ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๒๗๔. ๗. ติสฺสตฺเถรคาถาวณฺณนา
      พหู สปตฺเต ลภตีติ อายสฺมโต ติสฺสตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ
อุปจินนฺโต ปิยทสฺสิสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต
สิปฺเปสุ นิปฺผตฺตึ คนฺตฺวา กาเมสุ อาทีนวํ ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ
ปพฺพชิตฺวา อรญฺญายตเน สาลวเน อสฺสมํ กาเรตฺวา วสติ. ภควา ตสฺส อนุคฺ-
คหนตฺถํ อสฺสมสฺส อวิทูเร สาลวเน นิโรธํ สมาปชฺชิตฺวา นิสีทิ. โส อสฺสมโต
นิกฺขมิตฺวา ผลาผลตฺถาย คจฺฉนฺโต ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส จตฺตาโร ทณฺเฑ
ฐเปตฺวา ภควโต อุปริ ปุปฺผิตาหิ สาลสาขาหิ สาขามณฺฑปํ กตฺวา สตฺตาหํ
นวนเวหิ ๑- สาลปุปฺเผหิ ภควนฺตํ ปูเชนฺโต อฏฺฐาสิ พุทฺธารมฺมณํ ปีตึ อวิชหนฺโต.
สตฺถา สตฺตาหสฺส อจฺจเยน นิโรธโต วุฏฺฐหิตฺวา ภิกฺขุสํฆํ จินฺเตสิ. ตาวเทว
สตสหสฺสมตฺตา ขีณาสวา สตฺถารํ ปริวาเรสุํ. ภควา ตสฺส ภาวินึ สมฺปตฺตึ
วิภาเวนฺโต อนุโมทนํ วตฺวา ปกฺกามิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา
อปราปรํ สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ราชคเห พฺราหฺมณกุเล
นิพฺพตฺติตฺวา ติสฺโสติ ลทฺธนาโม วยปฺปตฺโต ติณฺณํ เวทานํ ปารคู หุตฺวา
ปญฺจมตฺตานิ มาณวกสตานิ มนฺเต วาเจนฺโต ลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺโต หุตฺวา สตฺถุ
ราชคหคมเน พุทฺธานุภาวํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา
น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๒- :-
          "อชฺโฌคาเหตฺวา สาลวนํ        สุกโต อสฺสโม มม
           สาลปุปฺเผหิ สญฺฉนฺโน          วสามิ วิปิเน ตทา.
           ปิยทสฺสี ตุ ๓- ภควา          สยมฺภู อคฺคปุคฺคโล
@เชิงอรรถ:  สี. วณฺณวนฺเตหิ    ขุ.อป. ๓๓/๘๐/๑๒๐ สาลมณฺฑปิยตฺเถราปทาน (สฺยา)   ฉ.ม. จ
           วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ       สาลวนมุปาคมิ.
           อสฺสมา อภินิกฺขมฺม         ปวนํ อคมาสหํ
           มูลผลํ คเวสนฺโต          อาหิณฺฑามิ วเน ตทา.
           ตตฺถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ        ปิยทสฺสึ มหายสํ
           สุนิสินฺนํ สมาปนฺนํ          วิโรนฺตํ มหาวเน.
           จตุทณฺเฑ ฐเปตฺวาน        พุทฺธสฺส อุปรี อหํ
           มณฺฑปํ สุกตํ กตฺวา         สาลปุปฺเผหิ ฉาทยึ.
           สตฺตาหํ ธารยิตฺวาน        มณฺฑปํ สาลฉาทิตํ
           ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา      พุทฺธเสฏฺฐมวนฺทหํ.
           ภควา ตมฺหิ สมเย         วุฏฺฐหิตฺวา สมาธิโต
           ยุคมตฺตํ เปกฺขมาโน        นิสีทิ ปุริสุตฺตโม.
           สาวโก วรุโณ นาม        ปิยทสฺสิสฺส สตฺถุโน
           วสีสตสหสฺเสหิ            อุปคจฺฉิ วินายกํ.
           ปิยทสฺสี จ ภควา          โลกเชฏฺโฐ นราสโภ
           ภิกฺขุสํเฆ นิสีทิตฺวา         สิตํ ปาตุกรี ชิโน.
           อนุรุทฺโธ อุปฏฺฐาโก        ปิยทสฺสิสฺส สตฺถุโน
           เอกํสํ จีวรํ กตฺวา         อปุจฺฉิตฺถ ๑- มหามุนึ.
           โก นุ โข ภควา เหตุ      สิตกมฺมสฺส สตฺถุโน
           การเณ วิชฺชมานมฺหิ        สตฺถา ปาตุกเร สิตํ.
           สตฺตาหํ ปุปฺผฉทนํ ๒-       โย เม ธาเรสิ มาณโว
           ตสฺส กมฺมํ สริตฺวาน        สิตํ ปาตุกรึ อหํ.
           อโนกาสํ น ปสฺสามิ        ยตฺถ ๓- ปุญฺญํ วิปจฺจติ
           เทวโลเก มนุสฺเส วา      โอกาโสว น สมฺมติ.
@เชิงอรรถ:  ม. อปุจฺฉิตํ      ฉ.ม. สาลจฺฉทนํ      ปาลิ. ยนฺตํ
           เทวโลเก วสนฺตสฺส        ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน
           ยาวตา ปริสา ตสฺส        สาลจฺฉนฺนา ภวิสฺสติ.
           ตตฺถ ทิพฺเพหิ นจฺเจหิ       คีเตหิ วาทิเตหิ จ
           รมิสฺสติ สทา สนฺโต        ปุญฺญกมฺมสมาหิโต.
           ยาวตา ปริสา ตสฺส        คนฺธคนฺธี ๑- ภวิสฺสติ
           สาลสฺส ปุปฺผวสฺโส จ       ปวสฺสิสฺสติ ๒- ตาวเท.
           ตโต จุโตยํ มนุโช         มานุสํ อาคมิสฺสติ
           อิธาปิ สาลจฺฉทนํ          สพฺพกาลํ ธริสฺสติ.
           อิธ นจฺจญฺจ คีตญฺจ         สมฺมตาฬสมาหิตํ
           ปริวาเรสฺสนฺติ มํ นิจฺจํ      พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
           อุคฺคจฺฉนฺเต จ สูริเย       สาลวสฺสํ ปวสฺสติ
           ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺตํ         วสฺสเต สพฺพกาลิกํ.
           อฏฺฐารเส กปฺปสเต        โอกฺกากกุลสมฺภโว
           โคตโม นาม โคตฺเตน      สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
           ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท      โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต
           สพฺพาสเว ปริญฺญาย        นิพฺพายิสฺสตินาสโว.
           ธมฺมํ อภิสเมนฺตสฺส         สาลฉทนํ ๓- ภวิสฺสติ
           จิตเก ฌายมานสฺส         ฉทนํ ตตฺถ เหสฺสติ.
           วิปากํ กิตฺตยิตฺวาน         ปิยทสฺสี มหามุนิ
           ปริสาย ธมฺมํ เทเสสิ       ตปฺเปนฺโต ธมฺมวุฏฺฐิยา.
           ตึสกปฺปานิ เทเวสุ         เทวรชฺชมการยึ
           สฏฺฐิ จ สตฺตกฺขตฺตุญฺจ       จกฺกวตฺตี อโหสหํ.
           เทวโลกา อิธาคนฺตฺวา      ลภามิ วิปุลํ สุขํ
@เชิงอรรถ:  ม. สาลจฺฉนฺนา      ม. ปวตฺติสฺสติ     ฉ.ม. สาลจฺฉนฺนํ
           อิธาปิ สาลจฺฉทนํ          มณฺฑปสฺส อิทํ ผลํ.
           อยํ ปจฺฉิมโก มยฺหํ         จริโม วตฺตเต ภโว
           อิธาปิ สาลจฺฉทนํ          เหสฺสติ สพฺพกาลิกํ.
           มหามุนึ โตสยิตฺวา         โคตมํ สกฺยปุงฺควํ
           ปตฺโตมฺหิ อจลํ ฐานํ        หิตฺวา ชยปราชยํ.
           อฏฺฐารเส กปฺปสเต        ยํ พุทฺธมภิปูชยึ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ  กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      โส อรหตฺตํ ปน ปตฺวา วิเสสโต ลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺโต อโหสิ. ตตฺถ เกจิ
ปุถุชฺชนภิกฺขู เถรสฺส ลาภสกฺการํ ทิสฺวา พาลภาเวน อสหนาการํ ปเวเทสุํ. เถโร
ตํ ญตฺวา ลาภสกฺกาเร อาทีนวํ ตตฺถ อตฺตโน อลคฺคภาวญฺจ ปกาเสนฺโต:-
    [๑๕๓] "พหู ๑- สปตฺเต ลภติ       มุณฺโฑ สงฺฆาฏิปารุโต
           ลาภี อนฺนสฺส ปานสฺส       วตฺถสฺส สยนสฺส จ.
    [๑๕๔]  เอตมาทีนวํ ญตฺวา         สกฺกาเรสุ มหพฺภยํ
           อปฺปลาโภ อนวสฺสุโต       สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเช"ติ
คาถาทฺวยํ อภาสิ.
      ตสฺสตฺโถ:- สิขมฺปิ ทสฺเสตฺวา ๒- มุณฺฑิตเกสตาย มุณฺโฑ, ฉินฺทิตฺวา
สงฺฆาฏิตกาสาวธาริตาย ๓- สงฺฆาฏิปารุโต, เอวํ เววณฺณิยํ อชฺฌูปคโต ปรายตฺต-
วุตฺติโก ปพฺพชิโต สเจ อนฺนปานาทีนํ ลาภี โหติ, โสปิ พหู สปตฺเต ลภติ,
ตสฺส ปสูยนฺตา ๔- พหู สมฺภวนฺติ. ๕- ตสฺมา เอตํ เอวรูปํ ลาภสกฺกาเรสุ มหพฺภยํ
วิปุลภยํ อาทีนวํ โทสํ วิทิตฺวา อปฺปิจฺฉตํ สนฺโตสญฺจ หทเย ฐเปตฺวา
อนวชฺชุปฺปาทสฺสาปิ อุปฺปนฺนสฺส ลาภสฺส ปริวชฺชเนน อปฺปลาโภ, ตโตเอว ตตฺถ
@เชิงอรรถ:  สี. ปหู     ฉ.ม. อเสเสตฺวา     อิ.,ม....ธารณตาย
@ ฉ.ม. อุสูยนฺตา                  สี. อุสูยกา พหู ภวนฺติ
ตณฺหาวสฺสุตาภาเวน อนวสฺสุโต, สํสาเร ภยสฺส อิกฺขนโต ภินฺนกิเลสตาย วา
ภิกฺขุ สนฺตุฏฺฐิฏฺฐานียสฺส สติสมฺปชญฺญสฺส ๑- วเสน สโต หุตฺวา ปริพฺพเช จเรยฺย
วิหเรยฺยาติ. ตํ สุตฺวา เต ภิกฺขู ตาวเทว เถรํ ขมาเปสุํ.
                     ติสฺสตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         ---------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๔๒๐-๔๒๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=9370&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=9370&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=274              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5789              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5946              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5946              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]