ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลีอักษรไทย สุตฺต.อ.๒ (ปรมตฺถ.๒)

                       ๑๑. กลหวิวาทสุตฺตวณฺณนา
      [๘๖๙] กุโต ปหูตา กลหา วิวาทาติ กลหวิวาทสุตฺตํ. กา อุปฺปตฺติ?
อิทมฺปิ ตสฺมึเยว มหาสมเย "กุโต นุ โข กลหาทโย อฏฺฐ ธมฺมา ปวตฺตนฺตี"ติ
อุปฺปนฺนจิตฺตานํ เอกจฺจานํ เทวตานํ เต ธมฺเม อาวิกาตุํ ปุริมนเยเนว
นิมฺมิตพุทฺเธน อตฺตานํ ปุจฺฉาเปตฺวา วุตฺตํ. ตตฺถ ปุจฺฉาวิสฺสชฺชนกฺกเมน
ฐิตตฺตา สพฺพคาถา ปากฏสมฺพนฺธาเยว.
      อนุตฺตานปทวณฺณนา ปเนตาสํ เอวํ เวทิตพฺพา:- กุโต ปหูตา กลหา
วิวาทาติ กลโห จ ตสฺส ปุพฺพภาโค วิวาโท จาติ อิเม กุโต ชาตา.
ปริเทวโสกา สหมจฺฉรา จาติ ปริเทวโสกา จ สหมจฺฉรา ๑- จ กุโต ปหูตา.
มานาติมานา สหเปสุณา จาติ มานา จ อติมานา จ สหเปสุณา ๒- จ กุโต
ปหูตา. เตติ เต สพฺเพปิ อฏฺฐ กิเลสธมฺมา. ตทิงฺฆ พฺรูหีติ ตํ มยา ปุจฺฉิตมตฺถํ
พฺรูหิ, ยาจามิ ตํ อหนฺติ. ยาจนตฺโถ หิ อิงฺฆาติ นิปาโต.
      [๘๗๐] ปิยปฺปหูตาติ ปิยวตฺถุโต ชาตา. ยุตฺติ ปเนตฺถ นิทฺเทเส ๓-
วุตฺตา เอว. มจฺเฉรยุตฺตา กลหา วิวาทาติ อิมินา กลหวิวาทาทีนํ น เกวลํ
ปิยวตฺถุเมว, มจฺฉริยมฺปิ ปจฺจยํ ทสฺเสติ. กลหวิวาทสีเลน เจตฺถ สพฺเพปิ เต
ธมฺมา วุตฺตาติ เวทิตพฺพา. ยถา จ เอเตสํ มจฺฉริยํ, ตถา เปสุณานญฺจ วิวาทํ.
เตนาห "วิวาทชาเตสุ จ เปสุณานี"ติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. มจฺฉรา   ฉ.ม. เปสุณา   ขุ.มหา. ๒๙/๔๔๖/๓๐๘

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๒.

[๘๗๑] ปิยา สุ โลกสฺมึ กุโตนิทานา, เย จาปิ โลภา วิจรนฺติ โลเกติ "ปิยา ปหูตา กลหา"ติ เย เอตฺถ วุตฺตา, เต ปิยา โลกสฺมึ กุโตนิทานา, น เกวลญฺจ ปิยา, เย จาปิ ขตฺติยาทโย โลภา วิจรนฺติ โลภเหตุกา โลเภนาภิภูตา วิจรนฺติ, เตสํ โส โลโภ จ กุโตนิทาโนติ เทฺว อตฺเถ เอกาย ปุจฺฉาย ปุจฺฉติ. อาสา จ นิฏฺฐา จาติ อาสา จ ตสฺสา อาสาย สมิทฺธิ จ. เย สมฺปรายาย นรสฺส โหนฺตีติ เย นรสฺส สมฺปรายาย ๑- โหนฺติ, ปรายนา โหนฺตีติ วุตฺตํ โหติ. เอกา เอวายมฺปิ ปุจฺฉา. [๘๗๒] ฉนฺทานิทานานีติ กามจฺฉนฺทาทิฉนฺทนิทานานิ. เย จาปิ โลภา วิจรนฺตีติ เย จาปิ ขตฺติยาทโย โลภา วิจรนฺติ, เตสํ โลโภปิ ฉนฺทนิทาโนติ เทฺวปิ อตฺเถ เอกโต วิสฺสชฺเชติ. อิโตนิทานาติ ฉนฺทนิทานา เอวาติ วุตฺตํ โหติ. "กุโตนิทานา อิโตนิทานา"ติ เอเตสุ จ สทฺทสิทฺธิ สูจิโลมสุตฺเต ๒- วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพา. [๘๗๓] วินิจฺฉยาติ ตณฺหาทิฏฺฐิวินิจฺฉยา. เย วาปิ ธมฺมา สมเณน วุตฺตาติ เย จ อญฺเญปิ โกธาทีหิ สมฺปยุตฺตา, ตถารูปา วา อกุสลา ธมฺมา พุทฺธสมเณน วุตฺตา, เต กุโต ปหูตาติ. [๘๗๕] ตมูปนิสฺสาย ปโหติ ฉนฺโทติ ตํ สุขทุกฺขเวทนํ ตทุภยวตฺถุสงฺขาตํ สาตาสาตํ อุปนิสฺสาย สํโยควิปฺปโยคปตฺถนาวเสน ฉนฺโท ปโหติ, เอตฺตาวตา "ฉนฺโท นุ โลกสฺมึ กุโตนิทาโน"ติ อยํ ปโญฺห วิสฺสชฺชิโต โหติ. รูเปสุ ทิสฺวา วิภวํ ภวญฺจาติ รูเปสุ วยญฺจ อุปฺปาทญฺจ ทิสฺวา. วินิจฺฉยํ กุรุเต ๓- ชนฺตุ โลเกติ อปายาทิเก โลเก อยํ ชนฺตุ โภคาธิคมนตฺถํ ตณฺหาวินิจฺฉยํ "อตฺตา เม อุปฺปนฺโน"ติอาทินา นเยน ทิฏฺฐิวินิจฺฉยํ จ กุรุเต. ยุตฺติ ปเนตฺถ @เชิงอรรถ: สี. สมฺปรายณาย ขุ.สุ. ๒๕/๒๗๓-๖/๓๘๖-๗ ฉ.ม. กุพฺพติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๓.

นิทฺเทเส ๑- วุตฺตา เอว. เอตฺตาวตา "วินิจฺฉยา จาปิ กุโต ปหูตา"ติ อยํ ปโญฺห วิสฺสชฺชิโต โหติ. [๘๗๕] เอเตปิ ธมฺมา ทฺวยเมว สนฺเตติ เอเตปิ โกธาทโย ธมฺมา สาตาสาตทฺวเย สนฺเต เอว ปโหนฺติ อุปฺปชฺชนฺติ. อุปฺปตฺติวิธิ ๒- จ เนสํ นิทฺเทเส ๓- วุตฺตาเยว. เอตฺตาวตา ตติยปโญฺหปิ วิสฺสชฺชิโต โหติ. อิทานิ โย เอวํ วิสฺสชฺชิเตสุ เอเตสุ ปเญฺหสุ กถํกถี ภเวยฺย, ตสฺส กถํกถาปหานูปายํ ทสฺเสนฺโต อาห "กถํกถี ญาณปถาย สิกฺเข"ติ, ญาณทสฺสนญาณาธิคมนตฺถํ ติสฺโส สิกฺขา สิกฺเขยฺยาติ วุตฺตํ โหติ. กึการณํ? ญตฺวา ปวุตฺตา สมเณน ธมฺมา. พุทฺธสมเณน หิ ญตฺวาว ธมฺมา ปวุตฺตา นาม, นตฺถิ ตสฺส ธมฺเมสุ อญฺญาณํ. อตฺตโน จ ๔- ญาณาภาเวน เต อชานนฺโต น ชาเนยฺย, น เทสนาโทเสน, ตสฺมา กถํกถี ญาณปถาย สิกฺเข, ญตฺวา ปวุตฺตา สมเณน ธมฺมาติ. [๘๗๖-๗] สาตํ อสาตญฺจ กุโตนิทานาติ เอตฺถ สาตาสาตนฺติ สุขทุกฺขเวทนา เอว อธิปฺเปตา. น ภวนฺติ เหเตติ น ภวนฺติ เอเต. วิภวํ ภวญฺจาปิ ยเมตมตฺถํ, เอตํ เม ปพฺรูหิ ยโตนิทานนฺติ สาตาสาตานํ วิภวํ ภวญฺจ เอตมฺปิ ยํ อตฺถํ ลิงฺคพฺยตฺยา เอตฺถ กตา. ๕- อิทํ ปน วุตฺตํ โหติ:- สาตาสาตานํ วิภโว ภโว จาติ โย เอส อตฺโถ, เอตํ เม ปพฺรูหิ ยโตนิทานนฺติ. เอตฺถ จ สาตาสาตานํ วิภวภววตฺถุกา วิภวภวทิฏฺฐิโย เอว วิภวภวาติ อตฺถโต ๖- เวทิตพฺโพ. ตถา หิ อิมสฺส ปญฺหสฺส วิสฺสชฺชนปกฺเข "ภวทิฏฺฐิปิ ผสฺสนิทานา, วิภวทิฏฺฐิปิ ผสฺสนิทานา"ติ นิทฺเทเส ๗- วุตฺตํ. อิโตนิทานนฺติ ผสฺสนิทานํ. @เชิงอรรถ: ขุ.มหา. ๒๙/๔๗๐/๓๑๙ (สฺยา) ฉ.ม. อุปฺปตฺติ @ ขุ.มหา. ๒๙/๓๒๐-๑ (สฺยา) ฉ.ม. ปน @ ฉ.ม.,อิ. ลิงฺคพฺยตฺตโย เอตฺถ กโต @ ก. อตฺโถ ขุ.มหา. ๒๙/๓๒๙-๓๐ (สฺยา)

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๔.

[๘๗๘] กิสฺมึ วิภูเต น ผุสนฺติ ผสฺสาติ กิสฺมึ วีติวตฺเต จกฺขุสมฺผสฺสาทโย ปญฺจ ผสฺสา น ผุสนฺติ. [๘๗๙] นามญฺจ รูปญฺจ ปฏิจฺจาติ สมฺปยุตฺตกนามํ วตฺถารมฺมณรูปญฺจ ปฏิจฺจ. รูเป วิภูเต น ผุสนฺติ ผสฺสาติ รูเป วีติวตฺเต ปญฺจ ผสฺสา น ผุสนฺติ. [๘๘๐] กถํสเมตสฺสาติ กถํปฏิปนฺนสฺส. วิโภติ รูปนฺติ รูปํ วิภวนฺติ, น ภเวยฺย วา. สุขํ ทุกฺขญฺจาติ อิฏฺฐานิฏฺฐํ รูปเมว ปุจฺฉติ. [๘๘๑] น สญฺญสญฺญีติ ยถาสเมตสฺส วิโภติ รูปํ, โส ปกติสญฺญาย สญฺญีปิ น โหติ. น วิสญฺญสญฺญีติ วิสญฺญายปิ วิรูปาย สญฺญาย สญฺญี น โหติ อุมฺมตฺตโก วา ขิตฺตจิตฺโต วา. โนปิ อสญฺญีติ สญฺญาวิรหิโตปิ น โหติ นิโรธสมาปนฺโน วา อสญฺญสตฺโต วา. น วิภูตสญฺญีติ "สพฺพโส รูปสญฺญาณนฺ"ติ- อาทินา ๑- นเยน สมติกฺกนฺตสญฺญีปิ น โหติ อรูปชฺฌานลาภี. เอวํสเมตสฺส วิโภติ รูปนฺติ เอตสฺมึ สญฺญสญฺญิตาทิภาเว อฐตฺวา ยเทตํ วุตฺตํ "โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ฯเปฯ อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติปฏิลาภตฺถาย จิตฺตํ อภินีหรตี"ติ, เอวํสเมตสฺส อรูปมคฺคสมงฺคิโน ๒- วิโภติ รูปํ. สญฺญานิทานา หิ ปปญฺจสงฺขาติ เอวํ ปฏิปนฺนสฺสาปิ ยา สญฺญา, ตํนิทานา ตณฺหาทิฏฺฐิปปญฺจา อปฺปหีนา เอว โหนฺตีติ ทสฺเสติ. [๘๘๒-๓] เอตฺตาวตคฺคํ นุ วทนฺติ เหเก, ยกฺขสฺส สุทฺธึ อิธ ปณฺฑิตาเส. อุทาหุ อญฺญมฺปิ วทนฺติ เอตฺโตติ เอตฺตาวตา นุ อิธ ปณฺฑิตา สมณพฺราหฺมณา อคฺคํ สุทฺธึ สตฺตสฺส วทนฺติ, อุทาหุ อญฺญมฺปิ เอตฺโต อรูปสมาปตฺติโต อธิกํ วทนฺตีติ ปุจฺฉติ. เอตฺตาวตคฺคมฺปิ วทนฺติ เหเกติ เอเก สสฺสตวาทา สมณพฺราหฺมณา @เชิงอรรถ: อภิ.สํ. ๓๔/๒๗๓/๘๒, อภิ.วิ. ๓๕/๖๐๒/๓๑๖ ก. อรูปสมาปตฺติลาภิโน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๕.

ปณฺฑิตมานิโน เอตฺตาวตาปิ อคฺคํ สุทฺธึ วทนฺติ. เตสํ ปเนเก สมยํ วทนฺตีติ เตสํเยว เอเก อุจฺเฉทวาทา สมยํ อุจฺเฉทํ วทนฺติ. อนุปาทิเสเส กุสลาวทานาติ อนุปาทิเสสกุสลวาทา สมานา. [๘๘๔] เอเต จ ญตฺวา อุปนิสฺสิตาติ เอเต จ ทิฏฺฐิคติเก สสฺสตุจฺเฉททิฏฺฐิโย นิสฺสิตาติ ญตฺวา. ญตฺวา มุนี นิสฺสเย โส วิมํสีติ นิสฺสเยว ญตฺวา ๑- โส วีมํสี ปณฺฑิโต พุทฺธมุนิ. ญตฺวา วิมุตฺโตติ ทุกฺขานิจฺจาทิโต ธมฺเม ญตฺวา วิมุตฺโต. ภวาภวาย น สเมตีติ ปุนปฺปุนํ อุปปตฺติยา น สมาคจฺฉตีติ อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ. เทสนาปริโยสาเน ปุราเภทสุตฺเต วุตฺตสทิโสเยวาภิสมโย อโหสีติ. ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺฐกถาย สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย กลหวิวาทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ---------------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๓๙๑-๓๙๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=8796&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=8796&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=418              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=10332              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=10427              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=10427              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]