ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๑๘๗. ๑๐. วิมลตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ธรณี จ สิญฺจติ วาติ อายสฺมโต วิมลตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      โสปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ
อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล สงฺขธมนกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต
ตสฺมึ สิปฺเป นิปฺผตฺตึ คโต เอกทิวสํ วิปสฺสึ ภควนฺตํ ปสฺสิตฺวา ปสนฺนมานโส
สงฺขธมเนน ปูชํ กตฺวา ตโต ปฏฺฐาย กาเลน กาลํ สตฺถุ อุปฏฺฐานํ อกาสิ.
โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ ปุญฺญานิ กตฺวา เทว-
มนุสฺเสสุ สํสรนฺโต กสฺสปสฺส ภควโต กาเล "อนาคเต เม วิมโล วิสุทฺโธ กาโย
โหตู"ติ โพธิรุกฺขํ คนฺโธทเกหิ นหาเปสิ, เจติยงฺคณโพธิยงฺคเณสุ อาสนานิ ๑-
โธวาเปสิ, ภิกฺขูนมฺปิ กิลิฏฺเฐ สมณปริกฺขาเร โธวาเปสิ.
      โส ตโต จวิตฺวา เทเวสุ จ มนุสฺเสสุ จ ปริวตฺเตนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท
ราชคเห อิพฺภกุเล ๒- นิพฺพตฺติ. ตสฺส มาตุกุจฺฉิยํ วสนฺตสฺส นิกฺขมนฺตสฺส จ กาโย
ปิตฺติเสมฺหาทีหิ อสงฺกิลิฏฺโฐ ปทุมปลาเส อุทกพินฺทุ วิย อลคฺโค ปจฺฉิมภวิกโพธิ-
สตฺตสฺส วิย สุวิสุทฺโธ อโหสิ, เตนสฺส วิมโลเตฺวว นามํ อกํสุ. โส วยปฺปตฺโต
ราชคหปฺปเวสเน พุทฺธานุภาวํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา กมฺมฏฺฐานํ
คเหตฺวา โกสลรฏฺเฐ ปพฺพตคุหายํ วิหรติ. อเถกทิวสํ จาตุทฺธีปิก ๓- มหาเมโฆ สกลํ
@เชิงอรรถ:  สี. อาสนาทีนิ      สี. อิทฺเธ กุเล     สี. จาตุทฺทีปก...
จกฺกวาฬคพฺภํ ปตฺถริตฺวา ปาวสฺสิ. วิวฏฺฏฏฺฐายิมฺหิ พุทฺธานํ จกฺกวตฺตีนญฺจ
ธรมานกาเลเอว กิร เอวํ วสฺสติ. ฆมฺมปริฬาหวูปสมโต ๑- อุตุสปฺปายลาเภน เถรสฺส
จิตฺตํ สมาหิตํ อโหสิ เอกคฺคํ. โส สมาหิตจิตฺโต ตาวเทว วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา
มคฺคปฏิปาฏิยา อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๒- :-
          "วิปสฺสิโน ๓- ภควโต          อโหสึ สงฺขธมฺมโก
           นิจฺจุปฏฺฐานยุตฺโตมฺหิ           สุคตสฺส มเหสิโน.
           อุปฏฺฐานผลํ ปสฺส             โลกนาถสฺส ตาทิโน
           สฏฺฐิ ตูริยสหสฺสานิ            ปริวาเรนฺติ มํ สทา.
           เอกนวุติโต กปฺเป            อุปฏฺฐหึ มหาอิสึ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ            อุปฏฺฐานสฺสิทํ ผลํ.
           จตุวีเส อิโต กปฺเป           มหานิคฺโฆสนามกา
           โสฬสาสึสุ ราชาโน           จกฺกวตฺตี มหพฺพลา.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา กตกิจฺจตาย ตุฏฺฐมานโส อุทาน อุทาเนนฺโต:-
       ๔- "ธรณี จ สิญฺจติ วาติ           มาลุโต วิชฺชุตา จรติ นเภ
           อุปสมฺมนฺติ วิตกฺกา            จิตฺตํ สุสมาหิตํ มมนฺ"ติ
คาถํ อภาสิ. ๔-
      [๕๐] ตตฺถ ธรณีติ ปฐวี, สา หิ สกลํ ธราธรํ ธาเรตีติ "ธรณี"ติ
วุจฺจติ. สิญฺจตีติ สมนฺตโต นภํ ปูเรตฺวา อภิปฺปวสฺสโต มหาเมฆสฺส วุฏฺฐิธาราหิ
สิญฺจติ. วาติ มาลุโตติ อุทกผุสิตสมฺมิสฺสตาย สีตโล วาโต วายติ. วิชฺชุตา จรติ
@เชิงอรรถ:  สี. สพฺพปริฬาห...     ขุ.อป. ๓๒/๕๖/๑๙๒ พุทฺธุปฏฺฐากตฺเถราปทาน
@ ฉ.ม. วิปสฺสิสฺส       ๔-๔ ฉ.ม. "ธรณี จ สิญฺจติ วาติ, มาลุโต"ติ คาถํ อภาสิ
นเภติ ตตฺถ ตตฺถ คชฺชตา คฬคฬายตา มหาเมฆโต นิจฺฉรนฺติโย สเตรตา
อากาเส อิโต จิโต จ วิจรนฺติ. อุปสมฺมนฺติ ๑- วิตกฺกาติ อุตุสปฺปายสิทฺเธน
สมถวิปสฺสนาธิคเมน ปุพฺพภาเค ตทงฺคาทิวเสน วูปสนฺตา หุตฺวา กามวิตกฺกาทโย
สพฺเพปิ นว มหาวิตกฺกา อริยมคฺคาธิคเมน อุปสมนฺติ, อนวเสสโต สมุจฺฉิชฺชนฺตีติ.
วตฺตมานสมีปตาย อริยมคฺคกฺขณํ วตฺตมานํ กตฺวา วทติ. อตีตตฺเถ วา เอตํ
ปจฺจุปฺปนฺนวจนํ. จิตฺตํ สุสมาหิตํ มมนฺติ ๒- ตโตเอว โลกุตฺตรสมาธินา มม จิตฺตํ
สุฏฺฐุ สมาหิตํ, น ทานิ ตสฺส สมาธาเน กิญฺจิ กาตพฺพํ อตฺถีติ เถโร อญฺญํ
พฺยากาสิ.
                     วิมลตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                    ปรมตฺถทีปนิยา เถรคาถาสํวณฺณนาย
                       ปญฺจมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อุปสมนฺติ    ฉ.ม. มมาติ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๑๘๙-๑๙๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=4245&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=4245&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=187              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5271              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5520              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5520              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]