ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                       ๔๑. ๓. นาควิมานวณฺณนา
     อลงฺกตา มณิกญฺจนาจิตนฺติ นาควิมานํ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา
พาราณสิยํ วิหรติ อิสิปตเน มิคทาเย. เตน สมเยน พาราณสิวาสินี เอกา อุปาสิกา
สทฺธา ปสนฺนา สีลาจารสมฺปนฺนา ภควนฺตํ อุทฺทิสฺส วตฺถยุคํ วายาเปตฺวา
สุปริโธตํ การาเปตฺวา อุปสงฺกมิตฺวา ภควโต ปาทมูเล ฐเปตฺวา เอวมาห
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ปสนฺนา  ๒-๒ ก. อภิปฺปสนฺนาเยว เทวปุตฺตา มํ อติกฺกมิตฺวา โรจนฺติ
@ปตาเปนฺติ ทสฺเสติ
"ปฏิคฺคณฺหาตุ ภนฺเต ภควา อิมํ วตฺถยุคํ อนุกมฺปํ อุปาทาย ยํ มม อสฺส
ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายา"ติ. ภควา ตํ ปฏิคฺคเหตฺวา ตสฺสา อุปนิสฺสยสมฺปตฺตึ
ทิสฺวา ธมฺมํ เทเสสิ, สา เทสนาปริโยสาเน ๑- โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิตฺวา ภควนฺตํ
วนฺทิตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา เคหํ อคมาสิ. สา น จิรสฺเสว กาลํ กตฺวา ตาวตึเสสุ
อุปฺปนฺนา สกฺกสฺส เทวราชสฺส ปิยา อโหสิ วลฺลภา ยสุตฺตรา นาม นาเมน.
ตสฺสา ปุญฺญานุภาเวน เหมชาลสญฺฉนฺโน กุญฺชรวโร นิพฺพตฺติ, ตสฺส จ ขนฺเธ
มณิมโย มณฺฑโป, มชฺเฌ สุปญฺญตฺตรตนปลฺลงฺโก นิพฺพตฺติ, ทฺวีสุ ทนฺเตสุ จสฺส
กมลกุวลยุชฺชลา รมณียา เทฺว โปกฺขรณิโย ปาตุรเหสุํ. ตตฺถ ปทุมกณฺณิกาสุ
ฐิตา เทวธีตา ปคฺคหิตปญฺจงฺคิกตูริยา นจฺจนฺติ เจว คายนฺติ จ.
     สตฺถา พาราณสิยํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน สาวตฺถิ เตน จาริกํ ปกฺกามิ.
อนุปุพฺเพน สาวตฺถึ ปตฺวา ตตฺร สุทํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. อถ สา เทวตา อตฺตนา อนุภุยฺยมานํ ทิพฺพสมฺปตฺตึ
โอโลเกตฺวา ตสฺสา การณํ อุปธาเรนฺตี "สตฺถุ วตฺถยุคทานการณนฺ"ติ ญตฺวา
สญฺชาตโสมนสฺสา ภควติ ปสาทพหุมานา วนฺทิตุกามา อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา
หตฺถิกฺขนฺธวรคตา อากาเสน อาคนฺตฺวา ตโต โอตริตฺวา ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา อญฺชลึ
ปคฺคยฺห เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิ. ตํ อายสฺมา วงฺคีโส ภควโต อนุญฺญาย อิมาหิ คาถาหิ
ปุจฺฉิ:-
     [๗๐๕]           "อลงฺกตา มณิกญฺจนาจิตํ
                      โสวณฺณชาลจิตํ ๒- มหนฺตํ
                      อภิรุยฺห คชวรํ สุกปฺปิตํ
                      อิธาคมา เวหายสํ อนฺตลิกฺเข.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. เทสนาวสาเน   สี. สุวณฺณชาลจิตฺตํ
     [๗๐๖]            นาคสฺส ทนฺเตสุ ทุเวสุ นิมฺมิตา
                      อจฺโฉทกา ปทุมินิโย สุผุลฺลา
                      ปทุเมสุ จ ตูริยคณา ปภิชฺชเร
                      อิมา จ นจฺจนฺติ มโนหราโย.
     [๗๐๗]            เทวิทฺธิปตฺตาสิ มหานุภาเว
                      มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ
                      เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาวา
                      วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ.
    #[๗๐๕]  ตตฺถ อลงฺกตาติ สพฺพาภรณวิภูสิตา. มณิกญฺจนาจิตนฺติ เตหิ
ทิพฺพมาเนหิ มณิสุวณฺเณหิ อาจิตํ. โสวณฺณชาลจิตนฺติ เหมชาลสญฺฉนฺนํ. ๑- มหนฺตนฺติ
วิปุลํ. สุกปฺปิตนฺติ คมนสนฺนาหวเสน สุฏฺฐุ สนฺนทฺธํ. เวหายสนฺติ เวหายสภูเต ๒-
หตฺถิปิฏฺเฐ. อนฺตลิกฺเขติ อากาเส, "อลงฺกตมณิกญฺจนาจิตนฺ"ติปิ ปาโฐ. อยํ เหตฺถ
สงฺเขปตฺโถ:- เทวเต ตฺวํ สพฺพาลงฺกาเรหิ อลงฺกตา อลงฺกตมณิกญฺจนาจิตํ, อติวิย
ทิพฺพมาเนหิ มณีหิ กญฺจเนหิ จ อลงฺกรณวเสน ๓- ขจิตํ, เหมชาเลหิ กุมฺภาลงฺการาทิ-
เภเทหิ หตฺถาลงฺกาเรหิ จิตํ ๔- อามุตฺตํ มหนฺตํ อติวิย พฺรหนฺตํ ๕- อุตฺตมํ คชํ
อารุยฺห หตฺถิปิฏฺฐิยา นิสินฺนา อากาเสเนว อิธ อมฺหากํ สนฺติกํ อาคตาติ.
    #[๗๐๖]  นาคสฺส ทนฺเตสุ ทุเวสุ นิมฺมิตาติ เอราวณสฺส วิย นาคราชสฺส
อิมสฺส ทฺวีสุ ทนฺเตสุ เทฺว โปกฺขรณิโย สุจริตสิปฺปินา สุฏฺฐุ วิรจิตา. ตูริยคณา-
ติ ปญฺจงฺคิกตูริยสมูหา. ปภิชฺชเรติ ทฺวาทสนฺนํ ลยเภทานํ วเสน ปเภทํ คจฺฉนฺติ.
@เชิงอรรถ:  ก. เหมชาลปฏิจฺฉนฺนํ   สี. เวหาสคเต
@ ก. อลงฺกตกรณวเสน   สี. จิตฺตํ   สี.,อิ. พฺรหนฺตํ สชฺชํ
"ปวชฺชเร"ติ จ ปฐนฺติ, ปกาเรหิ วาทียนฺตีติ อตฺโถ. เอวํ เถเรน ปุฏฺฐา เทวตา
อิมาหิ คาถาหิ วิสฺสชฺเชสิ:-
     [๗๐๘]            "พาราณสิยํ อุปสงฺกมิตฺวา
                       พุทฺธสฺส'หํ วตฺถยุคํ อทาสึ
                       ปาทานิ วนฺทิตฺวา ๑- ฉมา นิสีทึ
                       วิตฺตา จ'หํ อญฺชลิกํ อกาสึ. ๒-
     [๗๐๙]             พุทฺโธ จ เม กญฺจนสนฺนิภตฺตโจ
                       อเทสยิ สมุทยทุกฺขนิจฺจตํ
                       อสงฺขตํ ทุกฺขนิโรธสสฺสตํ
                       มคฺคํ อเทสยิ ๓- ยโต วิชานิสํ.
     [๗๑๐]             อปฺปายุกี กาลกตา ตโต จุตา
                       อุปปนฺนา ติทสคณํ ยสสฺสินี
                       สกฺกสฺส'หํ อญฺญตรา ปชาปติ
                       ยสุตฺตรา นาม ทิสาสุ วิสฺสุตา"ติ.
    #[๗๐๘-๙]  ตตฺถ ฉมาติ ภูมิยํ. ภุมฺมตฺเถ หิ อิทํ ปจฺจตฺตวจนํ. วิตฺตาติ
ตุฏฺฐา. ยโตติ  ยโต สตฺถุ สามุกฺกํสิกธมฺมเทสนโต. วิชานิสนฺติ จตฺตาริ
อริยสจฺจานิ ปฏิวิชฺฌึ.
    #[๗๑๐]   อปฺปายุกีติ "อีทิสํ นาม อุฬารํ ปุญฺญํ กตฺวา น ตยา เอตสฺมึ
ทุกฺขพหุเล มนุสฺสตฺตภาเว เอวํ ฐาตพฺพนฺ"ติ สญฺชาตาภิสนฺธินา วิย ปริกฺขยํ
คเตน กมฺมุนา อปฺปายุกา สมานา. อญฺญตรา ปชาปตีติ โสฬสสหสฺสานํ มเหสีนํ
@เชิงอรรถ:  สี. วนฺทิตฺว   อิ.,ม. อทาสึ   สี. อเทเสสิ
อญฺญตรา. ทิสาสุ วิสฺสุตาติ ทฺวีสุ เทวโลเกสุ สพฺพทิสาสุ ปากฏา ปญฺญาตา.
เสสํ วุตฺตนยเมว.
                      นาควิมานวณฺณนา  นิฏฺฐิตา.
                       ------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๒๐๔-๒๐๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=4314&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=4314&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=41              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=1443              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=1431              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=1431              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]