|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๓๖๓. ๓. ภทฺทตฺเถรคาถาวณฺณนา เอกปุตฺโตติอาทิกา อายสฺมโต ภทฺทตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ? อยํ กิร ปทุมุตฺตรํ ภควนฺตํ ภิกฺขุสํฆญฺจ สตสหสฺสปริมาณํ จีวราทีหิ จตูหิ ปจฺจเยหิ ปูเชสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ เสฏฺฐิกุเล นิพฺพตฺติ, นิพฺพตฺตมาโน จ ๑- อปุตฺตเกสุ มาตาปิตูสุ เทวตายาจนาทีนิ กตฺวาปิ อลภนฺเตสุ สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา "สเจ ภนฺเต มยํ เอกํ ปุตฺตํ ลจฺฉาม, ตํ ตุมฺหากํ ทาสตฺถาย ทสฺสามา"ติ วตฺวา อายาจิตฺวา คเตสุ สตฺถุ อธิปฺปายํ ญตฺวา อญฺญตโร เทวปุตฺโต ขีณายุโก หุตฺวา ฐิโต สกฺเกน เทวรญฺญา "อมุกสฺมึ กุเล นิพฺพตฺตาหี"ติ อาณตฺโต ตตฺถ นิพฺพตฺติ, ภทฺโทติสฺส นามํ อกํสุ. ตํ สตฺตวสฺสุทฺเทสิกํ ชาตํ มาตาปิตโร อลงฺกริตฺวา ภควโต สนฺติกํ เนตฺวา "อยํ โส ภนฺเต ตุเมฺห อายาจิตฺวา ลทฺธทารโก, อิมํ ตุมฺหากํ นิยฺยาเตมา"ติ ๒- อาหํสุ. สตฺถา อานนฺทตฺเถรํ อาณาเปสิ "อิมํ ปพฺพาเชหี"ติ. อาณาเปตฺวา จ คนฺธกุฏึ ปาวิสิ. เถโร ตํ ปพฺพาเชตฺวา สงฺเขเปน วิปสฺสนามุขํ อาจิกฺขิ, โส อุปนิสฺสยสมฺปนฺนตฺตา วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต สุริเย อโนคฺคเตเยว ภาวนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๓-:- "ปทุมุตฺตรสมฺพุทฺธํ เมตฺตจิตฺตํ มหามุนึ อุเปติ ชนตา สพฺพา สพฺพโลกคฺคนายกํ. สตฺตุกญฺจ พทฺธกญฺจ ๔- อามิสํ ปานโภชนํ ททนฺติ สตฺถุโน สพฺเพ ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร. อหมฺปิ ทานํ ทสฺสามิ เทวเทวสฺส ตาทิโน พุทฺธเสฏฺฐํ นิมนฺเตตฺวา สํฆมฺปิ จ อนุตฺตรํ. @เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. นิพฺพตฺตมาโนว ๒ โปตฺถเกสุ นิยฺยาเทมาติ ปาโฐ ทิสฺสติ @๓ ขุ.อป. ๓๒/๕๔๑๓๗ ภทฺทิยกาฬิโคธายปุตฺตตฺเถราปทาน ๔ ปาลิ. ปวากญฺจ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๘.
อุยฺโยชิตา มยา เจเต นิมนฺเตสุํ ตถาคตํ เกวลํ ภิกฺขุสํฆญฺจ ปุญฺญกฺเขตฺตํ อนุตฺตรํ. สตสหสฺสปลฺลงฺกํ โสวณฺณํ โคนกตฺถตํ ตูลิกาปฏลิกาย โขมกปฺปาสิเกหิ จ มหารหํ ปญฺญาปยึ อาสนํ พุทฺธยุตฺตกํ. ปทุมุตฺตโร โลกวิทู เทวเทโว นราสโภ ภิกฺขุสํฆปริพฺยูโฬฺห มม ทฺวารมุปาคมิ. ปจฺจุคฺคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ โลกนาถํ ยสสฺสินํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน อตินามยิ สฆรํ ๑- ภิกฺขูนํ สตสหสฺสํ พุทฺธญฺจ โลกนายกํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน ปรมนฺเนน ตปฺปยึ. ปทุมุตฺตโร โลกวิทู อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห ภิกฺขุสํเฆ นิสีทิตฺวา อิมา คาถา อภาสถ. เยนิทํ อาสนํ ทินฺนํ โสวณฺณํ โคนกตฺถตํ ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ สุณาถ มม ภาสโต. จตุสตฺตติกฺขตฺตุํ โส เทวรชฺชํ กริสฺสติ อนุโภสฺสติ สมฺปตฺตึ อจฺฉราหิ ปุรกฺขโต. ปเทสรชฺชํ สหสฺสํ วสุธํ อาวสิสฺสติ เอกปญฺญาสกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ. สพฺพาสุ ภวโยนีสุ อุจฺจากุลี ภวิสฺสติ โส จ ปจฺฉา ปพฺพชิตฺวา สุกฺกมูเลน โจทิโต. ภทฺทิโย นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก วิเวกมนุยุตฺโตมฺหิ ปนฺตเสนนิวาสหํ ผลญฺจาธิคตํ ๒- สพฺพํ จตฺตเกฺลโสมฺหิ อชฺชหํ. @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อภินามยึ สํฆรํ ๒ ปาลิ. ผลํ วาธิคตํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๙.
มม สพฺพํ อภิญฺญาย สพฺพญฺญู โลกนายโก ภิกฺขุสํเฆ นิสีทิตฺวา เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ. ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. ตสฺส ภควา ฉฬภิญฺญุปฺปตฺตึ ญตฺวา "เอหิ ภทฺทา"ติ อาห. โส ตาวเทว สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา ปญฺชลิโก สตฺถุ สมีเป อฏฺฐาสิ, สาเอว จสฺส อุปสมฺปทา อโหสิ, พุทฺธูปสมฺปทา นาม กิเรสา. เถโร ชาติโต ปฏฺฐาย อตฺตโน ปวตฺติยา กถนมุเขน อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:- [๔๗๓] "เอกปุตฺโต อหํ อาสึ ปิโย มาตุ ปิโย ปิตุ พหูหิ วตจริยาหิ ๑- ลทฺโธ อายาจนาหิ จ. [๔๗๔] เต จ มํ อนุกมฺปาย อตฺถกามา หิเตสิโน อุโภ ปิตา จ มาตา จ พุทฺธสฺส อุปนามยุํ. [๔๗๕] กิจฺฉา ลทฺโธ อยํ ปุตฺโต สุขุมาโล สุเขธิโต อิมํ ททาม เต นาถ ชินสฺส ปริจารกํ. [๔๗๖] สตฺถา จ มํ ปฏิคฺคยฺห อานนฺทํ เอตทพฺรวิ ปพฺพาเชหิ อิมํ ขิปฺปํ เหสฺสตฺยาชานิโย อยํ. [๔๗๗] ปพฺพาเชตฺวาน มํ สตฺถา วิหารํ ปาวิสี ชิโน อโนคฺคตสฺมึ สุริยสฺมึ ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม. [๔๗๘] ตโต สตฺถา นิรงฺกตฺวา ๒- ปฏิสลฺลานวุฏฺฐิโต เอหิ ภทฺทาติ มํ อาห สา เม อาสูปสมฺปทา. [๔๗๙] ชาติยา สตฺตวสฺเสน ลทฺธา เม อุปสมฺปทา ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา อโห ธมฺมสุธมฺมตา"ติ อิมา คาถา อภาสิ. @เชิงอรรถ: ๑ สี. วตจริเยหิ ๒ ฉ.ม. นิรากตฺวา--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๐.
ตตฺถ วตจริยาหีติ "เอวํ กตฺวา ปุตฺตํ ลภิสฺสถา"ติ วุตฺตํ สมณพฺราหฺมณานํ วจนํ สุตฺวา ขีรํ ปายิตฺวา อนสนาทิวตจรเณหิ. อายาจนาหีติ เทวตายาจนาหิ สตฺถุอายาจนาย จ, อิทเมว เจตฺถ การณํ, อิตรํ เถโร มาตาปิตูนํ ปฏิปตฺติ- ทสฺสนตฺถญฺเจว กิจฺฉลทฺธภาวทสฺสนตฺถญฺจ วทติ. เตติ มาตาปิตโร. อุปนามยุนฺติ อุปนาเมสุํ. สุเขธิโตติ สุขสํวฑฺฒิโต. เตติ ตุยฺหํ. ปริจารกนฺติ กึ การํ. เหสฺสตฺยาชานิโย อยนฺติ อยํ ทารโก มม สาสเน อาชานีโย ภวิสฺสติ. ตสฺมา ขิปฺปํ อชฺเชว ปพฺพาเชหีติ เอตํ อพฺรวิ อาห. ปพฺพาเชตฺวานาติ อานนฺทตฺเถเรน ปพฺพาเชตฺวา. วิหารนฺติ คนฺธกุฏึ. อโนคฺคตสฺมึ สุริยสฺมินฺติ สุริเย อนตฺถงฺคเตเยว. ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ เมติ ตโต วิปสฺสนารมฺภโต ปรํ น จิเรเนว ขเณน สพฺพาสเวหิ เม จิตฺตํ วิมุจฺจิ, ขีณาสโว อโหสึ. ตโตติ มม อาสวกฺขยโต ปจฺฉา. นิรงฺกตฺวาติ อตฺตนา สมาปนฺนํ ผลสมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา ตโต วุฏฺฐาย. เตนาห "ปฏิสลฺลานวุฏฺฐิโต"ติ. สา เม อาสูปสมฺปทา"ติ ยา มํ ๑- อุทฺทิสฺส "เอหิ ภทฺทา"ติ สตฺถุ วาจา ปวตฺตา, สาเอว เม มยฺหํ อุปสมฺปทา อาสิ. เอวํ ชาติยา สตฺตวสฺเสน, ลทฺธา เม อุปสมฺปทาติ สาติสยํ สตฺถารา อตฺตโน กตํ อนุคฺคหํ สาสนสฺส จ นิยฺยานิกตํ ทสฺเสติ. เตนาห "อโห ธมฺมสุธมฺมตา"ติ. เอตฺถ จ "จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม"ติ ขีณาสวภาวํ ปกาเสตฺวาปิ ปุน "ติสฺโส @เชิงอรรถ: ๑ อิ. สา มํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๑.
วิชฺชา อนุปฺปตฺตา"ติ โลกิยาภิญฺเญกเทสทสฺสนํ ฉฬภิญฺญภาววิภาวนตฺถํ. เตนาห อปทาเน "ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา"ติ. ภทฺทตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้า ๑๔๗-๑๕๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=3365&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=3365&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=363 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6744 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6882 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6882 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
![อ่านหน้า[ต่าง] แรก](go1.gif) ![อ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้ว](go2.gif)   ![อ่านหน้า[ต่าง] ถัดไป](go3.gif) ![อ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย](go4.gif)   |
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]