ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๐ ภาษาบาลีอักษรไทย วิมาน.อ. (ปรมตฺถที.)

                     ๘๕. ๑๑. สุนิกฺขิตฺตวิมานวณฺณนา
     อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานนฺติ สุนิกฺขิตฺตวิมานํ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา
สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน. เตน สมเยน อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน เหฏฺฐา
วุตฺตนเยเนว เทวจาริกํ จรนฺโต ตาวตึสภวนํ อุปคโต. ตสฺมึ จ ขเณ อญฺญตโร
เทวปุตฺโต อตฺตโน วิมานทฺวาเร ฐิโต อายสฺมนฺตํ มหาโมคฺคลฺลานํ ทิสฺวา สญฺชาต-
คารวพหุมาโน อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺจปติฏฺฐิเตน วนฺทิตฺวา อญฺชลึ ปคฺคยฺห อฏฺฐาสิ.
     โส กิร อตีเต กสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺเธ ปรินิพฺพุเต ตสฺส สรีรธาตุโย ปกฺขิปิตฺวา
โยชนิเก กนกถูเป จ กเต จตสฺโส ปริสา กาเลน กาลํ ๑- อุปสงฺกมิตฺวา คนฺธปุปฺผ-
ธูปาทีหิ เจติเย ปูชํ กโรนฺติ, ตตฺถ อญฺญตโร อุปาสโก อญฺเญสุ ปุปฺผปูชํ กตฺวา
คเตสุ เตหิ ปูชิตฏฺฐาเน ทุนฺนิกฺขิตฺตานิ ปุปฺผานิ ทิสฺวา ตตฺเถว ตานิ สมฺมเทว
ฐเปนฺโต สนฺนิเวสวเสน ๒- ทสฺสนียํ ปาสาทิกํ วิภตฺติวิเสสยุตฺตํ ๓- ปุปฺผปูชํ
อกาสิ. กตฺวา จ ปน เอตํ อารมฺมณํ คณฺหนฺโต สตฺถุ ๔- คุเณ อนุสฺสริตฺวา
ปสนฺนจิตฺโต ตํ ปุญฺญํ หทเย ฐเปสิ.
     โส อปรภาเค กาลํ กตฺวา ตสฺเสว กมฺมสฺส อานุภาเวน ตาวตึสภวเน
ทฺวาทสโชนิเก กนกวิมาเน นิพฺพตฺติ, มหานุภาโว มหา จสฺส ปริวาโร อโหสิ.
ตํ สนฺธาย วุตฺตํ "ตสฺมึ จ ขเณ อญฺญตโร เทวปุตฺโต ฯเปฯ อฏฺฐาสี"ติ. อถ
นํ อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน ยถาลทฺธสมฺปตฺติกิตฺตนมุเขน กตสุจริตํ กมฺมํ อิมาหิ
คาถาหิ ปุจฺฉิ:-
     [๑๒๘๒]       "อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ
                   สมนฺตโต ทฺวาทส โยชนานิ
@เชิงอรรถ:  อิ. กาเล กาเล   สี.,อิ. สนฺนิเวสวิเสเสน   สี. ภตฺติวิเสสยุตฺตํ
@ สี. ภควโต สตฺถุ
                   กูฏาคารา สตฺตสตา อุฬารา
                   เวฬุริยถมฺภา รุจกตฺถตา สุภา.
     [๑๒๘๓]        ตตฺถจฺฉสิ ปิวสิ ขาทสิ จ
                   ทิพฺพา จ วีณา ปวทนฺติ วคฺคุํ
                   ทิพฺพา รสา กามคุเณตฺถ ปญฺจ
                   นาริโย จ นจฺจนฺติ สุวณฺณฉนฺนา.
     [๑๒๘๔]  เกน เต'ตาทิโส วณฺโณ     เกน เต อิธ มิชฺฌติ
             อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา.
     [๑๒๘๕]        ปุจฺฉามิ ตํ เทว มหานุภาว
                   มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ
                   เกนาสิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                   วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ.
     โสปิ ตสฺส อตฺตโน กตกมฺมํ อิมาหิ คาถาหิ กเถสิ. ตํ ทสฺเสนฺตา สงฺคีติการา
อาหํสุ:-
     [๑๒๘๖] "โส เทวปุตฺโต อตฺตมโน     โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต
             ปญฺหํ ปุฏฺโฐ วิยากาสิ       ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ.
     [๑๒๘๗]        ทุนฺนิกฺขิตฺตํ มาลํ สุนิกฺขิปิตฺวา
                   ปติฏฺฐเปตฺวา สุคตสฺส ถูเป
                   มหิทฺธิโก จมฺหิ มหานุภาโว
                   ทิพฺเพหิ กาเมหิ สมงฺคิภูโต.
     [๑๒๘๘]  เตน เม'ตาทิโส วณฺโณ     เตน เม อิธ มิชฺฌติ
             อุปฺปชฺชนฺติ จ เม โภคา     เย เกจิ มนโส ปิยา.
     [๑๒๘๙]        อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว
                   มนุสฺสภูโต ยมหํ อกาสึ
                   เตนมฺหิ เอวญฺชลิตานุภาโว
                   วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี"ติ.
    #[๑๒๘๗]  ตตฺถ ทุนฺนิกฺขิตฺตํ มาลนฺติ เจติเย ปูชากรณฏฺฐาเน
นิรนฺตรฏฺฐปนาทินา รจนาวิเสเสน อฏฺฐเปตฺวา ยถานิกฺขิตฺตตาย น สุฏฺฐุ นิกฺขิตฺตํ,
วาเตน วา ปหริตฺวา ๑- ทุนฺนิกฺขิตฺตํ ปุปฺผํ. สุนิกฺขิปิตฺวาติ สุฏฺฐุ
นิกฺขิปิตฺวา รจนาวิเสเสน ทสฺสนียํ ปาสาทิกํ กตฺวา นิกฺขิปิย. ปติฏฺฐเปตฺวาติ
วิภตฺติวิเสสาทิวเสน ปุปฺผํ ปติฏฺฐาเปตฺวา, ตํ วา ปุปฺผํ นิกฺขิปนฺโต สตฺถุ
เจติยํ อุทฺทิสฺส มม สนฺตาเน กุสลธมฺมํ ปติฏฺฐาเปตฺวาติ เอวํ เอตฺถ อตฺโถ
ทฏฺฐพฺโพ. เสสํ วุตฺตนยเมว.
     เอวํ เทวปุตฺเตน อตฺตโน สุจริตกมฺเม ปกาสิเต เถโร ตสฺส ธมฺมํ เทเสตฺวา
อาคนฺตฺวา ภควโต ตมตฺถํ นิเวเทสิ. ภควา ตํ อฏฺฐุปตฺตึ กตฺวา สมฺปตฺตมหาชนสฺส
ธมฺมํ เทเสสิ, เทสนา มหาชนสฺส สาตฺถิกา อโหสีติ.
                     สุนิกฺขิตฺตวิมานวณฺณนา  นิฏฺฐิตา.
อิติ ปรมตฺถทีปนิยา ขุทฺทกฏฺฐกถาย วิมานวตฺถุสฺมึ เอกาทสวตฺถุปฏิมณฺฑิตสฺส
               สตฺตมสฺส สุนิกฺขิตฺตวคฺคสฺส อตฺถวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                      นิฏฺฐิตา จ ปุริสวิมานวณฺณนา.
                          -------------
@เชิงอรรถ:  อิ. ปฏิหริตฺวา
                             นิคมกถา
เอตฺตาวตา จ:-
             เทวตานํ วิมานาทิ-         สมฺปตฺตึ ตสฺส การณํ
             ปกาสยนฺตี สตฺตานํ          สพฺพโลกหิตาวหา.
             อปฺปกานมฺปิ การานํ         ยา วิภาเวติ เทสนา
             อุฬารผลตํ จิตฺต-           เขตฺตสมฺปตฺติโย คโต.
             ยํ กถาวตฺถุกุสลา           สุปริญฺญาตวตฺถุกา
             วิมานวตฺถุ อิจฺเจว          สงฺคายึสุ มเหสโย.
             ตสฺส อตฺถํ ปกาเสตุํ        โปราณฏฺฐกถานยํ
             สนฺนิสฺสาย สมารทฺธา        อตฺถสํวณฺณนา มยา.
             ยา ตตฺถ ปรมตฺถานํ         ตตฺถ ตตฺถ ยถารหํ
             ปกาสนา ปรมตฺถ-          ทีปนี นาม นามโต.
             สมฺปตฺตา ปรินิฏฺฐานํ         อนากุลวินิจฺฉยา
             สา สตฺตรสมตฺตาย          ปาฬิยา ภาณวารโต.
             อิติ ตํ สงฺขโรนฺเตน ๑-      ยํ ตํ อธิคตํ มยา
             ปุญฺญํ ตสฺสานุภาเวน         โลกนาถสฺส สาสนํ.
             โอคาเหตฺวา วิสุทฺธาย       สีลาทิปฏิปตฺติยา
             สพฺเพปิ เทหิโน โหนฺตุ       วิมุตฺติรสภาคิโน.
@เชิงอรรถ:  สี. อิติ นํ สํกโรนฺเตน
             จิรํ ติฏฺฐตุ โลกสฺมึ          สมฺมาสมฺพุทฺธสาสนํ
             ตสฺมึ สคารวา นิจฺจํ         โหนฺตุ สพฺเพปิ ปาณิโน.
             สมฺมา วสฺสตุ กาเลน        เทโวปิ ชคตีปติ
             สทฺธมฺมนิรโต โลกํ          ธมฺเมเนว ปสาสตูติ.
                         ---------------
              อิติ พทรติตฺถวิหารวาสินา อาจริยธมฺมปาเลน กตาย
                      ปรมตฺถทีปนิยา ขุทฺทกฏฺฐกถาย
                     วิมานวตฺถุอตฺถวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                      วิมานวตฺถุอฏฺฐกถา สมตฺตา.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๐ หน้า ๔๑๔-๔๑๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=8726&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=8726&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=85              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=2940              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=3131              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=3131              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]