ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๑๔๔. ๗. ภลฺลิยตฺเถรคาถาวณฺณา
      โยปานุทีติ อายสฺมโต ภลฺลิยตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยํ กิร อิโต เอกตึเส กปฺเป อนุปฺปนฺเน สุมนสฺส นาม ปจฺเจก-
พุทฺธสฺส ปสนฺนจิตฺโต ผลาผลํ ทตฺวา สุคตีสุเอว สํสรนฺโต สิขิสฺส สมฺมา-
สมฺพุทฺธสฺส กาเล อรุณวตีนคเร สตฺถวาหกุเล ๑- นิพฺพตฺโต "สิขิสฺส ภควโต ปฐมาภิ-
สมฺพุทฺธสฺส อุปชิตอุชิตา ๒- นาม เทฺว สตฺถวาหปุตฺตา ปฐมาหารํ อทํสู"ติ สุตฺวา
อตฺตโน สหายเกน สทฺธึ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา สฺวาตนาย นิมนฺเตตฺวา
มหาทานํ ปวตฺเตตฺวา ปตฺถนมกาสิ ๓- "อุโภปิ มยํ ภนฺเต อนาคเต ตุมฺหาทิสสฺส
พุทฺธสฺส ปฐมาหารทายกา ภเวยฺยามา"ติ. เต ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญกมฺมํ
กตฺวา เทฺวมนุสฺเสสุ สํสรนฺตา กสฺสปสฺส ภควโต กาเล โคปาลกเสฏฺฐิปุตฺตา
ภาตโร หุตฺวา นิพฺพตฺตา. พหูนิ วสฺสานิ ภิกฺขุสํฆํ ขีรโภชเนน อุปฏฺฐหึสุ.
อมฺหากํ ปน ภควโต กาเล โปกฺขรวตีนคเร สตฺถวาหปุตฺตา ภาตโร หุตฺวา
นิพฺพตฺตา. เตสุ เชฏฺโฐ ตปุสฺโส ๔- นาม, กนิฏฺโฐ ภลฺลิโย นาม, เต ปญฺจมตฺตานิ
สกฏสตานิ ภณฺฑสฺส ปูเรตฺวา วาณิชฺชาย คจฺฉนฺตา ภควติ ปฐมาภิสมฺพุทฺเธ
สตฺตสตฺตาหํ วิมุตฺติสุขธมฺมปจฺจเวกฺขณาหิ วีตินาเมตฺวา อฏฺฐเม สตฺตาเห ราชายตน-
มูเล วิหรนฺเต ราชายตนสฺส อวิทูเร มหามคฺเคน อติกฺกมนฺติ, เตสํ ตสฺมึ สมเย
สเมปิ ภูมิภาเค อกทฺทโมทเก สกฏานิ นปฺปวตฺตึสุ, "กึ นุ โข การณนฺ"ติ
จ จินฺเตนฺตานํ โปราณสาโลหิตา เทวตา รุกฺขวิฏปพฺภนฺตเร ๕- อตฺตานํ ทสฺเสนฺตี
อาห "มาทิสา อยํ ภควา อจิราภิสมฺพุทฺโธ สตฺตสตฺตาหํ อนาหาโร วิมุตฺติสุขํ
ปฏิสํเวที ๖- อิทานิ ราชายตนมูเล นิสินฺโน, ตํ อาหาเรน ปฏิมาเนถ, ยทสฺส
ตุมฺหากํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายา"ติ. ตํ สุตฺวา เต อุฬารํ ปีติโสมนสฺสํ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. พฺราหฺมณกุเล   ฉ.ม. อุชิตโอชิตา   ฉ.ม. ปตฺถนํ อกํสุ
@ ฉ.ม. ตผุสฺโส, สี. ตปสฺโส            ฉ.ม. รุกฺขวิฏปนฺตเร
@ ฉ.ม. วิมุตฺติสุขาปฏิสํเวที
ปฏิสํเวเทนฺตา "อาหารสมฺปาทนํ ปปญฺจนฺ"ติ มญฺญมานา มนฺถญฺจ มธุปิณฺฑิกญฺจ ๑-
ภควโต ทตฺวา เทฺววาจิกสรณํ คนฺตฺวา เกสธาตุโย ลภิตฺวา อคมํสุ. เต หิ ปฐมํ
อุปาสกา อเหสุํ, อถ ภควติ พาราณสึ คนฺตฺวา ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตตฺวา อนุปุพฺเพน
ราชคเห วิหรนฺเต ตปุสฺสภลฺลิยา ๒- ราชคหํ อุปคตา ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา
วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ. เตสํ ภควา ธมฺมํ เทเสสิ. เตสุ ตปุสฺโส โสตาปตฺติผเล
ปติฏฺฐาย อุปาสโกว อโหสิ. ภลฺลิโย ปน ปพฺพชิตฺวา ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. เตน
วุตฺตํ อปทาเน ๓- :-
          "สุมโน นาม สมฺพุทฺโธ         ตกฺกรายํ วสี ตทา
           วลฺลิการผลํ คยฺห            สยมฺภุสฺส อทาสหํ.
           เอกตึเส อิโต กปฺเป         ยํ ผลํ อททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ           ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ    กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อเถกทิวสํ มาโร ภลฺลิยตฺเถรสฺส ภึสาปนตฺถํ ภยานกํ รูปํ ทสฺเสสิ. โส
อตฺตโน สพฺพภยาติกฺกมํ ปกาเสนฺโต:-
           ๔- "โยปานุทิ มจฺจุราชสฺส เสนํ
               นฬเสตุํว สุทุพฺพลํ มโหโฆ
               วิชิตาวิ อเปตเภรโว หิ
               ทนฺโต โส ปรินิพฺพุโต ฐิตตฺโต"ติ
คาถํ อภาสิ. ๔-
@เชิงอรรถ:  ม. มธุปิณฺฑญฺจ    สี. ตปสฺสุภลฺลิยา, ม. ภลฺลิกา    ขุ. อป. ๓๓/๖๘/๙๕
@วลฺลิการผลทายกตฺเถราปทาน (สฺยา)  ๔-๔ ฉ.ม. "โยปานุทิ"ติ คาถมภาสิ
      [๗] ตตฺถ โยปานุทีติ โย อปานุทิ ขิปิ ปชหิ วิทฺธํเสสิ. มจฺจุราชสฺสาติ
มจฺจุ นาม มรณํ ขนฺธานํ เภโท, โสเอว จ ๑- สตฺตานํ อตฺตโน วเส วตฺตนโต ๒-
อิสฺสรฏฺเฐน ราชาติ มจฺจุราชา, ตสฺส. เสนนฺติ ชราโรคาทีนํ หิสฺส วสวตฺตน-
ภาวโต ๓- เสนา นาม, เตน โส สมูหตา นานาวิเธน วิปุเลน "มหาเสโน"ติ ๔-
วุจฺจติ. ยถาห "น หิ โน สงฺครนฺเตน, มหาเสเนน มจฺจุนา"ติ. ๕- อถวา คุณ-
มารนฏฺเฐน "มจฺจู"ติ อิธ เทวปุตฺตมาโร อธิปฺเปโต, ตสฺส จ สหายภาวูปคมนโต
กามาทโย เสนา. ตถา หิ:- ๖-
          "กามา เต ปฐมา เสนา      ทุติยา อรติ วุจฺจติ
           ตติยา ขุปฺปิปาสา เต        จตุตฺถี ตณฺหา ปวุจฺจติ.
           ปญฺจมี ถีนมิทฺธํ เต          ฉฏฺฐาภีรู ปวุจฺจติ
           สตฺตมี วิจิกิจฺฉา เต         มาโน มกฺโข จ อฏฺฐมี"ติ. ๗-
       นฬเสตุํว สุทุพฺพลํ มโหโฆติ สารวิรหิตโต นฬเสตุสทิสํ อติวิย อพล-
ภาวโต ๘- สุฏฺฐุ ทุพฺพลํ สงฺกิเลสเสนํ นวโลกุตฺตรธมฺมานํ มหาพลวภาวโต ๙- มโหฆ-
สทิเสน อคฺคมคฺเคน โย อปานุทิ วิชิตาวี อเปตเภรโว ทนฺโต, โส ปรินิพฺพุโต
ฐิตตฺโตติ โยชนา. ตํ สุตฺวา มาโร "ชานาติ มํ สมโณ"ติ ตตฺเถวนฺตรธายีติ.
                  ภลฺลิยตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฐิตา.
                       --------------
@เชิงอรรถ:  ม. โสเอว   ฉ.ม. อนุวตฺตาปนโต, ม. อนุวตฺตนโต   ฉ.ม. ชราโรคาทึ,
@  สา หิสฺส วสวตฺตเนองฺคภาวโต, ม. ชราโรคาทีนํ หิสฺส วสวตฺติโน สงฺคภาวโต
@ ฉ.ม. เตน เหส มหตา นานาวิเธน วิปุเลน "มหาเสโน"ติ   ม.อุปริ. ๑๔/๒๗๒/๒๔๑
@  ภทฺเทกรตฺตสุตฺต, ขุ.ชา. ๒๘/๔๔๑/๑๖๕ เตมิยชาตก (สฺยา)   ฉ.ม. ตถา จาห
@ ขุ.สุตฺต. ๒๕/๔๓๙-๔๐/๔๑๖ ปธานสุตฺต, ขุ.มหา. ๒๙/๑๓๔/๑๑๔,
@  ขุ.จูฬ. ๓๐/๒๘๙/๑๔๔ (สฺยา) [โถกํ วิสทิสํ]   สี. จลภาวโต   สี. มหพฺพลภาวโต


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๗๐-๗๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=1586&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=1586&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=144              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5011              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5325              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5325              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]