อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๒๒๕. ๘. อชฺชุนตฺเถรคาถาวณฺณนา
      อสกฺขึ วต อตฺตานนฺติ อายสฺมโต อชฺชุนตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ
อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล สีหโยนิยํ นิพฺพตฺโต เอกทิวสํ อรญฺเ
อญฺตรสฺมึ รุกฺขมูเล นิสินฺนํ สตฺถารํ ทิสฺวา "อยํ โข ๑- อิมสฺมึ กาเล
สพฺพเสฏฺโ ปุริสสีโห"ติ ปสนฺนมานโส สุปุปฺผิตสาลสาขํ ภญฺชิตฺวา สตฺถารํ ปูเชสิ.
โส เตน ปุญฺกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ
เสฏฺิกุเล นิพฺพตฺติ, อชฺชุโนติสฺส นามํ อโหสิ. โส วิญฺุตํ ปตฺโต นิคณฺเหิ
กตปริจโย หุตฺวา "เอวาหํ อมตํ อธิคมิสฺสามี"ติ วิวฏฺฏชฺฌาสยตาย ทหรกาเลเยว
นิคณฺเสุ ปพฺพชิตฺวา ตตฺถ สารํ อลภนฺโต สตฺถุ ยมกปาฏิหาริยํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ
สาสเน ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ อารภิตฺวา น จิรสฺเสว อรหา อโหสิ. เตน วุตฺตํ
อปทาเน ๒- :-
          "มิคราชา ตทา อาสึ        อภิชาโต สุเกสรี
           คิริทุคฺคํ คเวสนฺโต         อทฺทสํ โลกนายกํ.
           อยํ นุ โข มหาวีโร        นิพฺพาเปติ มหาชนํ
           ยนฺนูนาหํ อุปาเสยฺยํ        เทวเทวํ นราสภํ.
           สาขํ สาลสฺส ภญฺชิตฺวา ๓-   สโกสํ ปุปฺผมาหรึ
           อุปคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ        อทาสึ ปุปฺผมุตฺตมํ.
           เอกนวุติโต กปฺเป         ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         ปุปฺผปูชายิทํ ๔- ผลํ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. โน                 ๒ ขุ.อป. ๓๒/๖๐/๒๓๐ สาลทายกตฺเถราปทาน
@๓ ม. สมฺมา ตสฺส ภชิตฺวาน    ๔ ฉ.ม. ปุปฺผทานสฺสิทํ
           อิโต จ นวเม กปฺเป       วิโรจนสนามกา
           ตโย อาสึสุ ราชาโน       จกฺกวตฺตี มหพฺพลา.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ  กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อนุตฺตรสุขาธิคมสมฺภูเตน ปีติเวเคน อุทานํ
อุทาเนนฺโต:-
     [๘๘] "อสกฺขึ วต อตฺตานํ         อุทฺธาตุํ อุทกา ถลํ
           วุยฺหมาโน มโหเฆว        สจฺจานิ ปฏิวิชฺฌหนฺ"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ อสกฺขินฺติ สกฺโกสึ. วตาติ วิมฺหเย นิปาโต. อติวิมฺหยนียํ เหตํ,
ยทิทํ สจฺจปฏิเวโธ. เตนาห:-
         "ตํ กึ มญฺถ ภิกฺขเว, กตมํ นุ โข ทุกฺกรตรํ วา ทุรภิสมฺภวตรํ
      วา, ยํ สตฺตธา ๑- ภินฺนสฺส วาลสฺส โกฏิยา โกฏึ ปฏิวิชฺเฌยฺยา"ติอาทิ. ๒-
      อตฺตานนฺติ นิยกชฺฌตฺตํ สนฺธาย วทติ. โย หิ ปโร น โหติ โส อตฺตาติ.
อุทฺธาตุนฺติ อุทฺธริตุํ, "อุทฺธฏนฺ"ติปิ ปาโ. อุทกาติ สํสารมโหฆสงฺขาตา อุทกา.
ถลนฺติ นิพฺพานถลํ. วุยฺหมาโน มโหเฆวาติ มหณฺณเว วุยฺหมาโน วิย. อิทํ วุตฺตํ
โหติ:- ยถา นาม คมฺภีรวิตฺถเต อปฺปติฏฺเ มหติ อุทโกเฆ เวคสา วุยฺหมาโน
ปุริโส เกนจิ อตฺถกาเมน อุปนีตํ ผิยาริตฺตสมฺปนฺนํ ทฬฺหนาวํ ลภิตฺวา สุเขเนว
ตโต อตฺตานํ อุทฺธริตุํ สกฺกุเณยฺย ปารํ ปาปุเณยฺย, เอวเมวาหํ สํสารมโหเฆ
กิเลสาภิสงฺขารเวเคน วุยฺหมาโน สตฺถารา อุปนีตํ สมถวิปสฺสนุเปตํ อริยมคฺคนาวํ
ลภิตฺวา ตโต อตฺตานํ อุทฺธริตุํ นิพฺพานถลํ ปตฺตุํ อโห อสกฺขินฺติ. ยถา ปน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สตธา    ๒ สํ.มหา. ๑๙/๑๑๑๕/๓๙๔ วาลสุตฺต [โถกํ วิสทิสํ]
อสกฺขิ, ตํ ทสฺเสตุํ "สจฺจานิ ปฏิวิชฺฌหนฺ"ติ อาห. ยสฺมา อหํ ทุกฺขาทีนิ จตฺตาริ
อริยสจฺจานิ ปริญฺาปหานสจฺฉิกิริยาภาวนาปฏิเวเธน ปฏิวิชฺฌึ อริยมคฺคาเณน
อญฺาสึ, ตสฺมา อสกฺขึ วต อตฺตานํ อุทฺธาตุํ อุทกา ถลนฺติ โยชนา.
                    อชฺชุนตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๘๙-๒๙๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=6437&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=6437&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=225
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5485
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5688
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5688
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26