ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                  ๒๗๐. ๓. เหรญฺญกานิตฺเถรคาถาวณฺณนา
      อจฺจยนฺติ อโหรตฺตาติ อายสฺมโต เหรญฺญกานิตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยํ กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ
ปตฺโต ปเรสํ ภตโก หุตฺวา ชีวนฺโต ๓- เอกทิวสํ สุชาตสฺส นาม สตฺถุสาวกสฺส ปํสุกูลํ
ปริเยสนฺตสฺส อุปฑฺฒทุสฺสํ ปริจฺจชิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน ตาวตึเสสุ นิพฺพตฺติตฺวา
อปราปรํ เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท โกสลรญฺโญ คามโภชกสฺส ๔-
โจรโวสาสกสฺส ๕- ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ, เหรญฺญกานีติสฺส นามํ อโหสิ.
@เชิงอรรถ:  สี. เอกมนฺตํ อุปจิตํ วิปากํ            ม.อุปริ. ๑๔/๒๘๙,๒๙๘/๒๖๒,๒๖๘
@  จูฬกมฺมวิภงฺคสุตฺต   สี.,อิ. วิจรนฺโต   อิ.,ม. โภชกสฺส   สี. โจรฆาตกสฺส
โส วยปฺปตฺโต ปิตุ อจฺจเยน รญฺญา ตสฺมึเยว คามโภชกฏฺฐาเน ฐปิโต เชตวน-
ปฏิคฺคหเณ พุทฺธานุภาวํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ อตฺตโน กนิฏฺฐสฺส ตํ ฐานนฺตรํ
ทาเปตฺวา ราชานํ อาปุจฺฉิตฺวา ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา น จิรสฺเสว
อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑- :-
          "ปทุมุตฺตรภควโต           สุชาโต นาม สาวโก
           ปํสุกูลํ คเวสนฺโต          สงฺกาเร จรเต ๒- ตทา.
           นคเร หํสวติยา           ปเรสํ ภตโก อหํ
           อุปฑฺฒทุสฺสํ ทตฺวาน         สิรสา อภิวาทยึ.
           เตน กมฺเมน สุกเตน       เจตนาปณิธีหิ จ
           ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ        ตาวตึสมคจฺฉหํ.
           เตตฺตึสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท      เทวรชฺชมการยึ
           สตฺตสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ         จกฺกวตฺตี อโหสหํ.
           ปเทสรชฺชํ วิปุลํ           คณนาโต อสงฺขิยํ
           อุปฑฺฒทุสฺสทาเนน          โมทามิ อกุโตภโย.
           อิจฺฉมาโน จหํ อชฺช        สกานนํ สปพฺพตํ
           โขมทุสฺเสหิ ฉาเทยฺยํ       อฑฺฒทุสฺสสฺสิทํ ผลํ.
           สตสหสฺสิโต กปฺเป         ยํ ทานมททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         อฑฺฒทุสฺสสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ  กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน กนิฏฺฐภาตรํ ตโต กมฺมโต นิวตฺเตตุกาโม
ตสฺมึเยว กมฺเม อภิรตํ ทิสฺวา ตํ โจเทนฺโต:-
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๓/๘๕/๑๒๙ อุปฑฺฒทุสฺสทายกตฺเถราปทาน (สฺยา)    ปาลิ. รถิยา
    [๑๔๕] "อจฺจยนฺติ อโหรตฺตา        ชีวิตํ อุปรุชฺฌติ
           อายุ ขียติ มจฺจานํ         กุนฺนทีนํว โอทกํ.
    [๑๔๖]  อถ ปาปานิ กมฺมานิ        กรํ พาโล น พุชฺฌติ
           ปจฺฉาสฺส กฏุกํ โหติ        วิปาโก หิสฺส ปาปโก"ติ
คาถาทฺวยํ อภาสิ.
      ตตฺถ อจฺจยนฺตีติ อติกฺกมนฺติ, ลหุํ ลหุํ อปคจฺฉนฺตีติ อตฺโถ. อโหรตฺตาติ
รตฺตินฺทิวา. ชีวิตํ อุปรุชฺฌตีติ ชีวิตินฺทฺริยํ จ ขณิกนิโรธวเสน นิรุชฺฌติ.
วุตฺตํ หิ "ขเณ ขเณ ตฺวํ ภิกฺขุ ชายสิ จ ชิยฺยสิ จ มิยฺยสิ จ จวสิ จ อุปปชฺชสิ
จา"ติ. ๑- อายุ ขียติ มจฺจานนฺติ มริตพฺพสภาวตฺตา มจฺจาติ ลทฺธนามานํ อิเมสํ
สตฺตานํ อายุ "โย จิรํ ชีวติ, โส วสฺสสตํ อปฺปํ วา ภิยฺโย"ติ ๒- เอวํ
ปริจฺฉินฺนกาลปรมายุ ขียติ ขยํ จ สมฺเภทํ จ คจฺฉติ, ยถา กึ? กุนฺนทีนํว โอทกํ ยถา
นาม กุนฺนทีนํ ปพฺพเตยฺยานํ ขุทฺทกนทีนํ อุทกํ ๓- จิรํ น ติฏฺฐติ, ลหุตรํ ขียติ,
อาคตมตฺตํเยว วิคจฺฉติ, เอวํ สตฺตานํ อายุ ลหุตรํ ขียติ ขยํ คจฺฉติ. เอตฺถ จ
อุทกเมว "โอทกนฺ"ติ วุตฺตํ, ยถา มโนเยว มานสนฺติ.
      อถ ปาปานิ กมฺมานิ, กรํ พาโล น พุชฺฌตีติ เอวํ สํสาเร อนิจฺเจปิ
สมาเน พาโล โลภวเสน วา  โกธวเสน วา ปาปานิ กมฺมานิ กโรติ, กโรนฺโตปิ
น พุชฺฌติ, ปาปํ กโรนฺโต จ "ปาปํ กโรมี"ติ อพุชฺฌนโก นาม นตฺถิ, "อิมสฺส
กมฺมสฺส เอวรูโป ทุกฺโข วิปาโก"ติ ปน อชานนโต "น พุชฺฌตี"ติ วุตฺตํ. ปจฺฉาสฺส
กฏุกํ โหตีติ ยทิปิ ปาปสฺส กมฺมสฺส อายูหนกฺขเณ "อิมสฺส กมฺมสฺส เอวรูโป
วิปาโก"ติ น พุชฺฌติ, ตโต ปจฺฉา ปน นิรยาทีสุ นิพฺพตฺตสฺส อสฺส พาลสฺส
กฏุกํ อนิฏฺฐํ ทุกฺขเมว โหติ. วิปาโก หิสฺส ปาปโก ยสฺมา อสฺส ปาปกมฺมสฺส
@เชิงอรรถ:  สี. จาติอาทิ   ที.มหา. ๑๐/๙๑/๔๕ มหาปทานสุตฺต, สํ.นิ. ๑๖/๑๔๓/๑๘๔
@  เวปุลฺลปพฺพตสุตฺต, องฺ.สตฺตก. ๒๓/๗๑/๑๔๑ (สฺยา)    สี.,อิ. ปพฺพเตยฺยํ อุทกํ
นาม วิปาโก ปาปโก นิหีโน อนิฏฺโฐเอวาติ. อิมํ ปน โอวาทํ สุตฺวา เถรสฺส
กนิฏฺฐภาตา ราชานํ อาปุจฺฉิตฺวา ปพฺพชิตฺวา น จิรสฺเสว สทตฺถํ นิปฺผาเทสิ.
                  เหรญฺญกานิตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                        -----------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๔๐๙-๔๑๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=9137&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=9137&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=270              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5764              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5919              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5919              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]