ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๒๕๖. ๙. วชฺชีปุตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา
      รุกฺขมูลคหนํ ปสกฺกิยาติ อายสฺมโต วชฺชีปุตฺตตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ
อุปจินนฺโต อิโต จตุนวุเต กปฺเป เอกํ ปจฺเจกสมฺพุทฺธํ ภิกฺขาย คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา
ปสนฺนมานโส กทลิผลานิ อทาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา
อปราปรํ ปุญฺญานิ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท เวสาลิยํ
ลิจฺฉวิราชปุตฺโต ๑- หุตฺวา นิพฺพตฺติ, วชฺชีราชปุตฺตตฺตา วชฺชีปุตฺโตเตฺวว จสฺส
สมญฺญา อโหสิ. โส ทหโร หุตฺวา หตฺถิสิกฺขาทิสิกฺขนกาเลปิ เหตุสมฺปนฺนตาย
นิสฺสรณชฺฌาสโยว หุตฺวา วิจรนฺโต สตฺถุ ธมฺมเทสนากาเล วิหารํ คนฺตฺวา
ปริสปริยนฺเต นิสินฺโน ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา
วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต น จิรสฺเสว ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. เตน วุตฺตํ
อปทาเน ๒- :-
          "สหสฺสรํสี ภควา             สยมฺภู อปราชิโต
           วิเวกา วุฏฺฐหิตฺวาน          โคจรายาภินิกฺขมิ.
           ผลหตฺโถ อหํ ทิสฺวา          อุปคจฺฉึ นราสภํ
@เชิงอรรถ:  สี. ลิจฺฉวิราชกุเล ปุตฺโต       ขุ.อป. ๓๓/๙๔/๑๔๕ อวฏผลิยตฺเถราปทาน (สฺยา)
           ปสนฺนจิตฺโต สุมโน           อวฏํ อททึ ผลํ.
           จตุนฺนวุติโต กปฺเป           ยํ ผลํ อททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ           ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ    กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      ฉฬภิญฺโญ ปน หุตฺวา อปรภาเค อจิรปรินิพฺพุเต สตฺถริ ธมฺมํ สงฺคายิตุํ
สงฺเกตํ กตฺวา มหาเถเรสุ ตตฺถ ตตฺถ วิหรนฺเตสุ เอกทิวสํ อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ
เสขํเยว สมานํ มหติยา ปริสาย ปริวุตํ ธมฺมํ เทเสนฺตํ ทิสฺวา ตสฺส อุปริมคฺคา-
ธิคมาย อุสฺสาหํ ชเนนฺโต:-
           [๑๑๙] "รุกฺขมูลคหนํ ปสกฺกิย
                  นิพฺพานํ หทยสฺมึ โอปิย
                  ฌาย โคตม มา จ ปมาโท
                  กึ เต พิฬิพิฬิกา กริสฺสตี"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ รุกฺขมูลคหนนฺติ รุกฺขมูลภูตํ คหนํ, คหนญฺหิ อตฺถิ, น รุกฺขมูลํ,
รุกฺขมูลญฺจ อตฺถิ, น คหนํ, ๑- เตสุ รุกฺขมูลคฺคหเณน ฐานสฺส ฉายาสมฺปนฺนตาย
วาตาตปปริสฺสยาภาวํ ทสฺเสติ. คหนคฺคหเณน นิวาตภาเวน วาตปริสฺสยาภาวํ
ชนสมฺพาธาภาวญฺจ ทสฺเสติ, ตทุภเยน จ ภาวนาโยคฺยตํ. ปสกฺกิยาติ อุปคนฺตฺวา.
นิพฺพานํ หทยสฺมึ โอปิยาติ "เอวํ มยา ปฏิปชฺชิตฺวา นิพฺพานํ อธิคนฺตพฺพนฺ"ติ
นิพฺพุตึ หทเย ฐเปตฺวา จิตฺเต กริตฺวา. ฌายาติ ลกฺขณูปนิชฺฌาเนน ฌาย,
วิปสฺสนาภาวนาสหิตํ มคฺคภาวนํ ภาเวหิ. โคตมาติ ธมฺมภณฺฑาคาริกํ โคตฺเตน
อาลปติ. มา จ ปมาโทติ อธิกุสเลสุ ธมฺเมสุ มา ปมาทํ อาปชฺชิ. อิทานิ
@เชิงอรรถ:  ม. คหนญฺหิ อตฺถิ รุกฺขมูลํ น รุกฺขมูลญฺจ อตฺถิ คหนํ
ยาทิโส เถรสฺส ปมาโท, ตํ ปฏิกฺเขปวเสน ทสฺเสนฺโต "กึ เต พิฬิพิฬิกา
กริสฺสตี"ติ อาห. ตตฺถ พิฬิพิฬิกาติ วิฬิวิฬิกิริยา, พิฬิพิฬีติ สทฺทปวตฺติ ยถา
นิรตฺถกา, เอวํ พิฬิพิฬิกาสทิสา ๑- ชนปญฺญตฺติ กึ เต กริสฺสติ ๒- กีทิสํ อตฺถํ
ตุยฺหํ สาเธติ, ตสฺมา ชนปญฺญตฺตึ ปหาย สทตฺถปสุโต โหหีติ โอวาทํ อทาสิ.
      ตํ สุตฺวา อญฺเญหิ วุตฺตวิสคนฺธวายนวจเนน ๓- สํเวคชาโต พหุเทว รตฺตึ
จงฺกเมน วีตินาเมนฺโต วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา เสนาสนํ ปวิสิตฺวา มญฺจเก
นิปนฺนมตฺโตว อรหตฺตํ ปาปุณิ.
                   วชฺชีปุตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๓๖๖-๓๖๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=8161&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=8161&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=256              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5652              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5824              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5824              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]