ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

                   ๔๒๗. ๘. อภยมาตุเถรีคาถาวณฺณนา
      อุทฺธํ ปาทตลาติอาทิกา อภยมาตาย เถริยา คาถา.
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺตี
ติสฺสสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา เอกทิวสํ สตฺถารํ
ปิณฺฑาย จรนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานสา ปตฺตํ คเหตฺวา กฏจฺฉุมตฺตํ ภิกฺขํ อทาสิ.
สา เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺตี อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ตาทิเสน กมฺม-
นิสฺสนฺเทน อุชฺเชนิยํ ปทุมวตี นาม นครโสภินี อโหสิ. ราชา พิมฺพิสาโร ตสฺสา
รูปสมฺปตฺติอาทิเก คุเณ สุตฺวา ปุโรหิตสฺส อาจิกฺขิ "อุชฺเชนิยํ กิร ปทุมวตี นาม
คณิกา อโหสิ, ตมหํ ทฏฺฐุกาโมมฺหี"ติ. ปุโรหิโต "สาธุ เทวา"ติ มนฺตพเลน
@เชิงอรรถ:  ขุ.สุ. ๒๕/๔๐๓/๔๑๐   ฉ.ม. อคฺคมคฺคสฺส
กุมฺภีรํ นาม ยกฺขํ อาวเหตฺวา ยกฺขานุภาเวน ราชานํ ตาวเทว อุชฺเชนีนครํ
เนสิ. ราชา ตาย สทฺธึ เอกรตฺตึ สํวาสํ กปฺเปสิ. สา เตน คพฺภํ คณฺหิ.
รญฺโญ จ อาโรเจสิ "มม กุจฺฉิยํ คพฺโภ ปติฏฺฐหี"ติ. ตํ สุตฺวา ราชา นํ
"สเจ ปุตฺโต ภเวยฺย, วฑฺเฒตฺวา มํ ทสฺเสหี"ติ วตฺวา นาม มุทฺทิกํ ทตฺวา
อคมาสิ. สา ทสมาสจฺจเยน ปุตฺตํ วิชายิตฺวา นามคฺคหณทิวเส อภโยติ นามํ
อกาสิ. ปุตฺตญฺจ สตฺตวสฺสิกกาเล "ตว ปิตา พิมฺพิสารมหาราชา"ติ รญฺโญ สนฺติกํ
ปหิณิ. ราชา ตํ ปุตฺตํ ปสฺสิตฺวา ปุตฺตสิเนหํ ปฏิลภิตฺวา กุมารกปริหาเรน วฑฺเฒสิ.
ตสฺส สทฺธาปฏิลาโภ ปพฺพชฺชา วิเสสาธิคโม จ เหฏฺฐา อาคโตเยว. ตสฺส มาตา
อปรภาเค ปุตฺตสฺส อภยตฺเถรสฺส สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺธา ภิกฺขุนีสุ
ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺตี นจิรสฺเสว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิ.
เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑-:-
               "ปิณฺฑจารํ จรนฺตสฺส        ติสฺสนามสฺส สตฺถุโน
                กฏจฺฉุภิกฺขํ ปคฺคยฺห        พุทฺธเสฏฺฐสฺส ทาสหํ.
                ปฏิคฺคเหตฺวา สมฺพุทฺโธ     ติสฺโส โลกคฺคนายโก
                วีถิยา สณฺฐิโต สตฺถา      อกา เม อนุโมทนํ.
                กฏจฺฉุภิกฺขํ ทตฺวาน        ตาวตึสํ คมิสฺสสิ
                ฉตฺตึสเทวราชูนํ          มเหสิตฺตํ กริสฺสสิ.
                ปญฺญาสจกฺกวตฺตีนํ         มเหสิตฺตํ กริสฺสสิ
                มนสา ปตฺถิตํ สพฺพํ        ปฏิลจฺฉสิ สพฺพทา.
                สมฺปตฺตึ อนุโภตฺวาน       ปพฺพชิสฺสสิ กิญฺจนา
                สพฺพาสเว ปริญฺญาย       นิพฺพายิสฺสสินาสวา.
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๓/๖๐/๒๘๘
                อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ      ติสฺโส โลกคฺคนายโก
                นภํ อพฺภุคฺคมี ธีโร ๑-     หํสราชาว อมฺพเร.
                สุทินฺนเมว เม ทานํ ๒-    สุยิฏฺฐา ยาคสมฺปทา
                กฏจฺฉุภิกฺขํ ทตฺวาน        ปตฺตาหํ อจลํ ปทํ.
                เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป     ยํ ทานมททินฺตทา
                ทุคฺคตึ นาภิชานามิ        ภิกฺขทานสฺสิทํ ผลํ.
                กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน ปุตฺเตน อภยตฺเถเรน ธมฺมํ กเถนฺเตน โอวาท-
วเสน ยา คาถา ภาสิตา. อุทานวเสน สยมฺปิ ตา เอว ปจฺจุทาหรนฺตี:-
         [๓๓]  "อุทฺธํ ปาทตลา อมฺม       อโธ เว เกสมตฺถกา
                ปจฺจเวกฺขสฺสุมํ กายํ       อสุจึ ปูติคนฺธิกํ.
         [๓๔]   เอวํ วิหรมานาย         สพฺโพ ราโค สมูหโต
                ปริฬาโห สมุจฺฉินฺโน       สีติภูตามฺหิ นิพฺพุตา"ติ
อาห.
      ตตฺถ ปฐมคาถาย ตาว อยํ สงฺเขปตฺโถ:- อมฺม ปทุมวติ ปาทตลโต
อุทฺธํ เกสมตฺถกโต อโธ นานปฺปการอสุจิปูริตาย ๓- อสุจึ สพฺพกาลํ ปูติคนฺธวายนโต
ปูติคนฺธิกํ อิมํ กุจฺฉิตานํ อายตนตาย กายํ สรีรํ ญาณจกฺขุนา ปจฺจเวกฺขสฺสูติ.
อยํ หิ ตสฺสา ปุตฺเตน โอวาททานวเสน ภาสิตา คาถา.
      สา ตํ สุตฺวา อรหตฺตํ ปตฺวา อุทาเนนฺตี อาจริยปูชาวเสน ตเมว คาถํ
ปฐมํ วตฺวา อตฺตโน ปฏิปตฺตึ กเถนฺตี "เอวํ วิหรมานายา"ติ ทุติยคาถมาห.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วีโร   ฉ.ม. สุทินฺนํ เม ทานวรํ   สี....อสุจิปุญฺชตาย
      ตตฺถ เอวํ วิหรมานายาติ เอวํ มม ปุตฺเตน อภยตฺเถเรน "อุทฺธํ ปาทตลา"ติ-
อาทินา ทินฺเน โอวาเท ฐตฺวา สพฺพกายํ อสุภโต ทิสฺวา เอกคฺคจิตฺตา ตตฺถ
ภูตุปาทายเภเท รูปธมฺเม ตปฺปฏิพทฺเธ เวทนาทิเก อรูปธมฺเม ปริคฺคเหตฺวา ตตฺถ
ติลกฺขณํ อาโรเปตฺวา อนิจฺจานุปสฺสนาทิวเสน วิหรมานาย. สพฺโพ ราโค สมูหโตติ
วุฏฺฐานคามินิยา วิปสฺสนาย มคฺเคน ฆฏิตาย มคฺคปฏิปาฏิยา อคฺคมคฺเคน สพฺโพ
ราโค มยา สมูหโต สมุคฺฆาฏิโต. ปริฬาโห สมุจฺฉินฺโนติ ตโต เอว สพฺโพ
กิเลสปริฬาโห สมฺมเทว อุจฺฉินฺโน, ตสฺส จ สมุจฺฉินฺนตฺตา เอว สีติภูตา
สอุปาทิเสสาย นิพฺพานธาตุยา นิพฺพุตา อมฺหีติ.
                    อภยมาตุเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                      ---------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๔๘-๕๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=1035&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=1035&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=427              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9024              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9085              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9085              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]