, ปฐมมคฺคกฺขเณ
อุปฺปชฺชติ นาม, ปฐมผลกฺขณโต ปฏฺฐาย อุปฺปนฺโน นาม. เอตฺตาวตา
"ตโยเม ภิกฺขเว ปุคฺคลา โลเก อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชนฺตี"ติ ปทานํ อตฺโถ
วุตฺโต โหติ.
      อิทานิ พหุชนหิตายาติอาทีสุ พหุชนหิตายาติ มหาชนสฺส หิตตฺถาย.
พหุชนสุขายาติ มหาชนสฺส สุขตฺถาย. โลกานุกมฺปายาติ สตฺตโลกสฺส อนุกมฺปํ
ปฏิจฺจ. กตรสตฺตโลกสฺสาติ? โย ตถาคตสฺส ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ธมฺมํ ปฏิวิชฺฌติ
อมตปานํ ปิวติ, ตสฺส. ภควโต หิ ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนสุตฺตนฺตเทสนาย
อญฺญาตโกณฺฑญฺญปฺปมุขา อฏฺฐารส พฺรหฺมโกฏิโย ธมฺมํ ปฏิวิชฺฌึสุ. เอวํ ยาว
สุภทฺทปริพฺพาชกวินยนา ธมฺมํ ปฏิวิทฺธสตฺตานํ คณนา นตฺถิ, มหาสมยสุตฺตเทสนาย ๑-
มงฺคลสุตฺตจูฬราหุโลวาทสมจิตฺตเทสนายนฺติ อิเมสุ จตูสุ ฐาเนสุ
อภิสมยํ ปตฺตสตฺตานํ ปริจฺเฉโท นตฺถิ. เอวเมตสฺส อปริมาณสฺส สตฺตโลกสฺส
อนุกมฺปาย. สาวกสฺส ปน อรหโต เสกฺขสฺส จ โลกานุกมฺปาย อุปฺปตฺติ
ธมฺมเสนาปติอาทีหิ ธมฺมภณฺฑาคาริกาทิหี จ เทสิตเทสนาย ปฏิเวธปฺปตฺตสตฺตานํ
วเสน, อปรภาเค จ มหามหินฺทตฺเถราทีหิ เทสิตเทสนาย ปฏิวิทฺธสจฺจานํ
วเสน, ยาวชฺชตนา อิโต ปรํ อนาคเต จ สาสนํ นิสฺสาย สคฺคโมกฺขมคฺเคสุ
ปติฏฺฐหนฺตานํ วเสนปิ อยมตฺโถ เวทิตพฺโพ.
      อปิจ พหุชนหิตายาติ พหุชนสฺส หิตตฺถาย, เนสํ ปญฺญาสมฺปตฺติยา ๒-
ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกหิตูปเทสโกติ, พหุชนสุขายาติ พหุชนสฺส สุขตฺถาย,
จาคสมฺปตฺติยา อุปกรณสุขสมฺปทายโกติ. โลกานุกมฺปายาติ โลกสฺส อนุกมฺปนตฺถาย,
เมตฺตากรุณาสมฺปตฺติยา มาตาปิตโร วิย โลกสฺส รกฺขิตา โคปิตาติ.
อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสานนฺติ อิธ เทวมนุสฺสานํ คหเณน
ภพฺพปุคฺคเล เวเนยฺยสตฺเต เอว คเหตฺวา เตสํ นิพฺพานมคฺคผลาธิคมาย
ตถาคตสฺส อุปฺปตฺติ ทสฺสิตา ปฐมวาเร, ทุติยตติยวาเรสุ ปน อรหโต เสกฺขสฺส
วเสน โยเชตพฺพํ. ตตฺถ อตฺถายาติ อิมินา ปรมตฺถาย, นิพฺพานายาติ วุตฺตํ
โหติ. หิตายาติ ตํสมฺปาปกมคฺคตฺถายาติ วุตฺตํ โหติ. นิพฺพานสมฺปาปกมคฺคโต
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. มหาสมยสุตฺตนฺตเทสนายํ         ม. ปญฺญานํ สมฺปตฺติยา
หิ อุตฺตรึ หิตํ นาม นตฺถิ. สุขายาติ ผลสมาปตฺติสุขตฺถายาติ วุตฺตํ โหติ ตโต
อุตฺตริ สุขาภาวโต. วุตฺตเญฺหตํ "อยํ สมาธิ ปจฺจุปฺปนฺนสุโข เจว อายติญฺจ
สุขวิปาโก"ติ. ๑-
      ตถาคโตติอาทีนํ ปทานํ อตฺโถ เหฏฺฐา วุตฺโต วิชฺชาจรณสมฺปนฺโนติอาทีสุ
ติสฺโสปิ วิชฺชา ภยเภรเว ๒- อาคตนเยน, ฉปิ วิชฺชา ฉฬภิญฺญาวเสน,
อฏฺฐปิ วิชฺชา อมฺพฏฺฐสุตฺเต  อาคตาติ ๓- วิชฺชาหิ สีลสํวราทีหิ ปณฺณรสหิ
จรณธมฺเมหิ จ อนญฺญสาธารเณหิ สมฺปนฺโน สมนฺนาคโตติ วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน.
โสภนคมนตฺตา, สุนฺทรํ ฐานํ คตตฺตา, สมฺมา คตตฺตา วา สุคโต. สพฺพถา
วิทิตโลกตฺตา โลกวิทู. นตฺถิ เอตสฺส อุตฺตโรติ อนุตฺตโร. ปุริสทมฺเม
ปุริสเวเนยฺเย สาเรติ วิเนตีติ ปุริสทมฺมสารถิ. ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกปรมตฺเถหิ
ยถารหํ อนุสาสตีติ สตฺถา. สพฺพสฺสาปิ เนยฺยสฺส สพฺพปฺปกาเรน สยมฺภุญาเณน
พุทฺธตฺตา พุทฺโธติ อยเมตฺถ สงฺเขโป, วิตฺถาโร ปน วิสุทฺธิมคฺคโต ๔-
คเหตพฺโพ.
      โส ธมฺมํ เทเสติ อาทิ ฯเปฯ ปริโยสานกลฺยาณนฺติ โส ภควา
สตฺเตสุ การุญฺญํ ปฏิจฺจ หิตฺวาปิ อนุตฺตรํ  วิเวกสุขํ ธมฺมํ เทเสติ, ตญฺจ
โข อปฺปํ วา พหุํ วา เทเสนฺโต อาทิกลฺยาณาทิปฺปการเมว เทเสติ. กถํ?
เอกคาถาปิ หิ สนฺตครุกตฺตา ๕- ธมฺมสฺส ปฐมปาเทน อาทิกลฺยาณา, ทุติยตติเยหิ
มชฺเฌกลฺยาณา, ปจฺฉิเมน ปริโยสานกลฺยาณา. เอกานุสนฺธิกํ สุตฺตํ นิทาเนน
อาทิกลฺยาณํ, นิคมเนน ปริโยสานกลฺยาณํ, เสเสน มชฺเฌกลฺยาณํ. นานานุสนฺธิกํ
สุตฺตํ ปฐเมน อนุสนฺธินา อาทิกลฺยาณํ, ปจฺฉิเมน ปริโยสานกลฺยาณํ เสเสหิ
@เชิงอรรถ:  ที.ปา. ๑๑/๓๕๕/๒๔๙, องฺ.ปญฺจก. ๒๖/๒๗/๒๕, อภิ.วิ. ๓๕/๘๐๔/๔๐๗
@ ม.มู. ๑๒/๓๔/๒๒         สี.,ม. อาคตาหิ
@ วิสุทฺธิ. ๑/๑๒๔ (สฺยา)     ฉ.ม. สมนฺตภทฺรกตฺตา
มชฺเฌกลฺยาณํ. สกโลปิ วา สาสนธมฺโม อตฺตโน อตฺถภูเตน สีเลน
อาทิกลฺยาโณ, สมถวิปสฺสนามคฺคผเลหิ มชฺเฌกลฺยาโณ, นิพฺพาเนน ปริโยสานกลฺยาโณ
สีลสมาธีหิ วา อาทิกลฺยาโณ, วิปสฺสนามคฺเคหิ มชฺเฌกลฺยาโณ, ผลนิพฺพาเนหิ
ปริโยสานกลฺยาโณ. พุทฺธสุพุทฺธตาย วา อาทิกลฺยาโณ, ธมฺมสุธมฺมตาย
มชฺเฌกลฺยาโณ, สํฆสุปฺปฏิปตฺติยา ปริโยสานกลฺยาโณ. ตํ สุตฺวา ตถตฺตาย
ปฏิปนฺเนน อธิคนฺตพฺพาย อภิสมฺโพธิยา วา อาทิกลฺยาโณ, ปจฺเจกโพธิยา
มชฺเฌกลฺยาโณ, สาวกโพธิยา ปริโยสานกลฺยาโณ. สุยฺยมาโน เจส
นีวรณวิกฺขมฺภนโต สวเนนปิ กลฺยาณเมว อาวหตีติ อาทิกลฺยาโณ, ปฏิปชฺชิยมาโน
สมถวิปสฺสนาสุขาวหนโต ปฏิปตฺติยาปิ สุขเมว อาวหตีติ มชฺเฌกลฺยาโณ,
ตถาปฏิปนฺโน จ ปฏิปตฺติผเล นิฏฺฐิเต ตาทิภาวาวหนโต ปฏิปตฺติผเลนปิ
กลฺยาณเมว อาวหตีติ ปริโยสานกลฺยาโณ. นาถปฺปภวตฺตา จ ปภวสุทฺธิยา
อาทิกลฺยาโณ, อตฺตสุทฺธิยา ๑- มชฺเฌกลฺยาโณ, กิจฺจสุทฺธิยา ปริโยสานกลฺยาโณ.
เตน วุตฺตํ "โส ธมฺมํ เทเสติ อาทิ ฯเปฯ ปริโยสานกลฺยาณนฺ"ติ.
      ยํ ปน ภควา ธมฺมํ เทเสนฺโต สาสนพฺรหฺมจริยํ มคฺคพฺรหฺมจริยญฺจ ปกาเสติ,
นานานเยหิ ทีเปติ, ตํ ยถานุรูปํ อตฺถสมฺปตฺติยา สาตฺถํ, พฺยญฺชนสมฺปตฺติยา
สพฺยญฺชนํ. สงฺกาสนปกาสนวิวรณวิภชนอุตฺตานีกรณปญฺญตฺติอตฺถปทสมาโยคโต
สาตฺถํ, อกฺขรปทพฺยญฺชนาการนิรุตฺตินิทฺเทสสมฺปตฺติยา สพฺยญฺชนํ.
อตฺถคมฺภีรตาปฏิเวธคมฺภีรตาหิ วา สาตฺถํ, ธมฺมคมฺภีรตาเทสนาคมฺภีรตาหิ สพฺยญฺชนํ.
อตฺถปฏิภานปฏิสมฺภิทาวิสยโต วา สาตฺถํ, ธมฺมนิรุตฺติปฏิสมฺภิทาวิสยโต สพฺยญฺชนํ
ปณฺฑิตเวทนียโต ปริกฺขกชนปฺปสาทกนฺติ ๒- สาตฺถํ, สทฺเธยฺยโต
โลกิยชนปฺปสาทกนฺติ สพฺยญฺชนํ. คมภีราธิปฺปายโต สาตฺถํ, อุตฺตานปทโต สพฺยญฺชนํ
อุปเนตพฺพสฺส อภาวโต สกลปริปุณฺณภาเวน เกวลปริปุณฺณํ, อปเนตพฺพสฺส
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อตฺถสุทฺธิยา     ม. สริกฺขกชนปฺปสาทกนฺติ
อภาวโต นิทฺโทสภาเวน ปริสุทฺธํ, อปิจ ปฏิปตฺติยา อธิคมพฺยตฺติโต สาตฺถํ,
ปริยตฺติยา อาคมพฺยตฺติโต สพฺยญฺชนํ, สีลาทิปญฺจธมฺมกฺขนฺธปาริปูริยา ปริปุณฺณํ,
นิรุปกฺกิเลสโต นิตฺถรณตฺถาย ปวตฺติโต โลกามิสนิรเปกฺขโต จ ปริสุทฺธํ
สิกฺขตฺตยปริคฺคหิตตฺตา พฺรหฺมภูเตหิ เสฏฺฐภูเตหิ จริตพฺพโต เตสํ จริยภาวโต
จ พฺรหฺมจริยํ. ตสฺมา "สาตฺถํ สพฺยญฺชนํ ฯเปฯ ปกาเสตี"ติ วุจฺจติ. ปฐโมติ
คณนานุปุพฺพโต สพฺพโลกุตฺตมภาวโต จ ปฐโม ปุคฺคโล.
      ตสฺเสว สตฺถุโน สาวโกติ ตสฺเสว ยถาวุตฺตคุณสฺส สตฺถุ สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
ธมฺมเทสนาย สวนนฺเต ชาโต ธมฺมเสนาปติสทิโส สาวโก, น ปูรณาทิ วิย
ปฏิญฺญามตฺเตน สตฺถุ สาวโก. ปาฏิปโทติ ปฏิปทาสงฺขาเตน อริยมคฺเคน
อริยาย ชาติยา ชาโต ภโวติ ปาฏิปโท, อนิฏฺฐิตปฏิปตฺติกิจฺโจ, ปฏิปชฺชมาโนติ
อตฺโถ. สุตฺตเคยฺยาทิ ปริยตฺติธมฺโม พหุํ สุโต เอเตนาติ พหุสฺสุโต.
ปาติโมกฺขสํวราทิสีเลน เจว อารญฺญิกงฺคาทิธุตงฺควเตหิ จ อุปปนฺโน สมฺปนฺโน
สมนฺนาคโตติ สีลวตูปปนฺโน. อิติ ภควา "โลกานุกมฺปา นาม หิตชฺฌาสเยน
ธมฺมเทสนา, สา จ อิเมสุ เอว ตีสุ ปุคฺคเลสุ ปฏิพทฺธา"ติ ทสฺเสติ. เสสํ
สุวิญฺเญยฺยเมว.
      คาถาสุ ตสฺสนฺวโยติ ตสฺเสว สตฺถุ ปฏิปตฺติยา ธมฺมเทสนาย จ อนุคมเนน
ตสฺสนฺวโย อนุชาโต. อวิชฺชนฺธการํ วิธมิตฺวา สปรสนฺตาเนสุ ธมฺมาโลกสงฺขาตาย
ปภาย กรณโต ปภงฺกรา. ธมฺมมุทีรยนฺตาติ จตุสจฺจธมฺมํ กเถนฺตา.
อปาปุรนฺตีติ ๑- อุคฺฆาเตนฺติ. อมตสฺส นิพฺพานสฺส. ทฺวารํ อริยมคฺคํ. โยคาติ
กามโยคาทิโต. สตฺถวาเหนาติ เวเนยฺยสตฺถวาหนโต ภวกนฺตารนิตฺถรณโต
สตฺถวาโห, ภควา, เตน สตฺถวาเหน. สุเทสิตํ มคฺคมนุกฺกมนฺตีติ ๒- เตน สมฺมา
@เชิงอรรถ:  ม. อปาปุเรนฺตีติ        ม. มคฺคมนุคฺคมนฺตีติ
เทสิตํ อริยมคฺคํ ตสฺส เทสนานุสาเรน อนุคจฺฉนฺติ ปฏิปชฺชนฺติ. อิเธวาติ
อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว. เสสํ อุตฺตานเมว.
                       ปญฺจมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         ---------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้า ๒๙๖-๓๐๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=6544&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=6544&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=263              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6110              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6017              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6017              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]