บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๒

หน้าที่ ๓๖๔.

๒๕๕. ๘. กิมฺพิลตฺเถรคาถาวณฺณนา ^๑- อภิสตฺโตว นิปตตีติ อายสฺมโต กิมฺพิลตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ กโรนฺโต กกุสนฺธสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต ปรินิพฺพุเต สตฺถริ ตสฺส ธาตุโย อุทฺทิสฺส สฬลมาลาหิ มณฺฑปากาเรน ปูชํ อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน ตาวตึเส นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กปิลวตฺถุนคเร สกฺยราชกุเล ^๒- นิพฺพตฺติ, กิมฺพิโลติสฺส นามํ อโหสิ. โส วยปฺปตฺโต โภคสมฺปตฺติยา สมฺปนฺโน วิหรติ, ตสฺส ญาณปริปากํ ทิสฺวา สํเวคชนนตฺถํ อนุปิยายํ วิหรนฺโต สตฺถา ปฐมโยพฺพเน ฐิตํ ทสฺสนียํ อิตฺถิรูปํ อภินิมฺมินิตฺวา ปุรโต ทสฺเสตฺวา ปุน อนุกฺกมเน ยถา ชราโรควิปตฺตีหิ อภิภูตํ ^๓- ทิสฺสติ, ตถา อกาสิ. ตํ ทิสฺวา กิมฺพิลกุมาโร อติวิย สํเวคํ ปกาเสนฺโต:- [๑๑๘] "อภิสตฺโตว นิปตติ วโย รูปํ อญฺญมิว ตเถว สนฺตํ ตสฺเสว สโต อวิปฺปวสโต อญฺญสฺเสว สรามิ อตฺตานนฺ"ติ คาถํ อภาสิ. ตตฺถ อภิสตฺโตวาติ "ตฺวํ สีฆํ คจฺฉ มา ติฏฺฐา"ติ เทเวหิ อนุสิฏฺโฐ อาณตฺโต วิย. "อภิสฏฺโฐวา"ติปิ ^๔- ปาโฐ, "ตฺวํ ลหุํ คจฺฉา"ติ เกนจิ อภิลาสาปิโต ^๕- วิยาติ อตฺโถ. นิปตตีติ อติปตติ อภิธาวติ น ติฏฺฐติ, ^๖- ขเณ ขเณ ขยวยํ ปาปุณาตีติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กิมิลตฺเถร... เอวมุปริปิ ^๒ ฉ.ม. สากิยราชกุเล ^๓ ฉ.ม. อภิภูตา @^๔ ม. อภิเสฏฺโฐวาติปิ ^๕ ม. อภิสามกโต ^๖ สี. อภิธาวติ ติฏฺฐติ, ม. อภิธาวติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๕.

อตฺโถ. วโยติ พาลฺยโยพฺพนาทิโก สรีรสฺส อวตฺถาวิเสโส. อิธ ปนสฺส ^๑- โยพฺพญฺญํ อธิปฺเปตํ, ตํ หิสฺส อภิปตนฺตํ ขียนฺตํ หุตฺวา อุปฏฺฐิตํ. รูปนฺติ รูปสมฺปทาติ วทติ. รูปนฺติ ปน สรีรํ "อฏฺฐิญฺจ ปฏิจฺจ นฺหารุญฺจ ปฏิจฺจ มํสญฺจ ปฏิจฺจ อากาโส ปริวาริโต รูปํเตฺวว สงฺขํ คจฺฉตี"ติอาทีสุ ^๒- วิย. อญฺญมิว ตเถว สนฺตนฺติ อิทํ รูปํ ยาทิสํ, ^๓- อยํ ตเถว เตเนวากาเรน สนฺตํ วิชฺชมานํ อญฺญํ วิย มยฺหํ อุปฏฺฐาตีติ อธิปฺปาโย. "ตเทว สนฺตนฺ"ติ จ เกจิ ปฐนฺติ. ตสฺเสว สโตติ ตสฺเสว เม อนญฺญสฺส สโต สมานสฺส. อวิปฺปวสโตติ น วิปฺปสนฺตสฺส, จิรวิปฺปวาเสน หิ สโต อนญฺญมฺปิ อญฺญํ วิย อุปฏฺฐาติ อิทมฺปิ อิธ นตฺถีติ อธิปฺปาโย. อญฺญสฺเสว สรามิ อตฺตานนฺติ อิมํ มม อตฺตภาวํ อญฺญสฺส สตฺตสฺส วิย สรามิ อุปธาเรมิ สญฺชานามีติ อตฺโถ. ตสฺเสวํ อนิจฺจตํ มนสิ กโรนฺตสฺส ทฬฺหตโร สํเวโค อุทปาทิ, โส สํเวคชาโต สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ^๔- :- "นิพฺพุเต กกุสนฺธมฺหิ พฺราหฺมณมฺหิ วุสีมเต ^๕- คเหตฺวา สฬลํ มาลํ มณฺฑปํ การยึ อหํ. ตาวตึสํ คโต สนฺโต ลภิมฺห พฺยมฺหมุตฺตมํ อญฺเญ เทเวติโรจามิ ปุญฺญกมฺมสฺสิทํ ผลํ. ทิวา วา ยทิ วา รตฺตึ จงฺกมนฺโต ฐิโต จหํ ฉนฺโน สฬลปุปฺเผหิ ปุญฺญกมฺมสฺสิทํ ผลํ. อิมสฺมึเยว กปฺปมฺหิ ยํ พุทฺธมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อิธ ปน ^๒ ม.มู. ๑๒/๓๐๖/๒๖๙ มหาหตฺถิปโทปมสุตฺต ^๓ ม. ตาทิสํ ยาทิสํ @^๔ ขุ.อป. ๓๒/๔๔๙/๔๖๗ สฬลมณฺฑปิยตฺเถราปทาน ^๕ ฉ.ม. วุสีมติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๖.

อรหตฺตํ ปน ปตฺวาปิ เถโร อตฺตโน ปุริมุปฺปนฺนํ อนิจฺจตามนสิการํ วิภาเวนฺโต ตเมว คาถํ ปจฺจุทาหาสิ. เตเนตํ อิมสฺส เถรสฺส อญฺญาพฺยากรณมฺปิ อโหสิ. กิมฺพิลตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๓๖๔-๓๖๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=8113&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=8113&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=255 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5648 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5819 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5819 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26