ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๑๗๐. ๓. โสปากตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ยถาปิ เอกปุตฺตสฺมินฺติ อายสฺมโต โสปากตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      โส กิร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร หุตฺวา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ
กุสลํ อุปจินนฺโต กกุสนฺธสฺส ภควโต กาเล อญฺญตรสฺส กุฏุมฺพิกสฺส ปุตฺโต หุตฺวา
นิพฺพตฺโต เอกทิวสํ สตฺถารํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺโต พีชปูรผลานิ สตฺถุ อุปเนสิ.
ปฏิคฺคเหสิ ภควา อนุกมฺปํ อุปาทาย. โส ภิกฺขุสํเฆ จ อภิปฺปสนฺโน สลากภตฺตํ
ปฏฺฐเปตฺวา สํฆุทฺเทสวเสน ติณฺณํ ภิกฺขูนํ ยาวตายุกํ ขีรภตฺตํ อทาสิ. โส เตหิ
ปุญฺญกมฺเมหิ อปราปรํ เทวมนุสฺเสสุ สมฺปตฺตึ ๑- อนุภวนฺโต เอกทา มนุสฺสโยนิยํ
นิพฺพตฺโต เอกสฺส ปจฺเจกพุทฺธสฺส ขีรภตฺตํ อทาสิ. เอวํ ตตฺถ ตตฺถ ปุญฺญานิ กตฺวา
สุคตีสุเอว ปริพฺภมนฺโต ๒- อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ปุริมกมฺมนิสฺสนฺเทน สาวตฺถิยํ
อญฺญตราย ทุคฺคติตฺถิยา กุจฺฉิมฺหิ ปฏิสนฺธึ คณฺหิ. ตสฺส มาตา ทส มาเส
กุจฺฉินา ปริหริตฺวา ปริปกฺเก คพฺเภ วิชายนกาเล วิชายิตุํ อสกฺโกนฺตี มุจฺฉํ
อาปชฺชิตฺวา พหุเวลํ มตา วิย นิปชฺชิ. ตํ ญาตกา "มตา"ติ สญฺญาย สุสานํ
เนตฺวา จิตกํ อาโรเปตฺวา เทวตานุภาเวน ๓- วาตวุฏฺฐิยา อุฏฺฐิตาย อคฺคึ อทตฺวา
ปกฺกมึสุ. ทารโก ปจฺฉิมภวิกตฺตา เทวตานุภาเวน มาตุกุจฺฉิโต อโรโค นิกฺขมิ.
มาตา ปน กาลมกาสิ. เทวตา ตํ คเหตฺวา มนุสฺสรูเปน สุสานโคปกสฺส เคเห
ฐเปตฺวา กติปยกาลํ ปติรูเปน อาหาเรน โปเสสิ. ตโต ปรํ สุสานโคปโก จ
นํ อตฺตโน ปุตฺตํ กตฺวา วฑฺเฒติ. โส ตถา วฑฺเฒนฺโต ตสฺส ปุตฺเตน สุปิเยน
นาม ทารเกน สทฺธึ กีฬนฺโต วิจรติ. ตสฺส สุสาเน ชาตสํวฑฺฒภาวโต โสปาโกติ
สมญฺญา อโหสิ.
@เชิงอรรถ:  สี. สมฺปตฺติโย   สี. สํสรนฺโต   ม. เทวตาธิคฺคหิเตน
      อเถกทิวสํ สตฺตวสฺสิกํ ตํ ภควา ปจฺจูสเวลาย ญาณชาลํ ปตฺถริตฺวา
เวเนยฺยพนฺธเว โอโลเกตฺวา ๑- ญาณชาลนฺโตคธํ ทิสฺวา สุสานฏฺฐานํ อคมาสิ. ทารโก
ปุพฺพเหตุนา โจทิยมาโน ปสนฺนมานโส สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา อฏฺฐาสิ.
สตฺถา ตสฺส ธมฺมํ กเถสิ. โส ธมฺมํ สุตฺวา ปพฺพชฺชํ ยาจิตฺวา "ปิตรา
อนุญฺญาโตสี"ติ วุตฺโต ปิตรํ สตฺถุ สนฺติกํ เนสิ. ๒- ตสฺส ปิตา สตฺถารํ
อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา "ภนฺเต อิมํ ทารกํ ปพฺพาเชถา"ติ อนุชานิ. สตฺถา ตํ
ปพฺพาเชตฺวา เมตฺตาภาวนาย นิโยเชสิ. โส เมตฺตากมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา สุสาเน
วิหรนฺโต น จิรสฺเสว เมตฺตาฌานํ นิพฺพตฺเตตฺวา ฌานํ ปาทกํ กตฺวา วิปสฺสนํ
วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ สจฺฉากาสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๓- :-
          "กกุสนฺโธ มหาวีโร       สพฺพธมฺมาน ปารคู
           คณมฺหา วูปกฏฺโฐ โส     อคมาสิ วนนฺตรํ.
           พีชมิญฺชํ ๔- คเหตฺวาน    ลตาย อาวุณึ ๕- อหํ
           ภควา ตมฺหิ สมเย       ฌายเต ปพฺพตนฺตเร.
           ทิสฺวานหํ เทวเทวํ       วิปฺปสนฺเนน เจตสา
           ทกฺขิเณยฺยสฺส วีรสฺส ๖-   พีชมิญฺชมทาสหํ. ๗-
           อิมสฺมึเยว กปฺปมฺหิ       ยํ มิญฺชมททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ       พีชมิญฺชสฺสิทํ ๘- ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหา หุตฺวา ปน อญฺเญสํ โสสานิกภิกฺขูนํ เมตฺตาภาวนาวิธึ ๙- ทสฺเสนฺโต:-
@เชิงอรรถ:  สี. โอโลเกนฺโต   สี. อาเนสิ   ขุ.อป. ๓๓/๓๑/๕๖ วิเภทกพีชิยตฺเถราปทาน (สฺยา)
@ ปาลิ. วีชวีชํ   ปาลิ. อาจรึ   ม. ธีรสฺส    สี.ม. พีชปูรมทาสหํ,
@ ปาลิ. วีชวีชมทาสหํ      สี. พีชปูชายิทํ      สี. เมตฺตาภาวนายวิถึ
       ๑- "ยถาปิ เอกปุตฺตสฺมึ       ปิยสฺมึ กุสลี สิยา
           เอวํ สพฺเพสุ ปาเณสุ     สพฺพตฺถ กุสโล สิยา"ติ
คาถํ อภาสิ. ๑-
      [๓๓] ตตฺถ ยถาติ โอปมฺมตฺเถ นิปาโต. เอกปุตฺตสฺมินฺติ ปุนาติ จ
กุลวํสํ ตายติ จาติ ๒- ปุตฺโต, อตฺรชาทิเภโท ปุตฺโต. เอโก ปุตฺโต เอกปุตฺโต,
ตสฺมึ เอกปุตฺตสฺมึ. วิสเย เจตํ ภุมฺมวจนํ. ปิยสฺมินฺติ ปิยายิตพฺพตาย เจว
เอกปุตฺตตาย จ รูปสีลาจาราทีหิ จ เปมกรณฏฺฐานภูเต. กุสลีติ กุสลํ วุจฺจติ เขมํ
โสตฺถิภาโว, ตํ ลภิตพฺพํ เอตสฺส อตฺถีติ กุสลี, สตฺตานํ หิเตสี เมตฺตชฺฌาสโย.
สพฺเพสุ ปาเณสูติ สพฺเพสุ สตฺเตสุ. สพฺพตฺถาติ สพฺพาสุ ทิสาสุ, สพฺเพสุ
วา ภวาทีสุ, สพฺพาสุ วา อวตฺถาสุ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- ยถา เอกปุตฺตเก ๓-
ปิเย มนาเป มาตาปิตา กุสลี เอกนฺตหิเตสี ภเวยฺย, เอวํ ปุรตฺถิมาทิเภทาสุ
สพฺพาสุ ทิสาสุ, กามภวาทิเภเทสุ สพฺเพสุ ๔- ภเวสุ ทหราทิเภทาสุ สพฺพาสุ
อวตฺถาสุ จ ๕- ฐิเตสุ สพฺเพสุ สตฺเตสุ เอกนฺตหิเตสิตาย กุสลี ภเวยฺย, "มิตฺโต
อุทาสีโน ๖- ปจฺจตฺถิโก"ติ สีมํ อกตฺวา สีมาสมฺเภทวเสน สพฺพตฺถ เอกรสํ เมตฺตํ
ภาเวยฺยาติ. อิมํ ปน คาถํ วตฺวา "สเจ ๗- ตุเมฺห อายสฺมนฺโต เอวํ เมตฺตาภาวนํ
อนุยุญฺเชยฺยาถ, เย เต ภควตา `สุขํ สุปตี'ติอาทินา ๘- เอกาทส เมตฺตานิสํสา
วุตฺตา, เอกํเสน เตสํ ภาคิโน ภวถา"ติ โอวาทมทาสิ.
                    โสปากตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. "ยถาปิ เอกปุตฺตสฺมินฺ"ติ คาถํ อภาสิ   สี.,ม. ปุนาติ กุลวํสํ
@    ตายตีติ วา    สี. เอกปุตฺเต    สี. สพฺเพสุ วา    สี. อวตฺถาสุปิ
@ สี. มิตฺโต อุทาหุ โน   ม. สพฺเพ   องฺ.เอกาทสก. ๒๔/๑๕/๒๘๔ เมตฺตาสุตฺต


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๑๔๖-๑๔๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=3277&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=3277&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=170              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5174              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5446              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5446              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]