ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๒๘๓. ๖. ปุณฺณมาสตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ปญฺจ นีวรเณ หิตฺวาติอาทิกา อายสฺมโต ปุณฺณมาสตฺเถรสฺส คาถา. กา
อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต
ติสฺสสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ สตฺถริ
อรญฺเญ วิหรนฺเต ปํสุกูลจีวรํ ทุมสาขาย ลคฺเคตฺวา คนฺธกุฏึ ปวิฏฺเฐ ธนุหตฺโถ
คหนํ ปวิฏฺโฐ สตฺถุ ปํสุกูลํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ธนุํ นิกฺขิปิตฺวา พุทฺธคุเณ
อนุสฺสริตฺวา ปํสุกูลํ วนฺทิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ
พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ กุฏุมฺพิกกุเล นิพฺพตฺติ. ตสฺส กิร ชาตทิวเส ตสฺมึ เคเห
สพฺพภาชนานิ สุวณฺณรตนมเยหิ มาเสหิ ปริปุณฺณาเนว อเหสุํ. เตนสฺส ปุณฺณมาโสเตฺวว
นามํ อกํสุ. โส วยปฺปตฺโต ทารปริคฺคหํ กตฺวา เอกสฺมึ ปุตฺเต อุปฺปนฺเน
ฆราวาสํ ปหาย ปพฺพชิตฺวา คามกาวาเส วสนฺโต ฆเฏนฺโต วายมนฺโต ฉฬภิญฺโญ
อโหสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๒- :-
@เชิงอรรถ:  อิ.,ม. โจฬา วิย     ขุ.อป. ๓๓/๗๑/๙๙ ปํสุกูลสญฺญกตฺเถราปทาน (สฺยา)
          "ติสฺโส นามาสิ ภควา        สยมฺภู โลกนายโก ๑-
           ปํสุกูลํ ฐเปตฺวาน           วิหารํ ปาวิสี  ชิโน.
           สชฺชิตํ ๒- ธนุมาทาย        ปกฺขิตฺตสาลิลํ อหํ ๓-
           มณฺฑลคฺคํ คเหตฺวาน         กานนํ ปาวิสึ อหํ.
           ตตฺถทฺทสํ ปํสุกูลํ            ทุมคฺเค ลคฺคิตํ ตทา
           จาปํ ตตฺเถว นิกฺขิปฺป        สิเร กตฺวาน อญฺชลึ.
           ปสนฺนจิตฺโต สุมโน          วิปุลาย จ ปีติยา
           พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน         ปํสุกูลํ อวนฺทหํ.
           เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป       ปํสุกูลมวนฺทหํ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          วนฺทนาย อิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ   กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      ฉฬภิญฺโญ ปน หุตฺวา สาวตฺถึ อุปคนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา สุสาเน
วสติ, ตสฺส จ อจิราคตสฺเสว สโต ๔- ปุตฺโต กาลมกาสิ. ทารกมาตา เถรสฺส
อาคตภาวํ สุตฺวา "มา อิทํ อปุตฺตกํ สาปเตยฺยํ ราชาโน หเรยฺยุนฺ"ติ ตํ
อุปฺปพฺพาเชตุกามา มหตา ปริวาเรน เถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ปฏิสนฺถารํ กตฺวา
ปโลเภตุํ อารภิ. เถโร อตฺตโน วีตราคภาวชานาปนตฺถํ อากาเส ฐตฺวา อตฺตโน
ปฏิปตฺติกิตฺตนมุเขน ตสฺสา ธมฺมํ เทเสนฺโต:-
    [๑๗๑] "ปญฺจ นีวรเณ หิตฺวา         โยคกฺเขมสฺส ปตฺติยา
           ธมฺมาทาสํ คเหตฺวาน        ญาณทสฺสนมตฺตโน.
    [๑๗๒]  ปจฺจเวกฺขึ อิมํ กายํ         สพฺพํ สนฺตรพาหิรํ
           อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ        ตุจฺโฉ กาโย อทิสฺสถา"ติ
คาถาทฺวยํ อภาสิ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อคฺคปุคฺคโล    ฉ.ม. วินตํ    สี. อกฺขิตฺโต ยมที อหํ,
@  ฉ.ม. ภกฺขตฺถาย จรึ อหํ            สี. สโก
      ตตฺถ ปญฺจ นีวรเณ หิตฺวาติ กามจฺฉนฺทาทิเก ปญฺจ นีวรเณ ปหาย
ฌานาธิคเมน วิทฺธํเสตฺวา. โยคกฺเขมสฺส ปตฺติยาติ กามโยคาทีหิ จตูหิ โยเคหิ
เขมสฺส อนุปทฺทุตสฺส นิพฺพานสฺส อธิคมาย. ธมฺมาทาสนฺติ ธมฺมภูตํ อาทาสํ. ยถา
หิ อาทาโส โอโลเกนฺตสฺส รูปกาเย คุณาคุณํ อาทํเสติ, ๑- เอวํ วิปสฺสนาสงฺขาโต
ธมฺมานํ สามญฺญวิเสสาวโพธนโต ญาณทสฺสนภูโต ธมฺมาทาโส วิปสฺสนฺตสฺส
โวทานสงฺกิเลสธมฺมวิภาวเนน ตปฺปหานสาธเนน จ วิเสสโต นาม กาเย คุณํ
อาทํเสติ. เตนาห:-
          "ธมฺมทาสํ คเหตฺวาน         ญาณทสฺสนมตฺตโน
           ปจฺจเวกฺขึ อิมํ กายํ         สพฺพํ สนฺตรพาหิรนฺ"ติ
อิมํ กายํ ธมฺมสมูหํ มม อตฺตภาวํ อชฺฌตฺติกพาหิรายตนภาวโต สนฺตรพาหิรํ สพฺพํ
อนวเสสํ ธมฺมาทาสํ คเหตฺวา "อนิจฺจนฺ"ติปิ "ทุกฺขนฺ"ติปิ "อนตฺตา"ติปิ ปติอเวกฺขึ
ญาณจกฺขุนา ปสฺสึ. เอวํ ปสฺสตา จ มยา อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จาติ อตฺตโน
สนฺตาเน ปรสนฺตาเน จ ตุจฺโฉ กาโย อทิสฺสถ นิจฺจสาราทิวิรหิโต ตุจฺโฉ ขนฺธ-
ปญฺจกสงฺขาโต อตฺตภาวกาโย ญาณจกฺขุนา ยาถาวโต อปสฺสิตฺถ. สกลมฺปิ หิ
ขนฺธปญฺจกํ "อวิชฺชานิวุตสฺส ภิกฺขเว พาลสฺส ตณฺหาสํยุตฺตสฺส เอวมยํ กาโย
สมุทาคโต"ติอาทีสุ ๒- "กาโย"ติ วุจฺจติ. "อทิสฺสถา"ติ จ อิมินา ยเทว กาเย ๓-
ทฏฺฐพฺพํ, ตํ ทิฏฺฐํ, น ทานิสฺส กิญฺจิ ๔- มยา ปสฺสิตพฺพํ อตฺถีติ กตกิจฺจตํ
ทสฺเสนฺโต อญฺญํ พฺยากาสิ. เอวํ เถโร อิมาหิ คาถาหิ ปุราณทุติยิกาย ธมฺมํ
เทเสตฺวา ตํ สรเณสุ จ สีเลสุ จ สมฺปติฏฺฐาเปตฺวา อุยฺโยเชสิ.
                   ปุณฺณมาสตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ:  ม. อาทิเสติ     สํ.นิ. ๑๖/๑๙/๒๕ พาลปณฺฑิตสุตฺต
@ ม. กาเยน      ม. น ทานิ ยํ กิญฺจิ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๔๕๗-๔๕๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=10229&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=10229&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=283              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5851              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6002              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6002              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]