ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลีอักษรไทย สุตฺต.อ.๒ (ปรมตฺถ.๒)

                   ๖. กปิลสุตฺต (ธมฺมจริยสุตฺต) วณฺณนา
      ธมฺมจริยนฺติ กปิลสุตฺตํ. ๑- กา อุปฺปตฺติ? เหมวตสุตฺเต วุตฺตนเยเนว
ปรินิพฺพุเต กสฺสเป ภควติ เทฺว กุลปุตฺตา ภาตโร นิกฺขมิตฺวา สาวกานํ
สนฺติเก ปพฺพชึสุ. เชฏฺโฐ โสธโน ๒- นาม, กนิฏฺโฐ กปิโล นาม. เตสํ มาตา
สาธนี ๓- นาม, กนิฏฺฐภคินี ตาปนา นาม. ตาปิ ภิกฺขุนีสุ ปพฺพชึสุ. ตโต
เต เทฺวปิ เหมวตสุตฺเต วุตฺตนเยเนว "สาสเน ภนฺเต ๔- กติ ธุรานี"ติ
ปุจฺฉิตฺวา ๕- สุตฺวา เตสุ ๖- เชฏฺโฐ "วาสธุรํ ปูเรสฺสามี"ติ ปญฺจ วสฺสานิ
อาจริยุปชฺฌายานํ สนฺติเก วสิตฺวา ปญฺจวสฺโส หุตฺวา ยาว อรหตฺตํ, ตาว
กมฺมฏฺฐานํ สุตฺวา อรญฺญํ ปวิสิตฺวา วายมนฺโต อรหตฺตํ ปาปุณิ. กปิโล
"อหนฺตาว ตรุโณ, วุฑฺฒกาเล ๗- วาสธุรมฺปิ ปริปูเรสฺสามี"ติ คนฺถธุรํ อารภิตฺวา
เตปิฏโก อโหสิ. ตสฺส ปริยตฺตึ นิสฺสาย ปริวาโร, ปริวารํ นิสฺสาย ลาโภ
อุทปาทิ.
      โส พาหุสจฺจมเทน มตฺโต ปณฺฑิตมานี อนญฺญาเตปิ อญฺญาตมานี
หุตฺวา ปเรหิ วุตฺตํ กปฺปิยมฺปิ อกปฺปิยํ, อกปฺปิยมฺปิ กปฺปิยํ, สาวชฺชมฺปิ
อนวชฺชํ, อนวชฺชมฺปิ สาวชฺชนฺติ ภณติ. ตโต ๘- เปสเลหิ ภิกฺขูหิ "มา อาวุโส
กปิล เอวํ อวจา"ติอาทินา นเยน โอวทิยมาโน "ตุเมฺห กึ ชานาถ
ริตฺตมุฏฺฐิสทิสา"ติอาทีหิ วจเนหิ ขุํเสนฺโต วมฺเภนฺโตเยว จรติ. ภิกฺขู ตสฺส
ภาตุโน โสธนตฺเถรสฺสาปิ เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. โสปิ นํ อุปสงฺกมิตฺวา อาห
"อาวุโส กปิล สาสนสฺส อายุ นาม ตุมฺหาทิสานํ สมฺมาปฏิปตฺติ, มา อาวุโส
กปฺปิยมฺปิ อกปฺปิยํ, อกปฺปิยมฺปิ กปฺปิยํ, สาวชฺชมฺปิ อนวชฺชํ, อนวชฺชมฺปิ
@เชิงอรรถ:  ปาฬิยํ ธมฺมจริยสุตฺตนฺติ ลิขิตํ   ธมฺมปทฏฺฐกถายํ ๒/๓๒๗ (ฉ.ม.)   ม. โสธนี
@ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ   อิ. ธุรานิ ปุจฺฉิตฺวา   ฉ.ม.,อิ. จ
@ อิ. วุทฺธ....เอวมุปริปิ   ฉ.ม.,อิ. โส
สาวชฺชนฺติ วเทหี"ติ. โส ตสฺสาปิ วจนํ นาทิยิ. ตโต นํ โสธนตฺเถโร
ทฺวตฺติกฺขตฺตุํ วตฺวา:-
            "เอกวาจมฺปิ ทฺวิวาจํ ๑-        ภเณยฺย อนุกมฺปโก
            ตตุตฺตรึ ๒- น ภาเสยฺย         ทาโส วยฺยสฺส ๓- สนฺติเก"ติ ๔-
ปริวชฺเชตฺวา "ตฺวเมว อาวุโส สเกน กมฺเมน ปญฺญายิสฺสสี"ติ ปกฺกามิ. ตโต
ปภุติ นํ เปสลา ภิกฺขู ฉฑฺเฑสุํ.
      โส ทุราจาโร หุตฺวา ทุราจารปริวุโต วิหรนฺโต เอกทิวสํ "อุโปสถํ
โอสาเรสฺสามี"ติ สีหาสนํ อภิรุยฺห จิตฺรวีชนึ คเหตฺวา นิสินฺโนว ๕- "วฏฺฏติ ๖-
อาวุโส เอตฺถ ภิกฺขูนํ ปาติโมกฺโข"ติ ติกฺขตฺตุํ อาห. อเถโก ภิกฺขุปิ "มยฺหํ
วฏฺฏตี"ติ น อโวจ. น จ ตสฺส เตสํ วา ปาติโมกฺโข วฏฺฏติ. ตโต โส
"ปาติโมกฺเข สุเตปิ อสฺสุเตปิ วินโย นาม นตฺถี"ติ อาสนา วุฏฺฐาสิ. เอวํ
กสฺสปสฺส ภควโต สาสนํ โอสกฺกาเปสิ วินาเสสิ. อถ โสธนตฺเถโร ตทเหว
ปรินิพฺพายิ. โสปิ กปิโล เอวํ ตํ สาสนํ โอสกฺกาเปตฺวา กาลกโต
อวีจิมหานิรเย นิพฺพตฺติ, สาปิ ตสฺส มาตา จ ภคินี จ ตสฺเสว ทิฏฺฐานุคตึ
อาปชฺชิตฺวา เปสเล ภิกฺขู อกฺโกสมานา ปริภาสมานา กาลํ กตฺวา นิรเย
นิพฺพตฺตึสุ.
      ตสฺมึเยว จ กาเล ปญฺจสตา ปุริสา คามฆาตาทีนิ กตฺวา โจริกาย
ชีวนฺตา ชนปทมนุสฺเสหิ อนุพทฺธา ปลายมานา  อรญฺญํ ปวิสิตฺวา ตตฺถ กิญฺจิ
คหนํ วา  ปฏิสรณํ วา อปสฺสนฺตา อวิทูเร ปเทเส ๗- วสนฺตํ อญฺญตรํ
อารญฺญิกํ ภิกฺขุํ ทิสฺวา วนฺทิตฺวา "อมฺหากํ ภนฺเต ปฏิสรณํ โหถา"ติ ภณึสุ.
@เชิงอรรถ:  ก. เอกวาจํ เทฺววาจํ   ก. ททุตฺตรึ
@ ก. โทโส อญฺญสฺส, อิ. ทาโส อยิรสฺส   ขุ.ชา. ๒๘/๗๖/๓๔ (สฺยา)
@ ฉ.ม.,อิ. นิสินฺโน   ฉ.ม. วตฺตติ, เอวมุปริปิ   ฉ.ม.,อิ. ปาสาเณ
เถโร "ตุมฺหากํ สีลสทิสํ ปฏิสรณํ นตฺถิ, สพฺเพ ปญฺจ สีลานิ สมาทิยถา"ติ
อาห. เต ๑- "สาธู"ติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา สีลานิ สมาทิยึสุ. เถโร "ตุเมฺห สีลวนฺโต,
อิทานิ อตฺตโน ชีวิตํ วินาเสนฺเตสุปิ มา มโน ปทูสยิตฺถา"ติ อาห. เต
"สาธู"ติ สมฺปฏิจฺฉึสุ. อถ เต ชานปทา สมฺปตฺวา ๒- อิโต จิโต จ มคฺคมานา
เต โจเร ทิสฺวา สพฺเพว  ชีวิตา โวโรเปสุํ. เต กาลํ กตฺวา กามาวจรเทวโลเก
นิพฺพตฺตึสุ. เตสํ ๓- เชฏฺฐกโจโร เชฏฺฐกเทวปุตฺโต อโหสิ, อิตเร ตสฺเสว
ปริวารา.
      เต อนุโลมปฏิโลมํ สํสรนฺตา เอกํ พุทฺธนฺตรํ เทวโลเก เขเปตฺวา
อมฺหากํ ภควโต กาเล เทวโลกโต จวิตฺวา เชฏฺฐกเทวปุตฺโต สาวตฺถิทฺวาเร
เกวฏฺฏคาโม อตฺถิ, ตตฺถ ปญฺจสตกุลเชฏฺฐสฺส เกวฏฺฏสฺส ปชาปติยา กุจฺฉิมฺหิ
ปฏิสนฺธึ อคฺคเหสิ, อิตเร อวเสสเกวฏฺฏปชาปตีนํ. เอวํ เตสํ เอกทิวสํเยว
ปฏิสนฺธิคฺคหณญฺจ คพฺภวุฏฺฐานญฺจ อโหสิ. อถ เกวฏฺฏเชฏฺโฐ "อตฺถิ นุ โข อิมสฺมึ
คาเม อญฺเญปิ ทารกา อชฺช ชาตา"ติ วิจินนฺโต เต ทารเก ทิสฺวา "อิเม เม
ปุตฺตสฺส สหายกา ภวิสฺสนฺตี"ติ สพฺเพสํ โปสาวนิยํ ๔- อทาสิ. เต สพฺเพ
สหายกา สหปํสุํ กีฬนฺตา อนุปุพฺเพน วยปฺปตฺตา     อเหสุํ. ยโสโช เตสํ อคฺโค
อโหสิ.
      กปิโลปิ ตทา นิรเย ปกฺกาวเสเสน อจิรวติยา สุวณฺณวณฺโณ ทุคฺคนฺธมุโข
มจฺโฉ หุตฺวา นิพฺพตฺติ. อเถกทิวสํ สพฺเพปิ เกวฏฺฏทารกา ชาลานิ
คเหตฺวา "มจฺเฉ วธิสฺสามา"ติ ๕- นทึ คนฺตฺวา ชาลานิ ปกฺขิปึสุ. เตสํ ชาลํ
โส มจฺโฉ ปาวิสิ. ตํ ทิสฺวา สพฺโพ เกวฏฺฏคาโม อุจฺจาสทฺทมหาสทฺโท อโหสิ
"อมฺหากํ ปุตฺตา ปฐมํ มจฺเฉ พนฺธนฺตา สุวณฺณมจฺฉํ พนฺธึสุ, วุฑฺฒิ เนสํ
@เชิงอรรถ:  อิ. เต สพฺเพ   ฉ.ม. สมฺปตฺตา   ฉ.ม.,อิ. เตสุ
@ ฉ.ม.,อิ. โปสาวนิกํ   ฉ.ม. พนฺธิสฺสามาติ
ทารกานํ, อิทานิ จ โน ราชา ปหูตํ ธนํ ทสฺสตี"ติ. อถ เตปิ ปญฺจสตา
ทารกสหายกา ๑- มจฺฉํ นาวาย ปกฺขิปิตฺวา นาวํ อุกฺขิปิตฺวา รญฺโญ สนฺติกํ
อคมํสุ. ราชา ทิสฺวา "กึ เอตํ ภเณ"ติ อาห. มจฺโฉ เทวาติ. ราชา
สุวณฺณวณฺณํ มจฺฉํ ทิสฺวา "ภควา เอตสฺส วณฺณการณํ ชานิสฺสตี"ติ มจฺฉํ
คาหาเปตฺวา ภควโต สนฺติกํ อคมาสิ. มจฺฉสฺส มุขวิวรณกาเล เชตวนํ อติวิย
ทุคฺคนฺธํ โหติ.
      ราชา ภควนฺตํ ปุจฺฉิ "กสฺมา ภนฺเต มจฺโฉ สุวณฺณวณฺโณ ชาโต,
กสฺมา จสฺส มุขโต ทุคฺคนฺโธ วายตี"ติ. อยํ มหาราช กสฺสปสฺส ภควโต
ปาวจเน กปิโล นาม ภิกฺขุ อโหสิ พหุสฺสุโต อาคตาคโม อตฺตโน วจนํ
อคณฺหนฺตานํ ภิกฺขูนํ อกฺโกสกปริภาสโก, ตสฺส จ ภควโต สาสนวินาสโก. ยํ
โส ตสฺส ภควโต สาสนํ วินาเสสิ, เตน กมฺเมน อวีจิมหานิรเย นิพฺพตฺติ,
วิปากาวเสเสน จ อิทานิ มจฺโฉ ชาโต. ยํ ทีฆรตฺตํ พุทฺธวจนํ วาเจสิ,
พุทฺธสฺส วณฺณํ กเถสิ, ตสฺส นิสฺสนฺเทน อีทิสํ วณฺณํ ปฏิลภิ. ยํ ภิกฺขูนํ
อกฺโกสกปริภาสโก อโหสิ, เตนสฺส มุขโต ทุคฺคนฺโธ วายติ, อุลฺลปาเปมิ นํ
มหาราชาติ. อาม ภควาติ. อถ ภควา มจฺฉํ อาลปิ "ตฺวํ ๒- กปิโล"ติ. อาม
ภควา อหํ กปิโลติ. กุโต อาคโตสีติ. อวีจิมหานิรยโต ภควาติ. โสธโน กุหึ
คโตติ. ปรินิพฺพุโต ภควาติ. สาธนี กุหึ คตาติ. มหานิรเย นิพฺพตฺตา ภควาติ.
ตาปนา กุหึ คตาติ. มหานิรเย นิพฺพตฺตา ภควาติ. อิทานิ ตฺวํ กุหึ คมิสฺสสีติ.
มหานิรยํ ภควาติ. ตาวเทว วิปฺปฏิสาราภิภูโต นาวํ สีเสน ปหริตฺวา กาลกโต
มหานิรเย นิพฺพตฺติ. มหาชโน สํวิคฺโค อโหสิ โลมหฏฺฐชาโต. อถ ภควา
ตตฺถ สมฺปตฺตคหฏฺฐปพฺพชิตปริสาย ตํขณานุรูปํ ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ สุตฺตํ
อภาสิ.
@เชิงอรรถ:  ก. สหายกา   ฉ.ม.,อิ. ตวํสิ
      [๒๗๗-๘] ตตฺถ ธมฺมจริยนฺติ กายสุจริตาทิ ธมฺมจริยํ. พฺรหฺมจริยนฺติ
มคฺคพฺรหฺมจริยํ. เอตทาหุ วสุตฺตมนฺติ เอตํ อุภยมฺปิ โลกิยโลกุตฺตรํ สุจริตํ
สคฺคโมกฺขสุขสมฺปาปกตฺตา วสุตฺตมนฺติ อาหุ อริยา. วสุตฺตมํ นาม อุตฺตมรตนํ,
อนุคามิกํ อตฺตาธีนํ ๑- ราชาทีนํ อสาธารณนฺติ อธิปฺปาโย.
      เอตฺตาวตา "คหฏฺฐสฺส วา ปพฺพชิตสฺส วา สมฺมาปฏิปตฺติเยว ปฏิสรณนฺ"ติ
ทสฺเสตฺวา อิทานิ ปฏิปตฺติวิรหิตาย ปพฺพชฺชาย อสารกตฺตทสฺสเนน กปิลํ
อญฺเญ จ ตถารูเป ครหนฺโต "ปพฺพชิโตปิ เจ โหตี"ติ เอวมาทิมาห.
      ตตฺรายํ อตฺถวณฺณนา:- โย หิ โกจิ คิหิพฺยญฺชนานิ อปเนตฺวา
ภณฺฑุกาสาวาทิคหณมตฺตํ ๒- อุปสงฺกมเนน ปพฺพชิโตปิ เจ โหติ ปุพฺเพ
วุตฺตมตฺถํ ๓- อคารสฺมา อนคาริยํ, โส เจ มุขรชาติโก โหติ ผรุสวจโน,
นานปฺปการาย วิเหสาย อภิรตตฺตา วิเหสาภิรโต, หิโรตฺตปฺปาภาเวน มคสทิสตฺตา
มโค. ชีวิตํ ตสฺส ปาปิโย, ตสฺส เอวรูปสฺส ชีวิตํ อติปาปํ อติหีนํ. กสฺมา?
ยสฺมา อิมาย มิจฺฉาปฏิปตฺติยา ราคาทิมเนกปฺปการํ รชํ วฑฺเฒติ อตฺตโน.
      [๒๗๙] น เกวลญฺจ อิมินาว การเณนสฺส ชีวิตํ ปาปิโย, อปิจ โข ปน
อยํ เอวรูโป มุขรชาติกตฺตา กลหาภิรโต ภิกฺขุ สุภาสิตสฺส อตฺถวิชานนสมฺโมหเนน
โมหธมฺเมน อาวุโต, "มา อาวุโส กปิล เอวํ อวจ, อิมินาปิ ปริยาเยน ตํ
คณฺหาหี"ติ เอวมาทินา นเยน เปสเลหิ ภิกฺขูหิ อกฺขาตมฺปิ น ปชานาติ
ธมฺมํ พุทฺเธน เทสิตํ, โย ธมฺโม พุทฺเธน เทสิโต, ตํ นานปฺปกาเรน อตฺตโน
วุจฺจมานมฺปิ น ชานาติ. เอวมฺปิสฺส ชีวิตํ ปาปิโย.
      [๒๘๐] ตทา ๔- โส เอวรูโป วิเหสาย อภิรตตฺตา วิเหสํ ภาวิตตฺตานํ
ภาวิตตฺเต ขีณาสวภิกขู โสธนตฺเถรปฺปภุติเก "น ตุเมฺห วินยํ ชานาถ, น
@เชิงอรรถ:  ม.,ก. อนุคามิกตฺตา นิธีนํ   ม. ภณฺฑุกาสาวาทีนํ คหณมตฺตํ
@ ฉ.ม.วุตฺตตฺถํ   ฉ.ม.,อิ ตถา
สุตฺตํ น อภิธมฺมํ, วุฑฺฒปพฺพชิตา"ติอาทินา นเยน วิเหสนฺโต. อุปโยคปฺปวตฺติยํ
หิ อิทํ สามิวจนํ. อถ วา ยถาวุตฺตนเยน ๑- "วิเหสํ  ภาวิตตฺตานํ กโรนฺโต"ติ
ปาฐเสโส เวทิตพฺโพ. เอวํ นิปฺปริยายเมว สามิวจนํ สิชฺฌติ. อวิชฺชาย ปุรกฺขโตติ
ภาวิตตฺตวิเหสเน อาทีนวทสฺสนปฏิจฺฉาทิกาย อวิชฺชาย ปุรกฺขโต เปสิโต
ปโยชิโต เสสปพฺพชิตานํ ภาวิตตฺตานํ ๒- วิเหสภาเวน ปวตฺตํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม
จิตฺตวิพาธเนน ๓- สงฺกิเลสํ, อายตึ นิรยสมฺปาปเนน มคฺคํ นิรยคามินํ น
ชานาติ.
      [๒๘๑] อชานนฺโต จ เตน มคฺเคน จตุพฺพิธาปายเภทํ วินิปาตํ
สมาปนฺโน, ตตฺถ จ วินิปาเต คพฺภา คพฺภํ ตมา ตมํ เอเกกนิกาเย สตกฺขตฺตุํ
สหสฺสกฺขตฺตุมฺปิ มาตุกุจฺฉิโต มาตุกุจฺฉึ จนฺทิมสูริเยหิปิ อวิทฺธํสนียา
อสุรกายตมา ตมญฺจ สมาปนฺโน. ส เว ตาทิสโก ภิกฺขุ เปจฺจ อิโต ปรโลกํ คนฺตฺวา
อยํ กปิลมจฺโฉ วิย นานปฺปการํ ทุกฺขํ นิคจฺฉติ.
      [๒๘๒] กึการณา? คูถกูโป ยถา อสฺส, สมฺปุณฺโณ คณวสฺสิโก, ยถา
วจฺจกุฏิคูถกูโป คณวสฺสิโก อเนกวสฺสิโก พหูนิ วสฺสานิ มุขโต คูเถน ปูริยมาโน
สมฺปุณฺโณ อสฺส, โส อุทกกุมฺภสเตหิ อุทกกุมฺภสหสฺเสหิ โธวิยมาโนปิ
ทุคฺคนฺธทุพฺพณฺณิยานปคมา ทุพฺพิโสโธ โหติ, เอวเมว โย เอวรูโป อสฺส ทีฆรตฺตํ
สงฺกิลิฏฺฐกมฺมนฺโต คูถกูโป วิย คูเถน ปาเปน สมฺปุณฺณตฺตา สมฺปุณฺโณ
ปุคฺคโล, โส ทุพฺพิโสโธ หิ สงฺคโณ, ๔- จิรกาลํ ๕- ตสฺส องฺคณสฺส วิปากํ
ปจฺจนุโภนฺโตปิ น สุชฺฌติ. ตสฺมา วสฺสคณนาย อปริมาณมฺปิ จิรกาลํ ๖- ส เว
ตาทิสโก ภิกฺขุ เปจฺจ ทุกฺขํ นิคจฺฉตีติ. อถ วา อยํ อิมิสฺสา คาถาย
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม.,อิ. ยถาวุตฺเตเนว นเยน   สี.,อิ. ปโยชิโต ตํ ภาวิตตฺตานํ
@  ก. จิตฺตวิฆาตเนน   ฉ.ม. สางฺคโณ   ฉ.ม.,อิ. กาลํ
@  สี. สมฺปุณฺณตฺตา สางฺคโณ ปุคฺคโวโส ทุพฺพิโสโธ หิ จิรกาลํ,
@ ม. สมฺปณฺณตฺตา สมฺปุณฺโณ สพฺพโส ทุพฺพิโสโธ อติจิรกาลํ
สมฺพนฺโธ:- ยํ วุตฺตํ "ส เว ตาทิสโก ภิกฺขุ, เปจฺจ ทุกฺขํ นิคจฺฉา"ติ, ตตฺร
สิยา ตุมฺหากํ "สกฺกา ปนายํ ตถา กาตุํ, ยถา เปจฺจ ทุกฺขํ น นิคจฺเฉยฺยา"ติ.
น สกฺกา. กสฺมา? ยสฺมา คูถกูโป ฯเปฯ สงฺคโณติ.
      [๒๘๓-๔] ยโต ปฏิกจฺเจว ยํ เอวรูปํ ชานาถ, ภิกฺขโว เคหนิสฺสิตํ,
ยํ เอวรูปํ ปญฺจกามคุณนิสฺสิตํ ชาเนยฺยาถ  อภูตคุณปตฺถนาการปฺปวตฺตาย ปาปิกาย
อิจฺฉาย สมนฺนาคตตฺตา ปาปิจฺฉํ, กามวิตกฺกาทีหิ สมนฺนาคตตฺตา ปาปสงฺกปฺปํ,
กายิกวีติกฺกมาทินา เวฬุทานาทิเภเทน จ ปาปาจาเรน สมนฺนาคตตฺตา ปาปาจารํ,
เวสิยาทิปาปโคจรโต ปาปโคจรํ, สพฺเพ สมคฺคา หุตฺวาน อภินิพฺพชฺชิยาถ นํ.
ตตฺถ อภินิพฺพชฺชิยาถาติ ๑- วิวชฺเชยฺยาถ มา ภเชยฺยาถ, มา จสฺส อภินิพฺพชฺชน-
มตฺเตเนว อปฺโปสฺสุกฺกตํ อาปชฺเชยฺยาถ, อปิจ โข ปน กรณฺฑํว ๒- นิทฺธมถ,
กสมฺพุํ ๓- อวกสฺสถ ๔- ตํ กจวรภูตํ ปุคฺคลํ กจวรมิว อนเปกฺขา นิทฺธมถ,
กสมฺพุภูตญฺจ ๕- นํ ขตฺติยาทีนํ มชฺเฌ ปวิฏฺฐํ ปภินฺนปคฺฆริตกุฏฺฐํ จณฺฑาลํ
วิย อวกสฺสถ, หตฺเถ วา สีเส วา คเหตฺวา นิกฺกฑฺฒถ. เสยฺยถาปิ อายสฺมา
มหาโมคฺคลฺลาโน ตํ ปุคฺคลํ ปาปธมฺมํ พาหาย คเหตฺวา พหิทฺวารโกฏฺฐกา
นิกฺขาเมตฺวา สูจิฆฏิกํ อทาสิ, เอวํ นํ อวกสฺสถาติ ทสฺเสติ. กึการณา?
สํฆาราโม นาม สีลวนฺตานํ กโต, น ทุสฺสีลานํ.
      [๒๘๕-๖] ยโต เอตเทว ตโต ปลาเป วาเหถ, อสฺสมเณ สมณมานิเน,
ยถา หิ ปลาปา อนฺโต ตณฺฑุลรหิตาปิ พหิ ถุเสหิ วีหิ วิย ทิสฺสนฺติ,
เอวํ ปาปภิกฺขู อนฺโต สีลาทิวิรหิตาปิ พหิ กาสาวาทิปริกฺขาเรน ภิกฺขู วิย
ทิสฺสนฺติ. ตสฺมา "ปลาปา"ติ วุจฺจนฺติ. เต ปลาเป วาเหถ โอผุนาถ ๖- วิธมถ
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. อภินิพฺพิชฺชยาถาติ
@  ฉ.,อิ. การณฺฑวํ   อิ. กสมฺพุญฺจ   ฉ. อปกสฺสถ, เอวมุปริปิ
@  ฉ.ม.,อิ. กสฏภูตญฺจ   ฉ.ม.,อิ. โอปุนาถ
ปรมตฺถโต อสฺสมเณ เวสมตฺเตน ๑- สมณมานิเน. เอวํ นิทฺธมิตฺวาน ฯเปฯ
ปฏิสฺสตา. ตตฺถ กปฺปยโวฺหติ กปฺเปถ, กโรถาติ วุตฺตํ โหติ. ปติสฺสตาติ
อญฺญมญฺญํ สคารวา สปฺปติสฺสา. ตโต สมคฺคา นิปกา, ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสถาติ
อเถวํ ตุเมฺห สุทฺธา สุทฺเธหิ สํวาสํ กปฺเปนฺตา, ทิฏฺฐิสีลสามญฺญตาย สมคฺคา,
อนุปุพฺเพน ปริปากคตาย ปญฺญาย นิปกา, สพฺพสฺเสวิมสฺส วฏฺฏทุกฺขาทิโน
ทุกฺขสฺส อนฺตํ กริสฺสถาติ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทสนํ นิฏฺฐเปสิ.
      เทสนาปริโยสาเน เต ปญฺจสตา เกวฏฺฏปุตฺตา สํเวคมาปชฺชิตฺวา ทุกฺขสฺส
อนฺตกิริยํ ปตฺถยมานา ภควโต สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว ทุกฺขสฺสนฺตํ
กตฺวา ภควตา สทฺธึ  อาเนญฺชวิหารสมาปตฺติธมฺมปริโภเคน เอกปริโภคา อเหสุํ.
สา จ เตสํ เอวํ ภควตา สทฺธึ เอกปริโภคตา ๒- อุทาเน วุตฺตยโสชสุตฺตวเสเนว
เวทิตพฺพาติ.
                     ปรมตฺถโชติกาย  ขุทฺทกฏฺฐกถาย
                          สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย
                       กปิลสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๑๑๗-๑๒๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=2624&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=2624&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=321              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7895              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7879              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7879              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]