ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๑๔๑. ๔. ขิตกตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ลหุโก วต เม กาโยติ อายสฺมโต ขิตกตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต
ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล ยกฺขเสนาปติ หุตฺวา นิพฺพตฺโต เอกทิวสํ ยกฺขสมาคเม
นิสินฺโน สตฺถารํ อญฺญตรสฺมึ รุกฺขมูเล นิสินฺนํ ทิสฺวา อุปสงฺกมิตฺวา สตฺถารํ
วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ. ตสฺส สตฺถา ธมฺมํ เทเสสิ. โส ธมฺมํ สุตฺวา อุฬารํ
ปีติโสมนสฺสํ ปเวเทนฺโต อปฺโผเฏนฺโต ๔- อุฏฺฐหิตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา ปทกฺขิณํ
กตฺวา ปกฺกามิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท
สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติ, ขิตโกติสฺส นามํ อโหสิ. โส วิญฺญุตํ ปตฺโต
มหาโมคฺคลฺลานตฺเถรสฺส มหิทฺธิกภาวํ สุตฺวา "อิทฺธิมา ภวิสฺสามี"ติ ปุพฺพเหตุนา
โจทิยมาโน ปพฺพชิตฺวา ภควโต สนฺติเก กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา สมถวิปสฺสนาสุ ๕-
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ปีณิโต       ขุ.ธมฺม. ๒๕/๓๕๔/๗๘ สกฺกเทวราชวตฺถุ
@ สี. วิสสฺส รเสน    สี. อปฺโผเฐนฺโต    ม. วิปสฺสนาย
กมฺมํ กโรนฺโต น จิรสฺเสว ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑- :-
          "ปทุโม นาม ๒- นาเมน          ทิปทินฺโท นราสโภ
           ปวนา อภินิกฺขมฺม               ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา.
           ยกฺขานํ สมโย อาสิ             อวิทูเร มเหสิโน
           เยน กิจฺเจน สมฺปตฺตา           อชฺฌาเปกฺขึสุ ตาวเท.
           พุทฺธสฺส คิรมญฺญาย              อมตสฺส จ เทสนํ
           ปสนฺนจิตฺโต สุมโน              อปฺโผเฏตฺวา อุปฏฺฐหึ.
           สุจิณฺณสฺส ผลํ ปสฺส              อุปฏฺฐานสฺส สตฺถุโน
           ตึสกปฺปสหสฺเสสุ                ทุคฺคตึ นุปปชฺชหํ.
           อูนตึเส ๓- กปฺปสเต            สมลงฺกตนามโก
           สตฺตรตนสมฺปนฺโน               จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ       กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา สวิเสสํ อิทฺธีสุ วสีภาเวน อเนกวิหิตํ อิทฺธิวิธํ
ปจฺจนุโภนฺโต อิทฺธิปาฏิหาริเยน อนุสาสนีปาฏิหาริเยน จ สตฺตานํ อนุคฺคหํ กโรนฺโต
วิหรติ. โส ภิกฺขูหิ "กถํ ตฺวํ อาวุโส อิทฺธี วฬญฺเชสี"ติ ปุฏฺโฐ ตมตฺถํ
อาจิกฺขนฺโต:-
           [๑๐๔] "ลหุโก วต เม กาโย
                  ผุฏฺโฐ จ ปีติสุเขน วิปุเลน
                  ตูลมิว เอริตํ มาลุเตน
                  ปิลวตีว เม กาโย"ติ
คาถํ อภาสิ. "อุทานวเสนา"ติ วทนฺติเยว.
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๒/๑/๒๔๘ สุปาริจริยตฺเถราปทาน   สี. ปทุมุตฺตโร นาม   สี. อูนวีเส
      ตตฺถ ลหุโก วต เม กาโยติ นีวรณาทิวิกฺขมฺภเนน จุทฺทสวิเธน จิตฺต-
ปริทมเนน ๑- จตุริทฺธิปาทกภาวนาย สุฏฺฐุ จิณฺณวสีภาเวน จ เม รูปกาโย สลฺลหุโก
วต, เยน อทฺธํ ๒- มหาภูตปจฺจยมฺปิ นาม อิมํ กรชกายํ จิตฺตวเสน ปริณาเมมีติ ๓-
อธิปฺปาโย. ผุฏฺโฐ จ ปีติสุเขน วิปุเลนาติ สพฺพตฺถกเมว ผรนฺเตน มหตา
อุฬาเรน ปีติสหิเตน สุเขน ผุฏฺโฐ จ เม กาโยติ โยชนา. อิทญฺจ ยถา กาโย
ลหุโก อโหสิ, ตํ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. สุขสญฺโญกฺกมเนน หิ สทฺธึเยว ลหุสญฺโญกฺกมนํ
โหติ. สุขสฺส ผรณญฺเจตฺถ  ตํสมุฏฺฐานรูปวเสน ทฏฺฐพฺพํ. กถํ ปน จตุตฺถชฺฌาน-
สมงฺคิโน ปีติสุขผรณํ, สมติกฺกนฺตปีติสุขํ หิ ตนฺติ เจ? สจฺจเมตํ, ๔- อิทํ ปน
น จตุตฺถชฺฌานกฺขณวเสน วุตฺตํ, อถ โข ปุพฺพภาควเสน. "ปีติสุเขนา"ติ ปน
ปีติสหิตสทิเสน สุเขน, อุเปกฺขา หิ อิธ สนฺตสภาวตาย ญาณวิเสสโยคโต จ
สุขนฺติ อธิปฺเปตํ. ตถา หิ วุตฺตํ "สุขสญฺญญฺจ ลหุสญฺญญฺจ โอกฺกมตี"ติ. ๕-
ปาทกชฺฌานารมฺมเณน รูปกายารมฺมเณน วา อิทฺธิจิตฺเตน สหชาตํ สุขสญฺญญฺจ
ลหุสญฺญญฺจ โอกฺกมติ ปวิสติ ผุสติ สมฺปาปุณาตีติ อยมฺปิ ตตฺถ อตฺโถ. ตถา
จาห อฏฺฐกถายํ ๖- "สุขสญฺญา นาม อุเปกฺขาสมฺปยุตฺตา สญฺญา. อุเปกฺขา หิ
สนฺตํ สุขนฺติ วุตฺตํ, สาเยว สญฺญา นีวรเณหิ เจว วิตกฺกาทิปจฺจนีเกหิ จ
วิมุตฺตตฺตา ลหุสญฺญาติปิ เวทิตพฺพา. ตํ โอกฺกนฺตสฺส ปนสฺส กรชกาโยปิ ตูลปิจุ
วิย สลฺลหุโก โหติ. โส เอวํ วาตกฺขิตฺตตูลปิจุนา วิย สลฺลหุเกน ทิสฺสมาเนน ๗-
กาเยน พฺรหฺมโลกํ คจฺฉตี"ติ. เตนาห "ตูลมิว เอริตํ มาลุเตน, ปิลวตีว เม
กาโย"ติ. ตสฺสตฺโถ:- ยทาหํ พฺรหฺมโลกํ อญฺญํ วา อิทฺธิยา คนฺตุกาโม โหมิ,
ตทา มาลุเตน วายุนา เอริตํ จิตฺตํ ตูลปิจุ วิย อากาสํ ลงฺฆนฺโตเยว เม กาโย
โหตีติ.
                    ขิตกตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ:  ม. จิตฺตปริทเมน    สี. อหํ, ฉ.ม. ทนฺธํ    ม. ปริณาเมตีติ
@ สี. ตนฺติ สมฺมตํ     ขุ.ปฏิสํ. ๓๑/๒๕๓/๑๖๓ [โถกํ วิสทิสํ]
@ ปฏิสํ-ฏฺฐ. ๒/๒๗๓-ปิฏฺเฐ   ม. อทิสฺสมาเนน จ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๓๒๕-๓๒๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=7235&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=7235&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=241              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5576              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5760              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5760              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]