ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

               ๑๕๑. ๔. วนวจฺฉตฺเถรสามเณรคาถาวณฺณนา ๑-
      อุปชฺฌาโยติ สิวกสฺส สามเณรสฺส คาถา. ตสฺส ๒- กา อุปฺปตฺติ?
      โส กิร อิโต เอกตึเส กปฺเป เวสฺสภุสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต
เอกทิวสํ เกนจิเทว กรณีเยน อรญฺญํ ปวิฏฺโฐ ตตฺถ ปพฺพตนฺตเร นิสินฺนํ เวสฺสภุํ
ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺโต อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา อญฺชลึ ปคฺคยฺห อฏฺฐาสิ.
ปุน ตตฺถ มโนหรานิ กาสุมาริกผลานิ ทิสฺวา ตานิ คเหตฺวา ภควโต อุปเนสิ,
ปฏิคฺคเหสิ ภควา อนุกมฺปํ อุปาทาย. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ
สํสรนฺโต กสฺสปสฺส ภควโต สาสเน มาตุเล ปพฺพชนฺเต เตน สทฺธึ ปพฺพชิตฺวา
พหุํ วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ อุปจินิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท วนวจฺฉตฺเถรสฺส
ภาคิเนยฺโย หุตฺวา นิพฺพตฺโต, สิวโกติสฺส นามํ อโหสิ. ตสฺส มาตา อตฺตโน
เชฏฺฐภาติเก วนวจฺเฉ สาสเน ปพฺพชิตฺวา ปพฺพชิตกิจฺจํ ๓- มตฺถกํ ปาเปตฺวา อรญฺเญ
วิหรนฺเต ตํ ปวตฺตึ สุตฺวา ปุตฺตํ อาห "ตาต สิวก เถรสฺส สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา เถรํ
อุปฏฺฐห, ๔- มหลฺลโกทานิ เถโร"ติ. โส มาตุ เอกวจเนเนว จ ปุพฺเพกตาธิการตาย
จ มาตุลตฺเถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ปพฺพชิตฺวา ตํ อุปฏฺฐหนฺโต อรญฺเญ ๕- วสติ.
      ตสฺส เอกทิวสํ เกนจิเทว กรณีเยน คามนฺตํ คตสฺส ขโร อาพาโธ อุปฺปชฺชิ.
มนุสฺเสสุ เภสชฺชํ กโรนฺเตสุปิ น ปฏิปสฺสมฺภิ. ตสฺมึ จิรายนฺเต เถโร "สามเณโร
@เชิงอรรถ:  ก. วนวจฺฉตฺเถรสฺส สามเณร..., ฉ.ม. สิวกสามเณร...   ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น
@  ทิสฺสติ. เอวมุปริปิ   สี., ม. ปพฺพชฺชากิจฺจํ   ม. อุปฏฺฐหถ   สี. อรญฺเญว
จิรายติ, กึ นุ โข การณนฺ"ติ ตตฺถ คนฺตฺวา ตํ คิลานํ ทิสฺวา ตสฺส ตํ
ตํ กตฺตพฺพยุตฺตกํ กโรนฺโต ทิวสภาคํ วีตินาเมตฺวา รตฺติภาเค พลวปจฺจูสเวลายํ
อาห "สิวก น มยา ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย คาเม วสิตปุพฺพํ, อิโต อรญฺญเมว
คจฺฉามา"ติ. ตํ สุตฺวา สิวโก "ยทิปิ เม ภนฺเต อิทานิ กาโย คามนฺเต
ฐิโต, จิตฺตํ ปน อรญฺเญ, ตสฺมา สยาโนปิ อรญฺญเมว คมิสฺสามี"ติ, ตํ สุตฺวา
เถโร ตํ พาหายํ คเหตฺวา อรญฺญเมว เนตฺวา โอวาทํ อทาสิ. โส เถรสฺส
โอวาเท ฐตฺวา วิปสฺสิตฺวา ๑- อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๒-:-
          "กณิการํว โชตนฺตํ          นิสินฺนํ ปพฺพตนฺตเร
           อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ          โลกเชฏฺฐํ นราสภํ.
           ปสนฺนจิตฺโต สุมโน         สิเร กตฺวาน อญฺชลึ
           กาสุมาริผลํ คยฺห ๓-       พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ.
           เอกตึเส อิโต กปฺเป       ยํ ผลํ อททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      โส อรหตฺตํ ปตฺวา อุปชฺฌาเยน อตฺตนา จ ปวุตฺตมตฺถํ สํสนฺเทตฺวา ๔- อตฺตโน
วิเวกาภิรตึ ๕- กตกิจฺจตญฺจ ปเวเทนฺโต:-
       ๖- "อุปชฺฌาโย มํ อวจ         อิโต คจฺฉามิ สีวก
           คาเม เม วสติ กาโย      อรญฺญํ เม คโต มโน
           เสมานโกปิ คจฺฉามิ        นตฺถิ สงฺโค วิชานตนฺ"ติ
คาถํ อภาสิ. ๖-
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ   ขุ.อป. ๓๒/๕๓/๔๐๙ กาสุมาริผลทายกตฺเถราปทาน
@ ก., ฉ.ม. กาสุมาริกมาทาย  ฉ.ม. วุตฺตมตฺถํ สํสนฺทิตฺวา  ฉ.ม. วิเวกาภรติกตํ
@๖-๖ ฉ.ม. "อุปชฺฌาโย มํ อวจา"ติ คาถํ อภาสิ
     [๑๔] ตตฺถ อุปชฺฌาโยติ วชฺชาวชฺชํ อุปนิชฺฌายติ หิเตสิตํ ปจฺจุปฏฺฐเปตฺวา
ญาณจกฺขุนา เปกฺขตีติ อุปชฺฌาโย. มนฺติ อตฺตานํ วทติ. อวจาติ ๑- อภาสิ.
อิโต คจฺฉามิ สีวกาติ วุตฺตาการทสฺสนํ, สิวก อิโต คามนฺตรโต ๒- อรญฺญฏฺฐานเมว
เอหิ คจฺฉาม, ตเทว อมฺหากํ วสนโยคฺคนฺติ อธิปฺปาโย. เอวํ ปน อุปชฺฌาเยน
วุตฺโต สิวโก ภโทฺร อสฺสาชานีโย วิย กสาภิหโต สญฺชาตสํเวโค หุตฺวา
อรญฺญเมว คนฺตุกามตํ ปเวเทนฺโต:-
          "คาเม เม วสติ กาโย      อรญฺญํ เม คโต มโน
           เสมานโกปิ คจฺฉามิ        นตฺถิ สงฺโค วิชานตนฺ"ติ อาห.
      ตสฺสตฺโถ:- ยสฺมา อิทานิ ยทิปิ เม อิทํ สรีรํ คามนฺเต ฐิตํ, อชฺฌาสโย
ปน อรญฺญเมว คโต, ตสฺมา เสมานโกปิ คจฺฉามิ เคลญฺเญน ฐานนิสชฺชา-
คมเนสุ อสมตฺถตาย สยาโนปิ อิมินา สยิตากาเรน สรีสโป วิย ปริสปฺปนฺโต, ๓-
เอถ ภนฺเต อรญฺญเมว คจฺฉาม, กสฺมา? นตฺถิ สงฺโค วิชานตํ, ๔- ยสฺมา
ธมฺมสภาโว ๕- กาเมสุ สํสาเร จ อาทีนวํ, เนกฺขมฺเม นิพฺพาเน จ อานิสํสํ ยาถาวโต
ชานนฺตสฺส น ๖- กตฺถจิ สงฺโค, ตสฺมา เอกปเทเนว อุปชฺฌายสฺส อาณา อนุฐิตาติ, ๗-
ตทปเทเสน อญฺญํ พฺยากาสิ.
                 วนวจฺฉตฺเถรสามเณรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------
@เชิงอรรถ:  ก. อวจาสีติ   ฉ.ม. คามนฺตโต   ฉ.ม. สรีสปนฺโต, สี. สิรึสโป วิย ปริสปฺปนฺโต
@ ฉ.ม. วิชานตนฺติ      ฉ.ม. ธมฺมสภาวา      สี. น-สทฺโท น ทิสฺสติ
@ สี. อาณํ อนุฏฺฐิโต


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๙๐-๙๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=2036&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=2036&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=151              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5063              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5363              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5363              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]